DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.28749#0372
$4$ Dissertatio ad Regulam
mm consultores , dum hac Pseudo-reguU sedudli Numquidigitur merito didus Fagnanus aiium quem®
fuerunt. dam Jurisconsiiiltum laudat, quodhicrotundis, ut ait*
§♦ 10. verbis affirmavit ufum yrobabilitatum ejfe comvnentum
J^Cce, quotdoli inde (caturiunt. Quiyerdit aliejzam diabohadenervandam vim pracepterum ?
4Hthenttcamfcriptnram,liCitepotesiahamsimtlem §. 22.
eonfingere .. Falf im accufatorem atque adeo tesies & QUisigitur non videat , quantam imprudentiae
judicem hcere occidere, quando ahter opprtjjioinnocen- tam incurrit, quisquis probabilitatem regulx loc®
tu tmpediri neqmt.., Ltcitum eft tam mjudicio, quam lUagendosibipradtituit ? Nequaqiiam ,ajunt Proba-
txtra']udicinmjurare cutn rcsirt-Elione mentali , taon bihfl;at,omni namquesententias probabili adensu pru-
habito refpebiuadmtenticnemejus, cjuipetitjuramen- denti , atqueitanullam nonHtcpditmprudenter. Hoc
tum. Neque rebus civilibus sat cautum est ab hac
Pseudo-maximatotiesnominata. Nemtnem teneriaut
jure natura aut legum reftituere acceptum preferenda
fententtatnjufia... Resiituend.a nonesfe damna,quater-
tisis fexttt nobts attthombus. Famuh 3 famuU domeftt-
capofsunt occulte hens fumpere ad compenfandum 0-
quidem palmarium eorum argumentum , quo mun-
dum fascinarunt, invexeruntque compiures cpiniones
„Christiance disciplinse relaxativas,&animarum per-
„nicieminferentes, &quo, inrebusad conscienciam
„ pertinentibus ( cum Alexandro VII, loqui pergo )
, modus opinandi irrepsit alienus omnino ab Evange-
pemfuam,quammajoremjudicantfalamo , quodrect- ,,licasimplicitate , SanClorumque PP.docftrina.s, ast
quam caducum &c infirmum,mox deprehendes, si cum
Philosophis refledas , astentiri cuidam sententia?, nil
essealiud, quamomnibus , qux tam proilliusveritate
quam falsitate novimus , coniideratis , determinari
propter illa, utveram potius judicemusquam faisan7*
fieri proinde nequir, ut asientiaris sententue , quas tibi
sic minus vei tcqueprobabilis ac iliius oppoiita. san-
piunt* judicia pervertit : Clarum 3 certum esijudi-
ctm non pojfe pumre ahquem > qmfecutns eftsententiam
srebabilcm.
Vita in discrimen venit: Pojfe quoque occidi,qui bona
noftra eripit,etiam fugientem, modo pretiofum quid au-
serat," Outbufdam casibus permittt acceptationem
duedt... Licet ahquando mterficere adverfamum aut
illum tnfamare ( etiam illi tmponendo falfa criminaj tum igitur abest , mprudenter astentiaris propositioni
sinepeccatomortalt,., ydd defendendum honorcm fuum miniis vel aeque prcbabili, ut nullo modoiiii astentiri
acceptaredueHum , (3 occtdere provocantem nonesi valeas.Huic accedit, quod astensum praebens lenrentiae
peccatummortale... Pofsequempiamocctdt, utejustm- quanrumcumque probabili merito foimidet, neassen-
pedtaturalapaautpercufsiofujhsJEtiam Ecclefasitco lus suus sit falsus,cum omneprobabilefitduinum.Impru-
& Rehgiofo licere scienttx ae virttste partum honorem dentiet itaque notam non effugiet ., qitisquis hunc m
tuerihominempenmendo , qut contumelus atque ca~ modum processerit Verum ut & hoc donemus, quod
iumnttetllum tmpeteret. hujusmodi astensum aegrc feras vocari imprudentem,
Necrebus sacris paiciuir; Misfamrite audim,dum quiafallitas,de qua astetstustuus periclitatur , malum
quatuor ejufdem partes eodem tempore audtuntur... quidem eritjat judicio tuo non ira magnum. Granue ta-
Plbfolvendos esfe qtufnnt mproxtmaoccafone peccandi menmalumest , legem naturalem reipsa infringere,
tametfiincejlus,absqueobligatiQnc , ut sefe fejungant, accionem in re notabili exercendo secundum opinio-
sjuandohorum lapjks frequentes non funt aut fere cjuo- nem,probabi!em quide'r,at fortastis a parte rei failam.
