DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.28749#0318
Dc Dispensationibus. Cap4 I.
19 2
9,sei. vire Ecclesix, vel tantumdem ablens , tjuam alius
prosiens } &li qux alia iunr hujulmodi : & mnc lstis
5,conditionibus(uperveniendbuscum redtamcendone,
,, non eritpeccatum,etiam nulla diipensatione interve-
„niente, d consideretur tanrum secundum jus nacuralej
,, quiadispensarioad jus naturalenon peranec, sedio-
,, lum ad jus posicivum. Hadlemisallegata ex S. Thorn.
,,circapkiralitatem Prtebendarum , etiam ablentixseu
nonrehdenriat Clericorum , permutationi Beneficio-
rum,Pensionum luperbeneliciodimilTo retenciom , a-
” iiilque hujusmodi pcr Canones proscripris,nullo nego-
tio applieantunquandoquidem Sc illa lecundum le con-
sidcrata , plurimasinordinationes tecunVrrahant, qux
nonnumquam ,quibuldam circumstantiis advenientt-
bus, abstergi polsunr.
§■ 4-
llla qu<e feparabilan deformitatcm conjun-
Bam habcnt,pcr dispeufationcm licita ?io?i
fiunt,nifi circumjlantite defor?nitatcm ab~
Jlergentes reipfa adjint.
QUo? Paragrapho prxcedetiti ditfta fuerunt, eviden-
ter evincunt pluralitatem beneficiorum, ablenriam
Episcoporum, Pastorum,aIiorumque beneficiatorum,
pcnsionis retenrionem, & his similia, quas suapce natura
plurimasinordinationesconjunclashabenr,esielegi na-
turali contraria-, nisicircumstantixreipsa adsint, qux
inordinationesillasabsterganr.
Nequesola«Sc voluntaria animi diredtio adtiones in
malum propenl3S,Iicitas reddit; seciinsuper necesie est
adsinthujulmodicircumstantiae , qux resftx intentioni
osficii bonitatem adjungnnr. Non enim lola retfta in-
tentiolacicadhonem aliquamex semalam, autinma-
lum propenlam,undequaqueretftamjled cumrecta in-
tentioneexigitur iplaosticiireclitudo: hinc lapienter S.
Thomaslocojmicitato, utquis pluresPrxbendascitra
prLgvaricacionem juris narurte habeat,htecduo conjun-
git, reftam intentionem, cf circnmj}antuts, cjntbiu toL~
lantttrinordinattones ,quar pluraliratem Prxbendarum
comicarilolent. Quod ipsumadverrens Fagnanus , ex
verbis S. Thomx supra relatis sex Concluliones dedu-
cens, & hanc apposuit ad Cap. Quta de Prab.n. 13.
‘‘Cellantibus ejulmodi circumstantiis qux detormita-
„ tem seu inordinationem tolIunt,licitum non est plures
„ Prarbendas obtinere, eriam cnm dtsienfationefio quod
,, dispensatio non auferat ligamen jurisnaturaJis, sedio-
„liim hgamen juris positivi. Et in hoc,ait idem, tandem
,-residenc hic Canonistte nostri. Qaod de pluralitace
Benesiciorurn , idcm quoque de retencione Penhonis ,
perceptionelrudtuum inablentia,alistque ejuldem ge-
neris a&ionibus dici deber: illas nimirum totalirer lici-
tas non fieri, ettam d/.sfenfat/one, au t cumprivileg/o A-
pojlohcos quod vicesdispenlationis obtiner^nili reipsa
cucumstancix adhnt , qux inordinationes acliombus
illisluapte natura conjundtas tollant.
Haec si quis leiio expenderir.& ab alia parre perpen-
dat modum agendi illorum, qtu sibi licita autumant
pluraliratem Beneficiorum, retentionem pensionis,per-
ceptionemiruduiimitrabsentia , aliaquesimilia ( qutE
non nih ransiame ob graves circumstantias legi na-
turali suntconsona) propter dilpensationem autPrivile-
gium Apostolicum; fateri debebit, plurimis quadrare ll-
lud S. Bernardi ad Nepotem Eptfi-. 1. Et qtud nbt frn-
sira cjuisptam blanditur de abjoluuone Apoftohca, cujm
conjctenttam dtvtna tenet ligatam fententtas
s- 5.
ln his qu<e junt mertjuris positivi, usmn dts-
penjdtionum non?iumquamutilc?n, imb &
neccsfarium ejfe E.cc(ejiajudicavit.
