DOI Artikel:
Boberski, Wojciech: Architektura kościoła i kolegium jezuitów w Witebsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27413#0339
ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA I KOLEGIUM JEZUITÓW W WITEBSKU
335
stojnicy byli podejmowani w kolegium wystawnym obiadem. W niedzielę,
5 sierpnia bp Ancuta konsekrował świątynię, natomiast 30 września 1731 r.
„rzęsiste iluminacje, tudzież żałosna rezonacya kapeli” towarzyszyła egzek-
wiom przy przeniesieniu ciał ze starego do nowego kościoła71. Prawdopo-
dobnie zaraz potem, ten pierwszy (stał on zapewne nieco bliżej mostu na
Witbie), został rozebrany.
Wewnątrz nowego kościoła pojawiły się w 1732 r. trzy ołtarze: główny
p.w. św. Józefa, ołtarz Niepokalanego Poczęcia (jeszcze nieukończony) „in
sacello Congregationis Nobilium” oraz pozłocony ołtarz św. Tadeusza72
z „nowym” obrazem namalowanym przez wspomnianego jezuitę, Jakuba
Bretznera73. Niewykluczone, że nastawa pochodziła z dawnej świątyni, do
której w 1717 r. trzy snycerskie retabula ofiarował starszy brat Marcjana,
marszałek kowieński (Bogusław) Kazimierz Ogiński74. Przedstawiciele miej-
scowej szlachty ozdabiali kościół kolejnymi drewnianymi ołtarzami. Stanęło
ich ostatecznie jedenaście75. Inne elementy wystroju również narastały
sukcesywnie. W maju 1746 r. wydano 30 dukatów na budowę nowej empory
organowej76. Stare organy najpierw kilkakrotnie naprawiano77. W 1749 r.
pojawił się nowy instrument, lecz 7 lat później i on wymagał kapitalnego
70
remontu .
71 „Kuryer Polski” 1731, nr XCVII (4 X), s. 415-416; uroczystość również organizował
woj. Ogiński, który powtórnie grzebał swoją pierwszą żonę, współfundatorkę kościoła.
72 Hist. Lith. 49, f. 148v (1732).
73 Hist. Lith. 49, f. 147v-148 (1731/1732). Br. Bretzner namalował również obraz św.
Andrzeja Boboli, nie wiadomo czy ołtarzowy.
74 Hist. Lith. 47, f. 28 (1717).
75 W 1741 r. Anna z Łuskinów Kuleszyna (koniuszyna witebska) wystawiła ołtarz św.
Barbary, rok później powstał ołtarz Matki Boskiej Bolesnej, fundacji Mikołaja Reutta. W lipcu
1753 r. stolarz Dobryński (zapewne z Dobrynia) pracował przy ołtarzu św. Kazimierza. NGAB,
F. 1924, op. 1, spr. 8: Kontrakty ze służbą (expensy 1738-1746), (dalej: Kontrakty), k. 2-3;
LVIA, F. 694, ap.l, nr 4376, k. 1.
76 Kontrakty, k. 3, 7v: pro nova fabrica chori templo.
77 Kontrakty, k. 4; w 1739 r. pojawiły się organy (organmagister Michael Juchowicz),
naprawiane już w kwietniu 1742 r.
78 NGAB, F. 1924, op. 1, spr. 12 (Liber Rationum Collegy Vitebscens. Societatis Jesu ab
A. Dni. 1746; w rzeczywistości księga obejmuje rachunki z lat 1742-1768 - dalej: Liber
Rationum), k. 32v, 75v-76 (we wrześniu 1756 za reperację organów płacono organmajstrom
665 fl. a stolarzowi 12 fl.).
335
stojnicy byli podejmowani w kolegium wystawnym obiadem. W niedzielę,
5 sierpnia bp Ancuta konsekrował świątynię, natomiast 30 września 1731 r.
„rzęsiste iluminacje, tudzież żałosna rezonacya kapeli” towarzyszyła egzek-
wiom przy przeniesieniu ciał ze starego do nowego kościoła71. Prawdopo-
dobnie zaraz potem, ten pierwszy (stał on zapewne nieco bliżej mostu na
Witbie), został rozebrany.
Wewnątrz nowego kościoła pojawiły się w 1732 r. trzy ołtarze: główny
p.w. św. Józefa, ołtarz Niepokalanego Poczęcia (jeszcze nieukończony) „in
sacello Congregationis Nobilium” oraz pozłocony ołtarz św. Tadeusza72
z „nowym” obrazem namalowanym przez wspomnianego jezuitę, Jakuba
Bretznera73. Niewykluczone, że nastawa pochodziła z dawnej świątyni, do
której w 1717 r. trzy snycerskie retabula ofiarował starszy brat Marcjana,
marszałek kowieński (Bogusław) Kazimierz Ogiński74. Przedstawiciele miej-
scowej szlachty ozdabiali kościół kolejnymi drewnianymi ołtarzami. Stanęło
ich ostatecznie jedenaście75. Inne elementy wystroju również narastały
sukcesywnie. W maju 1746 r. wydano 30 dukatów na budowę nowej empory
organowej76. Stare organy najpierw kilkakrotnie naprawiano77. W 1749 r.
pojawił się nowy instrument, lecz 7 lat później i on wymagał kapitalnego
70
remontu .
71 „Kuryer Polski” 1731, nr XCVII (4 X), s. 415-416; uroczystość również organizował
woj. Ogiński, który powtórnie grzebał swoją pierwszą żonę, współfundatorkę kościoła.
72 Hist. Lith. 49, f. 148v (1732).
73 Hist. Lith. 49, f. 147v-148 (1731/1732). Br. Bretzner namalował również obraz św.
Andrzeja Boboli, nie wiadomo czy ołtarzowy.
74 Hist. Lith. 47, f. 28 (1717).
75 W 1741 r. Anna z Łuskinów Kuleszyna (koniuszyna witebska) wystawiła ołtarz św.
Barbary, rok później powstał ołtarz Matki Boskiej Bolesnej, fundacji Mikołaja Reutta. W lipcu
1753 r. stolarz Dobryński (zapewne z Dobrynia) pracował przy ołtarzu św. Kazimierza. NGAB,
F. 1924, op. 1, spr. 8: Kontrakty ze służbą (expensy 1738-1746), (dalej: Kontrakty), k. 2-3;
LVIA, F. 694, ap.l, nr 4376, k. 1.
76 Kontrakty, k. 3, 7v: pro nova fabrica chori templo.
77 Kontrakty, k. 4; w 1739 r. pojawiły się organy (organmagister Michael Juchowicz),
naprawiane już w kwietniu 1742 r.
78 NGAB, F. 1924, op. 1, spr. 12 (Liber Rationum Collegy Vitebscens. Societatis Jesu ab
A. Dni. 1746; w rzeczywistości księga obejmuje rachunki z lat 1742-1768 - dalej: Liber
Rationum), k. 32v, 75v-76 (we wrześniu 1756 za reperację organów płacono organmajstrom
665 fl. a stolarzowi 12 fl.).