DOI Artikel:
Rolska-Boruch, Irena: Oprawa Ewangeliarza - dzieło złotnika Johanna Gottloba Mertzschinga
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27413#0539
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom L, zeszyt 4 - 2002
ZESZYT SPECJALNY
IRENA ROLSKA-BORUCH
Lublin
OPRAWA EWANGELIARZA - DZIEŁO ZŁOTNIKA
JOHANNA GOTTLOBA MERTZSCHINGA
W skarbcu dawnego kościoła 00. Jezuitów, a obecnie katedry lubelskiej
pod wezwaniem św.św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, przechowuje się
misternie wykonaną srebrną, pozłacaną oprawę (o wymiarach 17 x 7,5 x 5
centymetrów) niewielkiego Ewangeliarza. Zewnętrzną osłonę Ewangeliarza,
złożoną z dwóch srebrnych blach połączono zawiaskami z półokrągłą blachą
grzbietu. W profilowanych, ozdobionych falistą wstęgą, prostokątnych polach
oprawy umieszczono, ujęte w profilowane ramki, owalne plakietki z figural-
nymi scenami, ukazującymi Ostatnią Wieczerzę, scenę Biczowania i Chrystu-
sa ukrzyżowanego, a wszystkie postacie w medalionach mają wysokość od
2 do 3 cm.
Na pozostałe pola prostokątnych blach nałożono ażurowy ornament w po-
staci suchego akantu. Rozłożone symetrycznie nad i pod scenami figuralnymi
akantowe gałązki oplatają plakietki, układając się w spirale - mniejsze
w środku - większe zajmują skrajne naroża prostokątów. Nieco inaczej, bar-
dziej ściśle ułożono ornament akantowy na grzbiecie Ewangeliarza, zacho-
wując jednak taki sam układ. Na zatrzaskowym zapięciu oprawy, w formie
owalnej blachy zastosowano odmienny ornament. Jej brzegi ozdobiono trybo-
wanym ornamentem, przypominającym nakładane na siebie wydłużone cekiny.
Podobnie jak na awersie i rewersie oprawy, elementem dekoracyjnym zapię-
cia jest nakładany, ażurowy ornament w postaci suchego akantu. Pośrodku
umieszczono sześciolistny kwiat akantu, spod którego wyrastają cztery
spiralne gałązki, tworzące czteroliść, stykające się w przeciwieństwie do
spiral z oprawy grzbietu, dośrodkowo. Pozostałe puste miejsca uzupełniono
Tom L, zeszyt 4 - 2002
ZESZYT SPECJALNY
IRENA ROLSKA-BORUCH
Lublin
OPRAWA EWANGELIARZA - DZIEŁO ZŁOTNIKA
JOHANNA GOTTLOBA MERTZSCHINGA
W skarbcu dawnego kościoła 00. Jezuitów, a obecnie katedry lubelskiej
pod wezwaniem św.św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, przechowuje się
misternie wykonaną srebrną, pozłacaną oprawę (o wymiarach 17 x 7,5 x 5
centymetrów) niewielkiego Ewangeliarza. Zewnętrzną osłonę Ewangeliarza,
złożoną z dwóch srebrnych blach połączono zawiaskami z półokrągłą blachą
grzbietu. W profilowanych, ozdobionych falistą wstęgą, prostokątnych polach
oprawy umieszczono, ujęte w profilowane ramki, owalne plakietki z figural-
nymi scenami, ukazującymi Ostatnią Wieczerzę, scenę Biczowania i Chrystu-
sa ukrzyżowanego, a wszystkie postacie w medalionach mają wysokość od
2 do 3 cm.
Na pozostałe pola prostokątnych blach nałożono ażurowy ornament w po-
staci suchego akantu. Rozłożone symetrycznie nad i pod scenami figuralnymi
akantowe gałązki oplatają plakietki, układając się w spirale - mniejsze
w środku - większe zajmują skrajne naroża prostokątów. Nieco inaczej, bar-
dziej ściśle ułożono ornament akantowy na grzbiecie Ewangeliarza, zacho-
wując jednak taki sam układ. Na zatrzaskowym zapięciu oprawy, w formie
owalnej blachy zastosowano odmienny ornament. Jej brzegi ozdobiono trybo-
wanym ornamentem, przypominającym nakładane na siebie wydłużone cekiny.
Podobnie jak na awersie i rewersie oprawy, elementem dekoracyjnym zapię-
cia jest nakładany, ażurowy ornament w postaci suchego akantu. Pośrodku
umieszczono sześciolistny kwiat akantu, spod którego wyrastają cztery
spiralne gałązki, tworzące czteroliść, stykające się w przeciwieństwie do
spiral z oprawy grzbietu, dośrodkowo. Pozostałe puste miejsca uzupełniono