„ 1" Nhis , inquit S. Ivo in prxallegato Prologo,qux
,,propterrigoremdisciplinse, vel muniendam salutem
,,posteriorumsanxicdiligentia,sihonesta vel ualis ie-
„quatur compensatio , potest procedere authontate
„ Prxsidentis diligenter deliberata dispensatio. Multa e-
„ nim talia, pergit idem, in Evangelica historia, in Acti-
,, bus Apostolorum,ingestisConciliorum & contigisie
„ legimuSj&postmodum Apostolicorum virorum au-
,-thoritate roborata cognovimus.
Exempla plurima,& Pacrumauthoritatesibidemre-
ferc S. Ivo,quibus oftendamgoremdisciplinx, necelll-
tate aut utiiitate Ecclesix exigente,nonnunquam autho-
ritate Pr*sidentiumfuisserelaxatum;quod ldem praefti-
titGratianus nostet cauf./.q. 7.&hicquidem incer alia
antiquiratis venerandamonumenca referc Epistolam S.
Cyrilli Alexandriniad GennadiumPresbyterum,in qua
racioreddicur, quxdilpensationis usuminrerdum ne-
cessariumfacit:“ Dispenlationesrerum , ait, nonnun-
„quamcoguntpariimquidemadebito quoldam foras
„ exire, ut majus ahcjUtdlucnfactant. Sicutienimiiqui -
marenaviganc, tempestate urgente, navique pericii-
„ tanteanxiati quxdam exonerant,uccartera lalva per-
„maneant ;ita&nos,ciimnon habemus salvandorutn
,,omnium ncgotiorum penitiis certitudinem, despici-
„musexiisquxdam,necun6lorum patiamur dsipen-
,,dia.Cauf. i.q.7. Can. iC.
Huic conlonat, quod apud eundem Gratianum cauf
13.7.4. can. 24. refercur ex Epift, j o. S. Aug. Veriim
in hujusmodi causis, ubi per gravesdisiensionum scisiu-
„ras,nonhujusautillius hominis est periculum,sed po-
„ pulorum strages jacent; detrahendum est aliquid seve»
„ritati,utmajoribusnialis smandischaritassincera sub-
„ veniat-
Exhis aliisque apud prardiflos Authores reprodudlis
intelligere licet, verillimum esie, quod ad S. Auselmum
C.ancuarienfcm sctiplicPaschalisI». Eptst. 42.“ Dilpen-
{atiomsraodus,sicut B. Cyrallus in Epistok Ephesinae
„Synodiloquitur,nusiiunquam Sapientum dilplicuit.
„NovimusenimSandtos Patresnostros,&ipsos Apo-
„stolos, protemporum arciculis & quaiitatibusperso-
„ narum, dispcnsationibus usos.
• 5-6.
Licet Ecclefiay necejfitate cogente, rigoretn Ca-
nonum interdum relaxet; ?io?i ideb tamen
Canoues abrogati cenjentur.
T I 1 Ameth Ecclesianonnumquam, vitiis aut abulibus
hiiorum prxgravata cogacur, adinstar naucarum
tempestate urgente,quasdam exonerarederigorc-Saao-
rum Canonum, quos ipla ssorens nec abundancia vitio-
rumaggravata, melioribus cemporibus pro hliorum su-
orum,pradertim mimstrorum, moribusconformandis,
nascencibus & succrescennbus vicus resecandis, lanxic
( quos CanonesSpiricuDeiconditos, dctotiusorbis re-
verentia consecratos, Sancftus Leo appellat) hos, in-
quam, Canones, licec necessicate mgence interdum re-
laxareteneacur, ucmajoribus maiis charira» hncera sub-
veniat: eos tamen, ranquam purissimas raoium regulas,
inintimo Ipintu gencimpressbs , ur eosnuncteneac
quancum pocest-, aut si non potesttemporum difficuka-
hbus praepedica, ingemiscac & doieat, meiiora exlpe-
btans temporaquibusregulassilasrestitutas videreiicc-
at.Cum emm idem Spiricus hodie eam regat qui aureis
illis seculis-,nonminus nunc,quam olim sceleradetesta-
tur: uommnus castos Nsinctos optatcsie Saccrdotcs:
non minusquam olimavaritia-m & ambitionem in Mi-
nistrisexecracur: nec minus illos averlatur, qui Iibi ho-
norem rapiunt,&inSacrosline Dci jusiu Onun cs m-
volant.
Plurimum proindeerrancqui Canones illos, in qui-
bus pimor morum dilciplina relpiendec , tamquam
leges Acheniensium & Lacedrmoniorum prorsus ab-
olitgs ccnsent. Quem pcruiciosum errorem mfiniris
prcpc.