ttdtanifedfolum cjuotomenfefemelatcjue iterum... Lt- Fingas denuo ex. g. probabile este , qubd hominem in
cetfacramentahterabjolvere mediate tantum confejfos rerum tempetalium defensionem interficere , licitum
rationem-agmconcursuspcemtentium. sft. £sto malum sir,at judicio tuonon tta magnum, fai-
Immisericordiaminducit.- Superfinum non efi ,quod sitas de qua periclitatur assensusiilius • grandetamen
homines fervant pro ftatus fui velparentum cjualitate malum est,hominem interficere, quemlexnaturas ve-
habita veladipifcenda , adeoque vixpoterunt tnter fe-
culares inventrs,quifuperfiuum babeant.
Gravissima peccara excusat: UtaEho quapiamsit pec-
cammosa, oportet, utprocedat ab homme, qui nofcit (3
percipit cjutd bommalive m ea fit , (3 antequam id vt-
dear,aut ammumreficSiat , aStio neque bona efi neque
mala.
§• ^ 21.
J-|y£quidemomnesadverbumexFagnano : inter a-
liasplurimas,quaedam ibidemreferuntur , quasob
Eatoccidi,cujus homicidiipericulo te exponis. Ha<fte-
nusferede Probabilibusin jurenatars.
JsJUncdeiisqute jus pcsitivum concernunt. Quam-
vis dari ignorantiam juris positivi invincibilem,
qute & agentem contra illud , etiam divinum excuset,
nullus dubitemfinepta tamen haec est sequela : Igno-
rantia juris positivi excusare potest, ergo & probabili-
tas. Hrec quidem omnis ex ignorantia nafcitur, haud e-
quidem plancignoratur juri positivo contrarium este.
nimiam absurditatem huic Dissertationi inscribere pu- quod in illud probabiliter impingere scitur. Non infi-
det. Tres tamen apud Fagnanum non repertas adscri - ciorlegislatorem humanum quibusdam in casibuscon-
bimus. Primb judicem m dijudicando partium jttre, troversisitatemperare legem suam potuisse , ut eatn
feuinferendafententiapofse, quammaluerit opinionem non obligare tum vellet, Veium an & quo casu idfece-
probabilem fequi , faltem quando opimones funt <tque rit,quisostendet? Nobislonge facilius fuerit ostende-
probabiles expartejuris. Addo , mquir idem Anthor, re,quod sine manifeftainjustitiaalegislatore indnlgeri
pofsemodojuxtaunam , 3modo juxtaaham opmionem nequear,utin quolibet celebris etiam probabiiitaris ca-
judicarefeclufo fcandalo Probabiliter, ait idem,ettam su quis posfittnodb hanc , modo oppositam, ut lubet,
exijhmojudicempojfe judtcarejuxta opmionem mimu probabilitatem ampletfti. Iniquusex.g.foretlegislator,
probabilem... Secundo : Vir doElmdiverfis fecundum qui eidemconcecierer, ut dum controvertitur de cesta-
diverjasfententiasoppofta confdia dare poteft. Qtiidni mento minus solemni favore probabilitatis,ab intesta-
igitur Advocatus in eadern causa secundum diversas
sententias utrique parti patrocinari posset.. Tertib'
Qug odto dcposito benefacit proximo, 3 mala ilhus aver-
sssi 9 *son vtdetur ad amortm mtcrnum tbltgatus.
co in hjeseditarem hic succederet, & alibi p-atro-
cinio probabilitatis oppositx ex testamento
ideai hsnes foreq
mm consultores , dum hac Pseudo-reguU sedudli Numquidigitur merito didus Fagnanus aiium quem®
fuerunt. dam Jurisconsiiiltum laudat, quodhicrotundis, ut ait*
§♦ 10. verbis affirmavit ufum yrobabilitatum ejfe comvnentum
J^Cce, quotdoli inde (caturiunt. Quiyerdit aliejzam diabohadenervandam vim pracepterum ?
