DOI Artikel:
Kuczman, Kazimierz: Kolekcja włoskich obrazów Karola Lanckorońskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20617#0116
3. Bartolo di Fredi, Św. Augustyn. Kraków, Zamek Królewski
na Wawelu (fot. A. Wierzba)
słynna kolekcja wzbogaciła z czasem Museum of Art w
Filadelfii, w r. 1892 wśród 281 dzieł posiadał dopiero
dwadzieścia siedem obrazów starych mistrzów (później
kolekcja mocno się rozrosła)14. W ślad za nimi pójdą
inni amerykańscy kolekcjonerzy: Bernard Berenson
(zbiory zgromadzone w Villa Tatti we Florencji, dziś
częściowo rozproszone)15, Andrew W. Mellon (założy-
ciel National Gallery of Art w Waszyngtonie)16, Jules S.
Bache (obecnie zbiory w Metropolitan Museum w No-
wym Jorku)1', Samuel H. Kress (wielka kolekcja, dziś w
wielu muzeach w USA)18, John P. Getty (J. Paul Getty
Museum w Los Angeles) czy - w ostatnim ćwierćwie-
czu - Barbara Piasecka Johnson19. Należy podkreślić fakt
zainteresowania, jakim darzył zbiory Karola Lanckoroń-
skiego Berenson, wychowany na literaturze polskiej i
rosyjskiej amerykański imigrant z Litwy (rodowe nazwi-
sko Walwrojeński)20, w 1. połowię w. XX bez wątpienia
najlepszy znawca wczesnego malarstwa włoskiego, który
przez wiele lat utrzymywał kontakty z Lanckorońskim i
bywał w jego wiedeńskim pałacu21.
Powstanie prywatnego muzeum Karola Lanckoroń-
skiego wiąże się ze wzniesieniem przez niego w latach
1894-1895 przy Jacąuingasse 18 w Wiedniu, w niezwy-
kle atrakcyjnym miejscu w pobliżu Belwederu, neoba-
rokowej rezydencji, będącej dziełem architektów: Fer-
dinanda Fellnera jun. i Hermana Helmera, znanych bu-
downiczych teatrów22. Nie istniejący dziś pałac - miej-
sce koncertów i recitali, spotkań polskich i światowych
elit kulturalnych, a zarazem bogato wyposażone mu-
zeum, czeka na swego monografistę. Pałac łączył zna-
komicie funkcje użytkowe z artystycznymi. Układ wnętrz
dostosowany był do potrzeb rozwijanego przez Lanc-
korońskich życia kulturalnego, w najświetniejszym okre-
sie Wiednia. Pośrodku gmachu mieściła się wielka sala
(ozdobiona głównie portretami przodków Karola Lanc-
korońskiego), w której odbywały się imprezy kultural-
ne. Rozmieszczone symetrycznie z obu stron tego wnę-
trza inne sale, salony i gabinety mieściły potężne zbioiy
dzieł sztuki europejskiej i azjatyckiej, od antyku po wiek
XIX. Obok kolekcji Lichtensteinów była to największa
w Wiedniu, licząca się w świecie prywatna kolekcja dzieł
sztuki. W r. 1902 hr. Lanckoroński udostępnił ją pu-
bliczności.
14 B. F. Winek el ma n,Jobn G. Johnson, LawyerandArt Collec-
tor, Philadelphia 1942; John G. Johnson Collection: Catalogue oflta-
lian Paintings, Philadelphia 1966.
14 F. R u sso 1 i, La raccolta Berenson, Milano 1964; S. N. Behr-
man, Duveen, New York [1952], s. 85-111; E. Samuels, Bernard
Berenson. The Making of a Connoiseur; Cambridge [Mass.] and Lon-
don 1981.
16 Paintings and Sculptures from. the Mellon Collection, Washing-
ton 1958 (III wyd.).
17 A Catalogue of Paintings in the Bache Collection, New York
1944.
18 F. R. S h a p 1 e y, Paintings from the Samuel I-I. Kress Collection.
Italian Schools XIII-XV Century, London 1966.
19 W związku z kolekcjonerstwem w USA w XX w. zob. m.in.: P.
Wid ner, P. Morgan, T. Hoving, America’s 101 Top Collectors
(Connoiseur, 213/859, 1983), s. 108-118.
20 S a m u e 1 s, o. c., s. 1-15.
21 Kuczman, The Lanckoroński Collection..., s. 139-140,
przyp. 16.
22 Na temat pałacu zob.: [K. Lanckoroński], Palais Lanckoroński,
Jacąuingasse 18, Wien 1903; K r z [ y w o s z e w s k i ], o. c.; V. von
F r i t s c h e, Bilderaus dem ósterreichischen Hof- und Gesellschaftsle-
ben, Wien 1914, s. 887-891; Ausgwablte Kunstwerke der Sammlung
Lanckoroński, Wien 1918,passim, E. H a i d e r, Verlorenes Wien, Adel-
spalaste uerganger Tage, Wien-Kóln-Graz 1984, s. 114-118; Ostrów-
s k i, o. c.