19 2
9,sei. vire Ecclesix, vel tantumdem ablens , tjuam alius
prosiens } &li qux alia iunr hujulmodi : & mnc lstis
5,conditionibus(uperveniendbuscum redtamcendone,
,, non eritpeccatum,etiam nulla diipensatione interve-
„niente, d consideretur tanrum secundum jus nacuralej
,, quiadispensarioad jus naturalenon peranec, sedio-
,, lum ad jus posicivum. Hadlemisallegata ex S. Thorn.
,,circapkiralitatem Prtebendarum , etiam ablentixseu
nonrehdenriat Clericorum , permutationi Beneficio-
rum,Pensionum luperbeneliciodimilTo retenciom , a-
” iiilque hujusmodi pcr Canones proscripris,nullo nego-
tio applieantunquandoquidem Sc illa lecundum le con-
sidcrata , plurimasinordinationes tecunVrrahant, qux
nonnumquam ,quibuldam circumstantiis advenientt-
bus, abstergi polsunr.
§■ 4-
llla qu<e feparabilan deformitatcm conjun-
Bam habcnt,pcr dispeufationcm licita ?io?i
fiunt,nifi circumjlantite defor?nitatcm ab~
Jlergentes reipfa adjint.
QUo? Paragrapho prxcedetiti ditfta fuerunt, eviden-
ter evincunt pluralitatem beneficiorum, ablenriam
Episcoporum, Pastorum,aIiorumque beneficiatorum,
pcnsionis retenrionem, & his similia, quas suapce natura
plurimasinordinationesconjunclashabenr,esielegi na-
turali contraria-, nisicircumstantixreipsa adsint, qux
inordinationesillasabsterganr.
Nequesola«Sc voluntaria animi diredtio adtiones in
malum propenl3S,Iicitas reddit; seciinsuper necesie est
adsinthujulmodicircumstantiae , qux resftx intentioni
osficii bonitatem adjungnnr. Non enim lola retfta in-
tentiolacicadhonem aliquamex semalam, autinma-
lum propenlam,undequaqueretftamjled cumrecta in-
tentioneexigitur iplaosticiireclitudo: hinc lapienter S.
Thomaslocojmicitato, utquis pluresPrxbendascitra
prLgvaricacionem juris narurte habeat,htecduo conjun-
git, reftam intentionem, cf circnmj}antuts, cjntbiu toL~
lantttrinordinattones ,quar pluraliratem Prxbendarum
comicarilolent. Quod ipsumadverrens Fagnanus , ex
verbis S. Thomx supra relatis sex Concluliones dedu-
cens, & hanc apposuit ad Cap. Quta de Prab.n. 13.
‘‘Cellantibus ejulmodi circumstantiis qux detormita-
„ tem seu inordinationem tolIunt,licitum non est plures
„ Prarbendas obtinere, eriam cnm dtsienfationefio quod
,, dispensatio non auferat ligamen jurisnaturaJis, sedio-
„liim hgamen juris positivi. Et in hoc,ait idem, tandem
,-residenc hic Canonistte nostri. Qaod de pluralitace
Benesiciorurn , idcm quoque de retencione Penhonis ,
perceptionelrudtuum inablentia,alistque ejuldem ge-
neris a&ionibus dici deber: illas nimirum totalirer lici-
tas non fieri, ettam d/.sfenfat/one, au t cumprivileg/o A-
pojlohcos quod vicesdispenlationis obtiner^nili reipsa
cucumstancix adhnt , qux inordinationes acliombus
illisluapte natura conjundtas tollant.
Haec si quis leiio expenderir.& ab alia parre perpen-
dat modum agendi illorum, qtu sibi licita autumant
pluraliratem Beneficiorum, retentionem pensionis,per-
ceptionemiruduiimitrabsentia , aliaquesimilia ( qutE
non nih ransiame ob graves circumstantias legi na-
turali suntconsona) propter dilpensationem autPrivile-
gium Apostolicum; fateri debebit, plurimis quadrare ll-
lud S. Bernardi ad Nepotem Eptfi-. 1. Et qtud nbt frn-
sira cjuisptam blanditur de abjoluuone Apoftohca, cujm
conjctenttam dtvtna tenet ligatam fententtas
s- 5.
ln his qu<e junt mertjuris positivi, usmn dts-
penjdtionum non?iumquamutilc?n, imb &
neccsfarium ejfe E.cc(ejiajudicavit.