4Hthenttcamfcriptnram,liCitepotesiahamsimtlem §. 22.
eonfingere .. Falf im accufatorem atque adeo tesies & QUisigitur non videat , quantam imprudentiae
judicem hcere occidere, quando ahter opprtjjioinnocen- tam incurrit, quisquis probabilitatem regulx loc®
tu tmpediri neqmt.., Ltcitum eft tam mjudicio, quam lUagendosibipradtituit ? Nequaqiiam ,ajunt Proba-
txtra']udicinmjurare cutn rcsirt-Elione mentali , taon bihfl;at,omni namquesententias probabili adensu pru-
habito refpebiuadmtenticnemejus, cjuipetitjuramen- denti , atqueitanullam nonHtcpditmprudenter. Hoc
tum. Neque rebus civilibus sat cautum est ab hac
Pseudo-maximatotiesnominata. Nemtnem teneriaut
jure natura aut legum reftituere acceptum preferenda
fententtatnjufia... Resiituend.a nonesfe damna,quater-
tisis fexttt nobts attthombus. Famuh 3 famuU domeftt-
capofsunt occulte hens fumpere ad compenfandum 0-
quidem palmarium eorum argumentum , quo mun-
dum fascinarunt, invexeruntque compiures cpiniones
„Christiance disciplinse relaxativas,&animarum per-
„nicieminferentes, &quo, inrebusad conscienciam
„ pertinentibus ( cum Alexandro VII, loqui pergo )
, modus opinandi irrepsit alienus omnino ab Evange-
pemfuam,quammajoremjudicantfalamo , quodrect- ,,licasimplicitate , SanClorumque PP.docftrina.s, ast
quam caducum &c infirmum,mox deprehendes, si cum
Philosophis refledas , astentiri cuidam sententia?, nil
essealiud, quamomnibus , qux tam proilliusveritate
quam falsitate novimus , coniideratis , determinari
propter illa, utveram potius judicemusquam faisan7*
fieri proinde nequir, ut asientiaris sententue , quas tibi
sic minus vei tcqueprobabilis ac iliius oppoiita. san-
piunt* judicia pervertit : Clarum 3 certum esijudi-
ctm non pojfe pumre ahquem > qmfecutns eftsententiam
srebabilcm.
Vita in discrimen venit: Pojfe quoque occidi,qui bona
noftra eripit,etiam fugientem, modo pretiofum quid au-
serat," Outbufdam casibus permittt acceptationem
duedt... Licet ahquando mterficere adverfamum aut
illum tnfamare ( etiam illi tmponendo falfa criminaj tum igitur abest , mprudenter astentiaris propositioni
sinepeccatomortalt,., ydd defendendum honorcm fuum miniis vel aeque prcbabili, ut nullo modoiiii astentiri
acceptaredueHum , (3 occtdere provocantem nonesi valeas.Huic accedit, quod astensum praebens lenrentiae
peccatummortale... Pofsequempiamocctdt, utejustm- quanrumcumque probabili merito foimidet, neassen-
pedtaturalapaautpercufsiofujhsJEtiam Ecclefasitco lus suus sit falsus,cum omneprobabilefitduinum.Impru-
& Rehgiofo licere scienttx ae virttste partum honorem dentiet itaque notam non effugiet ., qitisquis hunc m
tuerihominempenmendo , qut contumelus atque ca~ modum processerit Verum ut & hoc donemus, quod
iumnttetllum tmpeteret. hujusmodi astensum aegrc feras vocari imprudentem,
Necrebus sacris paiciuir; Misfamrite audim,dum quiafallitas,de qua astetstustuus periclitatur , malum
quatuor ejufdem partes eodem tempore audtuntur... quidem eritjat judicio tuo non ira magnum. Granue ta-
Plbfolvendos esfe qtufnnt mproxtmaoccafone peccandi menmalumest , legem naturalem reipsa infringere,
tametfiincejlus,absqueobligatiQnc , ut sefe fejungant, accionem in re notabili exercendo secundum opinio-
sjuandohorum lapjks frequentes non funt aut fere cjuo- nem,probabi!em quide'r,at fortastis a parte rei failam.