112
na Wawelu (fot. A. Wierzba)
słynna kolekcja wzbogaciła z czasem Museum of Art w
Filadelfii, w r. 1892 wśród 281 dzieł posiadał dopiero
dwadzieścia siedem obrazów starych mistrzów (później
kolekcja mocno się rozrosła)14. W ślad za nimi pójdą
inni amerykańscy kolekcjonerzy: Bernard Berenson
(zbiory zgromadzone w Villa Tatti we Florencji, dziś
częściowo rozproszone)15, Andrew W. Mellon (założy-
ciel National Gallery of Art w Waszyngtonie)16, Jules S.
Bache (obecnie zbiory w Metropolitan Museum w No-
wym Jorku)1', Samuel H. Kress (wielka kolekcja, dziś w
wielu muzeach w USA)18, John P. Getty (J. Paul Getty
Museum w Los Angeles) czy - w ostatnim ćwierćwie-
czu - Barbara Piasecka Johnson19. Należy podkreślić fakt
zainteresowania, jakim darzył zbiory Karola Lanckoroń-
skiego Berenson, wychowany na literaturze polskiej i
rosyjskiej amerykański imigrant z Litwy (rodowe nazwi-
sko Walwrojeński)20, w 1. połowię w. XX bez wątpienia
najlepszy znawca wczesnego malarstwa włoskiego, który
przez wiele lat utrzymywał kontakty z Lanckorońskim i
bywał w jego wiedeńskim pałacu21.
Powstanie prywatnego muzeum Karola Lanckoroń-
skiego wiąże się ze wzniesieniem przez niego w latach
1894-1895 przy Jacąuingasse 18 w Wiedniu, w niezwy-
kle atrakcyjnym miejscu w pobliżu Belwederu, neoba-
rokowej rezydencji, będącej dziełem architektów: Fer-
dinanda Fellnera jun. i Hermana Helmera, znanych bu-
downiczych teatrów22. Nie istniejący dziś pałac - miej-
sce koncertów i recitali, spotkań polskich i światowych
elit kulturalnych, a zarazem bogato wyposażone mu-
zeum, czeka na swego monografistę. Pałac łączył zna-
komicie funkcje użytkowe z artystycznymi. Układ wnętrz
dostosowany był do potrzeb rozwijanego przez Lanc-
korońskich życia kulturalnego, w najświetniejszym okre-
sie Wiednia. Pośrodku gmachu mieściła się wielka sala
(ozdobiona głównie portretami przodków Karola Lanc-
korońskiego), w której odbywały się imprezy kultural-
ne. Rozmieszczone symetrycznie z obu stron tego wnę-
trza inne sale, salony i gabinety mieściły potężne zbioiy
dzieł sztuki europejskiej i azjatyckiej, od antyku po wiek
XIX. Obok kolekcji Lichtensteinów była to największa
w Wiedniu, licząca się w świecie prywatna kolekcja dzieł
sztuki. W r. 1902 hr. Lanckoroński udostępnił ją pu-
bliczności.
14 B. F. Winek el ma n,Jobn G. Johnson, LawyerandArt Collec-
tor, Philadelphia 1942; John G. Johnson Collection: Catalogue oflta-
lian Paintings, Philadelphia 1966.
14 F. R u sso 1 i, La raccolta Berenson, Milano 1964; S. N. Behr-
man, Duveen, New York [1952], s. 85-111; E. Samuels, Bernard
Berenson. The Making of a Connoiseur; Cambridge [Mass.] and Lon-
don 1981.
16 Paintings and Sculptures from. the Mellon Collection, Washing-
ton 1958 (III wyd.).
17 A Catalogue of Paintings in the Bache Collection, New York
1944.
18 F. R. S h a p 1 e y, Paintings from the Samuel I-I. Kress Collection.
Italian Schools XIII-XV Century, London 1966.
19 W związku z kolekcjonerstwem w USA w XX w. zob. m.in.: P.
Wid ner, P. Morgan, T. Hoving, America’s 101 Top Collectors
(Connoiseur, 213/859, 1983), s. 108-118.
20 S a m u e 1 s, o. c., s. 1-15.
21 Kuczman, The Lanckoroński Collection..., s. 139-140,
przyp. 16.
22 Na temat pałacu zob.: [K. Lanckoroński], Palais Lanckoroński,
Jacąuingasse 18, Wien 1903; K r z [ y w o s z e w s k i ], o. c.; V. von
F r i t s c h e, Bilderaus dem ósterreichischen Hof- und Gesellschaftsle-
ben, Wien 1914, s. 887-891; Ausgwablte Kunstwerke der Sammlung
Lanckoroński, Wien 1918,passim, E. H a i d e r, Verlorenes Wien, Adel-
spalaste uerganger Tage, Wien-Kóln-Graz 1984, s. 114-118; Ostrów-
s k i, o. c.
112