DOI Heft:
[Nr. 6]
DOI Artikel:Byvanck, Alexander W.: Noord-Nederlandsche miniaturen der 15de eeuw in handschriften van den Bijbel: Handschriften te Amsterdam en Middelburg
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19806#0277
deze lijn en verder om de geheele bladzijde zijn de witte randen om den tektst met de
pen versierd. Het zijn ranken en twijgen met kleine gekleurde blaadjes en grootere vergulde
bladen. Tusschen deze ranken staan sterren en rozetten, met de pen geteekend om een
gouden kern.
Van de miniaturen van dezen Meester geven onze beide eerste afbeeldingen een
paar voorbeelden. — Fol. A 38, de Israëlieten aan de Roode Zee. (Afb. 1). — Rechts trekt
Mozes op met een aantal mannen van zijn volk. Mozes is kenbaar aan de horens op zijn
voorhoofd. Hij is gehuld in een blauwen mantel en gouden onderkleed. Eenige Israëlieten
hebben gouden vaatwerk in de handen en de laatste draagt een bak met goud op den rug.
Het is een dicht opeengedrongen troep, de achtersten van een langen stoet, die zich bevinden
op het droge in het midden van de zee.
Dadelijk achter hen heeft het water zich
weer aaneengesloten. Daar ziet men het
leger der Egyptenaren verdrinken. Pharao,
met een gouden kroon op het hoofd en
in een gouden harnas, wenkt om hulp. Bij
hem is zijn gouden wagen. Een paard
zwemt rond. Stalen helmen en een gouden
vaandel drijven op het water. Zwaar ge-
wapenden probeeren zich zwemmende te
redden. Geheel links klemt een man zich
vast aan een steile kust met rotsen. Op
den achtergrond is daar weer vlak land
met boomen en twee kasteelen. Een licht-
blauwe lucht sluit de voorstelling af.
Deze miniatuur stelt ons reeds
duidelijk te maken van onzen Bijbel met
andere dergelijke werken. Prof. Vogelsang
immers merkte reeds op, dat wij in ver-
schillende Bijbels deze gebeurtenis op geheel dezelfde wijze vinden afgebeeld. Blijkbaar
hebben de schilders juist voor deze voorstelling, waar zij geen hulp vonden in de dagelijksche
ervaring, een voorbeeld gezocht bij anderen. Vergelijkt men nu de afbeeldingen 3, 4 en 7
bij Prof. Vogelsang met deze miniatuur, dan bespeurt men terstond de groote overeenkomst.
Pharao bij zijn wagen, het zwemmende paard, de mannen die worstelen met de golven,
dit alles vindt men in de miniaturen uit andere Bijbels terug. Maar tegelijkertijd moet
men opmerken, dat elk der schilders de motieven toch op een geheel eigen wijze heeft
gebruikt. — De eigenaardigheden van onzen Meester leeren wij evenwel nog beter kennen
bij de volgende miniatuur.
Het is de afbeelding van de volkstelling der Israëlieten, fol. A 75. (Afb. 2). — Op
dadelijk in staat om de verwantschap
17
265
pen versierd. Het zijn ranken en twijgen met kleine gekleurde blaadjes en grootere vergulde
bladen. Tusschen deze ranken staan sterren en rozetten, met de pen geteekend om een
gouden kern.
Van de miniaturen van dezen Meester geven onze beide eerste afbeeldingen een
paar voorbeelden. — Fol. A 38, de Israëlieten aan de Roode Zee. (Afb. 1). — Rechts trekt
Mozes op met een aantal mannen van zijn volk. Mozes is kenbaar aan de horens op zijn
voorhoofd. Hij is gehuld in een blauwen mantel en gouden onderkleed. Eenige Israëlieten
hebben gouden vaatwerk in de handen en de laatste draagt een bak met goud op den rug.
Het is een dicht opeengedrongen troep, de achtersten van een langen stoet, die zich bevinden
op het droge in het midden van de zee.
Dadelijk achter hen heeft het water zich
weer aaneengesloten. Daar ziet men het
leger der Egyptenaren verdrinken. Pharao,
met een gouden kroon op het hoofd en
in een gouden harnas, wenkt om hulp. Bij
hem is zijn gouden wagen. Een paard
zwemt rond. Stalen helmen en een gouden
vaandel drijven op het water. Zwaar ge-
wapenden probeeren zich zwemmende te
redden. Geheel links klemt een man zich
vast aan een steile kust met rotsen. Op
den achtergrond is daar weer vlak land
met boomen en twee kasteelen. Een licht-
blauwe lucht sluit de voorstelling af.
Deze miniatuur stelt ons reeds
duidelijk te maken van onzen Bijbel met
andere dergelijke werken. Prof. Vogelsang
immers merkte reeds op, dat wij in ver-
schillende Bijbels deze gebeurtenis op geheel dezelfde wijze vinden afgebeeld. Blijkbaar
hebben de schilders juist voor deze voorstelling, waar zij geen hulp vonden in de dagelijksche
ervaring, een voorbeeld gezocht bij anderen. Vergelijkt men nu de afbeeldingen 3, 4 en 7
bij Prof. Vogelsang met deze miniatuur, dan bespeurt men terstond de groote overeenkomst.
Pharao bij zijn wagen, het zwemmende paard, de mannen die worstelen met de golven,
dit alles vindt men in de miniaturen uit andere Bijbels terug. Maar tegelijkertijd moet
men opmerken, dat elk der schilders de motieven toch op een geheel eigen wijze heeft
gebruikt. — De eigenaardigheden van onzen Meester leeren wij evenwel nog beter kennen
bij de volgende miniatuur.
Het is de afbeelding van de volkstelling der Israëlieten, fol. A 75. (Afb. 2). — Op
dadelijk in staat om de verwantschap
17
265