ttdtanifedfolum cjuotomenfefemelatcjue iterum... Lt- Fingas denuo ex. g. probabile este , qubd hominem in
cetfacramentahterabjolvere mediate tantum confejfos rerum tempetalium defensionem interficere , licitum
rationem-agmconcursuspcemtentium. sft. £sto malum sir,at judicio tuonon tta magnum, fai-
Immisericordiaminducit.- Superfinum non efi ,quod sitas de qua periclitatur assensusiilius • grandetamen
homines fervant pro ftatus fui velparentum cjualitate malum est,hominem interficere, quemlexnaturas ve-
habita veladipifcenda , adeoque vixpoterunt tnter fe-
culares inventrs,quifuperfiuum babeant.
Gravissima peccara excusat: UtaEho quapiamsit pec-
cammosa, oportet, utprocedat ab homme, qui nofcit (3
percipit cjutd bommalive m ea fit , (3 antequam id vt-
dear,aut ammumreficSiat , aStio neque bona efi neque
mala.
§• ^ 21.
J-|y£quidemomnesadverbumexFagnano : inter a-
liasplurimas,quaedam ibidemreferuntur , quasob
Eatoccidi,cujus homicidiipericulo te exponis. Ha<fte-
nusferede Probabilibusin jurenatars.
JsJUncdeiisqute jus pcsitivum concernunt. Quam-
vis dari ignorantiam juris positivi invincibilem,
qute & agentem contra illud , etiam divinum excuset,
nullus dubitemfinepta tamen haec est sequela : Igno-
rantia juris positivi excusare potest, ergo & probabili-
tas. Hrec quidem omnis ex ignorantia nafcitur, haud e-
quidem plancignoratur juri positivo contrarium este.
nimiam absurditatem huic Dissertationi inscribere pu- quod in illud probabiliter impingere scitur. Non infi-
det. Tres tamen apud Fagnanum non repertas adscri - ciorlegislatorem humanum quibusdam in casibuscon-
bimus. Primb judicem m dijudicando partium jttre, troversisitatemperare legem suam potuisse , ut eatn
feuinferendafententiapofse, quammaluerit opinionem non obligare tum vellet, Veium an & quo casu idfece-
probabilem fequi , faltem quando opimones funt <tque rit,quisostendet? Nobislonge facilius fuerit ostende-
probabiles expartejuris. Addo , mquir idem Anthor, re,quod sine manifeftainjustitiaalegislatore indnlgeri
pofsemodojuxtaunam , 3modo juxtaaham opmionem nequear,utin quolibet celebris etiam probabiiitaris ca-
judicarefeclufo fcandalo Probabiliter, ait idem,ettam su quis posfittnodb hanc , modo oppositam, ut lubet,
exijhmojudicempojfe judtcarejuxta opmionem mimu probabilitatem ampletfti. Iniquusex.g.foretlegislator,
probabilem... Secundo : Vir doElmdiverfis fecundum qui eidemconcecierer, ut dum controvertitur de cesta-
diverjasfententiasoppofta confdia dare poteft. Qtiidni mento minus solemni favore probabilitatis,ab intesta-
igitur Advocatus in eadern causa secundum diversas
sententias utrique parti patrocinari posset.. Tertib'
Qug odto dcposito benefacit proximo, 3 mala ilhus aver-
sssi 9 *son vtdetur ad amortm mtcrnum tbltgatus.
co in hjeseditarem hic succederet, & alibi p-atro-
cinio probabilitatis oppositx ex testamento
ideai hsnes foreq