„ 1" Nhis , inquit S. Ivo in prxallegato Prologo,qux
,,propterrigoremdisciplinse, vel muniendam salutem
,,posteriorumsanxicdiligentia,sihonesta vel ualis ie-
„quatur compensatio , potest procedere authontate
„ Prxsidentis diligenter deliberata dispensatio. Multa e-
„ nim talia, pergit idem, in Evangelica historia, in Acti-
,, bus Apostolorum,ingestisConciliorum & contigisie
„ legimuSj&postmodum Apostolicorum virorum au-
,-thoritate roborata cognovimus.
Exempla plurima,& Pacrumauthoritatesibidemre-
ferc S. Ivo,quibus oftendamgoremdisciplinx, necelll-
tate aut utiiitate Ecclesix exigente,nonnunquam autho-
ritate Pr*sidentiumfuisserelaxatum;quod ldem praefti-
titGratianus nostet cauf./.q. 7.&hicquidem incer alia
antiquiratis venerandamonumenca referc Epistolam S.
Cyrilli Alexandriniad GennadiumPresbyterum,in qua
racioreddicur, quxdilpensationis usuminrerdum ne-
cessariumfacit:“ Dispenlationesrerum , ait, nonnun-
„quamcoguntpariimquidemadebito quoldam foras
„ exire, ut majus ahcjUtdlucnfactant. Sicutienimiiqui -
marenaviganc, tempestate urgente, navique pericii-
„ tanteanxiati quxdam exonerant,uccartera lalva per-
„maneant ;ita&nos,ciimnon habemus salvandorutn
,,omnium ncgotiorum penitiis certitudinem, despici-
„musexiisquxdam,necun6lorum patiamur dsipen-
,,dia.Cauf. i.q.7. Can. iC.
Huic conlonat, quod apud eundem Gratianum cauf
13.7.4. can. 24. refercur ex Epift, j o. S. Aug. Veriim
in hujusmodi causis, ubi per gravesdisiensionum scisiu-
„ras,nonhujusautillius hominis est periculum,sed po-
„ pulorum strages jacent; detrahendum est aliquid seve»
„ritati,utmajoribusnialis smandischaritassincera sub-
„ veniat-
Exhis aliisque apud prardiflos Authores reprodudlis
intelligere licet, verillimum esie, quod ad S. Auselmum
C.ancuarienfcm sctiplicPaschalisI». Eptst. 42.“ Dilpen-
{atiomsraodus,sicut B. Cyrallus in Epistok Ephesinae
„Synodiloquitur,nusiiunquam Sapientum dilplicuit.
„NovimusenimSandtos Patresnostros,&ipsos Apo-
„stolos, protemporum arciculis & quaiitatibusperso-
„ narum, dispcnsationibus usos.
• 5-6.
Licet Ecclefiay necejfitate cogente, rigoretn Ca-
nonum interdum relaxet; ?io?i ideb tamen
Canoues abrogati cenjentur.
T I 1 Ameth Ecclesianonnumquam, vitiis aut abulibus
hiiorum prxgravata cogacur, adinstar naucarum
tempestate urgente,quasdam exonerarederigorc-Saao-
rum Canonum, quos ipla ssorens nec abundancia vitio-
rumaggravata, melioribus cemporibus pro hliorum su-
orum,pradertim mimstrorum, moribusconformandis,
nascencibus & succrescennbus vicus resecandis, lanxic
( quos CanonesSpiricuDeiconditos, dctotiusorbis re-
verentia consecratos, Sancftus Leo appellat) hos, in-
quam, Canones, licec necessicate mgence interdum re-
laxareteneacur, ucmajoribus maiis charira» hncera sub-
veniat: eos tamen, ranquam purissimas raoium regulas,
inintimo Ipintu gencimpressbs , ur eosnuncteneac
quancum pocest-, aut si non potesttemporum difficuka-
hbus praepedica, ingemiscac & doieat, meiiora exlpe-
btans temporaquibusregulassilasrestitutas videreiicc-
at.Cum emm idem Spiricus hodie eam regat qui aureis
illis seculis-,nonminus nunc,quam olim sceleradetesta-
tur: uommnus castos Nsinctos optatcsie Saccrdotcs:
non minusquam olimavaritia-m & ambitionem in Mi-
nistrisexecracur: nec minus illos averlatur, qui Iibi ho-
norem rapiunt,&inSacrosline Dci jusiu Onun cs m-
volant.
Plurimum proindeerrancqui Canones illos, in qui-
bus pimor morum dilciplina relpiendec , tamquam
leges Acheniensium & Lacedrmoniorum prorsus ab-
olitgs ccnsent. Quem pcruiciosum errorem mfiniris
prcpc.