Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond [Hrsg.]: Bulletin van den Nederlandschen Oudheidkundigen Bond (2.Ser. 1.1908)

lijkverbrandingstoestel. Ónmogelijk komt het ons niet voor, dat eene diergelijke gedachte
bij den bouw heeft voorgezeten. Ook bij Boeddhistische bouwwerken (zie beneden) zal
men door een juist begrip der denkbeelden, die de bouwmeesters beheerschten, veel raadsel-
achtigs vermogen te verklaren. Behalve de genoemde, valt aan Tjandi Bima nog eene
bijzonderheid waar te nemen, die men in de later gebouwde tempels bijna overal terug-
vindt, n.1. dat wel de tempel
afgebouwd is, maar niet afge-
ornamenteerd.

Voorts staan de makara’s
(= zeeolifantskoppen) aan de
tempelpoort en in de nissen
evenals bijna overal elders op
Java van elkander afgewend.

Van het

Kala-Makaraornement,

dat aan de Midden-Javaansche
tempels schering en inslag is,
geven wij hierbij eene at beelding,
ontnomen aan een der poorten
van den Boroboedoer. Aan de
Oost-Javaansche tempels blijft
het Kala- (— monster — eigenlijk
leeuwenkop —) ornament, zij het
vervormd, behouden, maar de
makara’s maken in de latere
Oost-Javaansche periode lang-
zamerhand plaats voor een vlam-
of pilasterachtig ornament. Men
heeft alzoo aan het al of niet
aanwezig zijn van die koppen een
vrij goed gegeven voor de tijds-
bepaling der Oud-]avaansche
monumenten, »hoewel (volgens
Dr. B.) het makara-ornament in
den jongeren tijd ook daar niet
geheel ontbreekt”. Ontbreken ze echter, zooals aan Tjandi Djago (alias Tj. Toempang), dan
is de tempel beslist Jong-Oost-Javaansch. 1

Het Kala-Makara-ornament aan de vijfde (bovenste) Noordelijke
trappoort van den Boroboedoer. (Phot. Cephas;

April 1901), ±850 n. C.

1) Op het relief aan Tjandi Prambanan, waar de bouw van Da^aratha’s lijkverbrandingstoestel wordt

voorgesteld, zien wij vruchtenofïers aan de hoeken van het toestel hangen.

27