DOI Heft:
[Nr. 4]
DOI Artikel:Peters, C. H.: Oud - Groningerland, [2]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19806#0183
intakt gelaten echter niet, want ter verkrijging van een paar zitplaatsen, heeft men die
binnen-pilasters, waaruit zich de gordel- en muur-bogen ontwikkelen, te weerszijden weg-
gehakt (afb. 10), voorts zijn de beide venstertjes in den koor-gevel gedicht, de vensters
in de zijmuren door grootere vervangen, en ter koppeling diermuren onder en door
de gewelven eenige balken aangebracht, en aan een dezer het sierlijke kaarsen-kroontje
opgehangen.
Die twee kerkjes, dat te den Andel en dat te Oldenzijl, toonen op ’t eigenaardigst
bijna twee uitersten in den middeneeuwschen baksteen-bouw van dit gewest. In dat te
den Andel spreekt de strengste eenvoud, er is geen enkele profiel-steen aan verwerkt, de
vensters hebben slechts afgeschuinde dagkanten; in dat te Oldenzijl, is volop profiel- en
ornement-steen, vol smaak en met de uiterste zorg aangebracht; de bekwame vak-man,
die daar te den Andel
van gewone baksteen, dat
kerkje bouwde van 100 M2.
binnen-grondvlak bij
dt 600 M3. inhoud, en
daarvan, door zijn ver-
houdingen en eenvoud,
een monument wist te
maken nog, hij toonde
zich een ervaren meester,
evenzeer als zijn oudere
collega, die het kerkje te
Oldenzijl bouwde, en
daarin naar hartelust mocht
toonen, wat hij in en met
de baksteen kon bereiken,
en van dat kerkje, groot
140 M2. bij zb 1150 M3. inhoud, een sier- een pracht-stuk wist te maken, in zijn soort
karakteristieker, waardevoller zelfs, dan de Sint-Jan van 's-Hertogenbosch.
Afb. ll. — De kerk te Garmerwolde.
Van de overwelfde, recht gesloten kruis-kerk aldaar, die reeds tal van jaren haar
schip mist, stelt de afbeelding voor de n. w.-zijde van het dwars-schip; de zware,
schuine contreforten wijzen de plaats aan, waar voorheen daartegen de zijmuren van
het schip aansloten, terwijl een sluitmuur den vroegeren gordelboog met opening dekt. Eene
in den n. w.-hoek rond uitgebouwde steenen wenteltrap geeft toegang tot de bekapping
en de gewelven. In verhouding tot hare breedte, 10.80 M. buitenwerks, toont de kerk veel
te laag, 9.75 M. tot het dakoverstek, hetgeen vooral opvalt bij de beide eind-gevels van
het dwars-schip met hun twee betrekkelijk breede en korte vensters, 0.90 bij 2.80 M., eerst
11
171
binnen-pilasters, waaruit zich de gordel- en muur-bogen ontwikkelen, te weerszijden weg-
gehakt (afb. 10), voorts zijn de beide venstertjes in den koor-gevel gedicht, de vensters
in de zijmuren door grootere vervangen, en ter koppeling diermuren onder en door
de gewelven eenige balken aangebracht, en aan een dezer het sierlijke kaarsen-kroontje
opgehangen.
Die twee kerkjes, dat te den Andel en dat te Oldenzijl, toonen op ’t eigenaardigst
bijna twee uitersten in den middeneeuwschen baksteen-bouw van dit gewest. In dat te
den Andel spreekt de strengste eenvoud, er is geen enkele profiel-steen aan verwerkt, de
vensters hebben slechts afgeschuinde dagkanten; in dat te Oldenzijl, is volop profiel- en
ornement-steen, vol smaak en met de uiterste zorg aangebracht; de bekwame vak-man,
die daar te den Andel
van gewone baksteen, dat
kerkje bouwde van 100 M2.
binnen-grondvlak bij
dt 600 M3. inhoud, en
daarvan, door zijn ver-
houdingen en eenvoud,
een monument wist te
maken nog, hij toonde
zich een ervaren meester,
evenzeer als zijn oudere
collega, die het kerkje te
Oldenzijl bouwde, en
daarin naar hartelust mocht
toonen, wat hij in en met
de baksteen kon bereiken,
en van dat kerkje, groot
140 M2. bij zb 1150 M3. inhoud, een sier- een pracht-stuk wist te maken, in zijn soort
karakteristieker, waardevoller zelfs, dan de Sint-Jan van 's-Hertogenbosch.
Afb. ll. — De kerk te Garmerwolde.
Van de overwelfde, recht gesloten kruis-kerk aldaar, die reeds tal van jaren haar
schip mist, stelt de afbeelding voor de n. w.-zijde van het dwars-schip; de zware,
schuine contreforten wijzen de plaats aan, waar voorheen daartegen de zijmuren van
het schip aansloten, terwijl een sluitmuur den vroegeren gordelboog met opening dekt. Eene
in den n. w.-hoek rond uitgebouwde steenen wenteltrap geeft toegang tot de bekapping
en de gewelven. In verhouding tot hare breedte, 10.80 M. buitenwerks, toont de kerk veel
te laag, 9.75 M. tot het dakoverstek, hetgeen vooral opvalt bij de beide eind-gevels van
het dwars-schip met hun twee betrekkelijk breede en korte vensters, 0.90 bij 2.80 M., eerst
11
171