DOI Artikel:
Witko, Andrzej: Od El Greca do Prechtla: z ikonografii św. Jana Chrzciciela de la Concepción, Reformatora Trynitarzy
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27413#0133
OD EL GRECA DO PRECHTLA
129
złym stanie, obraz z 1610 r. w klasztorze trynitarzy bosych w Kordowie
(il. 1), gdzie znalazł miejsce wiecznego spoczynku Reformator trynitarskiego
zakonu. Z powstaniem tegoż wizerunku związano urokliwą tradycję, jakoby
św. Jan Chrzciciel miał być tak pokorny, iż w żaden sposób nie chciał się
zgodzić na pozowanie do portretu. Namawiał go wielokrotnie do tego jego
wielki protektor i przyjaciel Duque de Lerma, chcąc sfinansować takowy
obraz, jednakże bezskutecznie. Jeden z braciszków zakonnych, który posiadł
umiejętność posługiwania się pędzlem - Jerónimo de S. Miguel, nie mogąc
zmusić Jana Chrzciciela do pozowania, uciekł się do podstępu. Namalował
dziecię Jezus, przybrane w habit trynitarski, a następnie zaprosił Świętego do
swej pracowni. Ten, kiedy tylko zobaczył wizerunek, upadł na kolana i zaczął
się modlić do boskiego Dzieciątka. Wówczas brat Jerónimo szybko uchwycił
rysy Jana i dzięki temu wkrótce mógł powstać jego portret, który później
Bernabé de S. José określił: „jest jak żywy”. Tę niezwykłą historię powstania
pierwszego wizerunku Reformatora potwierdza protokół procesu informacyj-
nego, odbytego w 1649 r. w Torrejón de Velasco. Wizerunek przedstawia
dziecię Jezus ubrane w trynitarski habit, kapę i sandały, z kulą globu
ziemskiego, zwieńczoną krzyżem, w lewej ręce, a prawą błogosławiące Refor-
matorowi. Ten, ubrany w habit i kapę trynitarzy bosych, ukazany został
w stanie głębokiej modlitwy, o czym świadczą m.in. złożone ręce i spojrzenie
utkwione w boskim Dzieciątku5.
Właśnie to malowidło stało się wzorem do naśladowania jako „prawdziwy
obraz Jana Chrzciciela de la Concepción”. W tym samym klasztorze w Kor-
dowie, w zakonnym refektarzu, znajduje się inny wizerunek, będący portre-
tem Świętego, przedstawionego w tej samej pozie, jak na pierwowzorze, jed-
nak bez dzieciątka Jezus, za to w świetle ogarniającym go z wysoka (il. 2).
Ukazuje on mężczyznę w sile wieku, w stanie modlitewnego skupienia,
o ascetycznym wyglądzie, ubranego w trynitarski bosacki habit i kapę,
z rękawami tak ułożonymi, iż nie zasłaniają one niebiesko-czerwonego krzyża
na piersiach, widocznego również na brązowej kapie. Obraz wyszedł spod
pędzla dobrego artysty z połowy XVII wieku. Akta procesu informacyjnego
Jana Chrzciciela de la Concepción z 1647 r. mówią o dwóch portretach Re-
5 Gabriel de la Dolorosa, Iconografia y vera efigie ciel beato Juan Bautista
de la Concepción, w: IV centenario del nacimiento ciel beato Juan Bciutistci de la Concepción
1561-1961, Andujar 1962, s. 99-102; J. P u j a n a, San Juan Bautista de la Concepción. Re-
trato fîsico y kumano, „Trinitarium”, t. II, Córdoba-Madrid 1993, s. 82-83, 92; B. P o r r e s
A 1 o n s o, Nuestra Senora de Gracia. Un convento corclobés del XVII, Córdoba 1998, s. 97.
129
złym stanie, obraz z 1610 r. w klasztorze trynitarzy bosych w Kordowie
(il. 1), gdzie znalazł miejsce wiecznego spoczynku Reformator trynitarskiego
zakonu. Z powstaniem tegoż wizerunku związano urokliwą tradycję, jakoby
św. Jan Chrzciciel miał być tak pokorny, iż w żaden sposób nie chciał się
zgodzić na pozowanie do portretu. Namawiał go wielokrotnie do tego jego
wielki protektor i przyjaciel Duque de Lerma, chcąc sfinansować takowy
obraz, jednakże bezskutecznie. Jeden z braciszków zakonnych, który posiadł
umiejętność posługiwania się pędzlem - Jerónimo de S. Miguel, nie mogąc
zmusić Jana Chrzciciela do pozowania, uciekł się do podstępu. Namalował
dziecię Jezus, przybrane w habit trynitarski, a następnie zaprosił Świętego do
swej pracowni. Ten, kiedy tylko zobaczył wizerunek, upadł na kolana i zaczął
się modlić do boskiego Dzieciątka. Wówczas brat Jerónimo szybko uchwycił
rysy Jana i dzięki temu wkrótce mógł powstać jego portret, który później
Bernabé de S. José określił: „jest jak żywy”. Tę niezwykłą historię powstania
pierwszego wizerunku Reformatora potwierdza protokół procesu informacyj-
nego, odbytego w 1649 r. w Torrejón de Velasco. Wizerunek przedstawia
dziecię Jezus ubrane w trynitarski habit, kapę i sandały, z kulą globu
ziemskiego, zwieńczoną krzyżem, w lewej ręce, a prawą błogosławiące Refor-
matorowi. Ten, ubrany w habit i kapę trynitarzy bosych, ukazany został
w stanie głębokiej modlitwy, o czym świadczą m.in. złożone ręce i spojrzenie
utkwione w boskim Dzieciątku5.
Właśnie to malowidło stało się wzorem do naśladowania jako „prawdziwy
obraz Jana Chrzciciela de la Concepción”. W tym samym klasztorze w Kor-
dowie, w zakonnym refektarzu, znajduje się inny wizerunek, będący portre-
tem Świętego, przedstawionego w tej samej pozie, jak na pierwowzorze, jed-
nak bez dzieciątka Jezus, za to w świetle ogarniającym go z wysoka (il. 2).
Ukazuje on mężczyznę w sile wieku, w stanie modlitewnego skupienia,
o ascetycznym wyglądzie, ubranego w trynitarski bosacki habit i kapę,
z rękawami tak ułożonymi, iż nie zasłaniają one niebiesko-czerwonego krzyża
na piersiach, widocznego również na brązowej kapie. Obraz wyszedł spod
pędzla dobrego artysty z połowy XVII wieku. Akta procesu informacyjnego
Jana Chrzciciela de la Concepción z 1647 r. mówią o dwóch portretach Re-
5 Gabriel de la Dolorosa, Iconografia y vera efigie ciel beato Juan Bautista
de la Concepción, w: IV centenario del nacimiento ciel beato Juan Bciutistci de la Concepción
1561-1961, Andujar 1962, s. 99-102; J. P u j a n a, San Juan Bautista de la Concepción. Re-
trato fîsico y kumano, „Trinitarium”, t. II, Córdoba-Madrid 1993, s. 82-83, 92; B. P o r r e s
A 1 o n s o, Nuestra Senora de Gracia. Un convento corclobés del XVII, Córdoba 1998, s. 97.