DOI article:
Gajewski, Jacek: Cztery figury w kościele św. Barbary w Krakowie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27413#0437
CZTERY FIGURY W KOŚCIELE ŚW. BARBARY W KRAKOWIE
433
w pełnym ekspresji krucyfiksie w kościele parafialnym we Frampolu26, czy
np. w figurach św. Jana Chrzciciela i nieokreślonego świętego (identyfikowa-
nego zapewne mylnie jako św. Jan Ewangelista) w ołtarzu głównym w koś-
ciele parafialnym (popijarskim) w Opolu Lubelskim oraz w dwóch popier-
siach pijarów, umieszczonych na bramce w murze cmentarza, przed fasadą
kościoła opolskiego27. Analogii dla zniekształconej późniejszymi przemalo-
waniami twarzy św. Jana Ewangelisty w kościele św. Barbary dostarczają
także hoffmannowskie figury aniołów w dawnym ołtarzu p.w. Pana Jezusa
Ukrzyżowanego, w 1832 r. przeniesionym z kolegiaty p.w. św. Michała Ar-
chanioła w Lublinie do katedry lubelskiej28. Figura św. Jana Ewangelisty
w kościele św. Barbary, to jakby odbicie kompozycji - obecnie mocno znisz-
czonej działaniem czynników atmosferycznych - figury św. Sebastiana w nie-
odległej od Łubnic Beszowej. Figurę św. Sebastiana słusznie powiązał
z warsztatem Jana Eliasza Hoffmanna Piotr Bohdziewicz29, głównie, co
prawda, kierując się niewielką odległością (1,5 km) z Beszowej do Łubnic.
Hipotezę Bohdziewicza, którą potwierdzają argumenty artystyczne, niesłusznie
ostatnio zakwestionowano, z błędną sugestią analogii do twórczości śląskiego
rzeźbiarza Antona Jórga30. Kompozycja figury św. Jana Ewangelisty w koś-
ciele św. Barbary po kilku latach powróciła w innej rzeźbie hoffmannowskiej
- figurze św. Pawła, ustawionej na fasadzie kościoła kapucynów w Lub-
linie31. Analogie zaś do figury anioła podtrzymującego Pietę w niezachowa-
26 Katalog zabytków, t. VIII - Woj. lubelskie, z. 3, pow. biłgorajski, oprać. M. Kwiczała,
K. Szczepkowska, R. Brykowski, Warszawa 1960, s. 7, z określeniem: „barokowy, z w. XVIH”.
27 G a j e w s k i, Z Wiednia, s. 222, podpisy pod ił. 29, 30.
'8 I. M. L a s k o w s k a, Osiemnastowieczny warsztat rzeźbiarski w Puławach i jego
twórcy, w: Puławy (Teka Konserwatorska, z. 5), Warszawa 1962, s. 51-52; Gajewski,
Z Wiednia, s. 218-219; M. i W. B o b e r s c y, W kręgu fundacji Jana Fryderyka Sapiehy
( 1680-1751 ), w: Między Padwą a Zamościem. Studia z historii sztuki i kultury nowożytnej
ofiarowane Profesorowi Jerzemu Kowalczykowi, Warszawa 1993, s. 242-243.
J P. B o h d z i e w i c z, Korespondencja artystyczna Elżbiety Sieniawskiej z lat 1700-
1729 w zbiorach Czartoryskich w Krakowie, Lublin 1964, s. 300-301.
30 J. S i t o, Thomas Hutter, rzeźbiarz późnego baroku. Warszawa-Przemyśl 2001, s. 200;
por. na temat Antona Jôrga: K. Kalinowski, Rzeźba barokowa na Śląsku, Warszawa
1986, s. 198-199. Dodajmy, że owa „kolumna Maryjna” (Sito, dz. cyt., s. 199-200) - to
w rzeczywistości dwie, wtórnie zestawione (zapewne w 2. poi. XIX wieku) rzeźby: św.
Sebastiana i wręcz prymitywne, późniejsze przedstawienie Niepokalanego Poczęcia NP. Marii,
umieszczone - również wtórnie - na uzupełnionej główkami puttów, pochodzącej z innego
miejsca, półludowej kolumnie, zwieńczonej, nb.: jońskim kapitelem. Cała ta „kolumna
Maryjna” oczywiście nie wykazuje podniesionych (zob. tamże) analogii stylistycznych.
3'Gajewski, Z Wiednia, s. 215, podpis pod il. 24.
433
w pełnym ekspresji krucyfiksie w kościele parafialnym we Frampolu26, czy
np. w figurach św. Jana Chrzciciela i nieokreślonego świętego (identyfikowa-
nego zapewne mylnie jako św. Jan Ewangelista) w ołtarzu głównym w koś-
ciele parafialnym (popijarskim) w Opolu Lubelskim oraz w dwóch popier-
siach pijarów, umieszczonych na bramce w murze cmentarza, przed fasadą
kościoła opolskiego27. Analogii dla zniekształconej późniejszymi przemalo-
waniami twarzy św. Jana Ewangelisty w kościele św. Barbary dostarczają
także hoffmannowskie figury aniołów w dawnym ołtarzu p.w. Pana Jezusa
Ukrzyżowanego, w 1832 r. przeniesionym z kolegiaty p.w. św. Michała Ar-
chanioła w Lublinie do katedry lubelskiej28. Figura św. Jana Ewangelisty
w kościele św. Barbary, to jakby odbicie kompozycji - obecnie mocno znisz-
czonej działaniem czynników atmosferycznych - figury św. Sebastiana w nie-
odległej od Łubnic Beszowej. Figurę św. Sebastiana słusznie powiązał
z warsztatem Jana Eliasza Hoffmanna Piotr Bohdziewicz29, głównie, co
prawda, kierując się niewielką odległością (1,5 km) z Beszowej do Łubnic.
Hipotezę Bohdziewicza, którą potwierdzają argumenty artystyczne, niesłusznie
ostatnio zakwestionowano, z błędną sugestią analogii do twórczości śląskiego
rzeźbiarza Antona Jórga30. Kompozycja figury św. Jana Ewangelisty w koś-
ciele św. Barbary po kilku latach powróciła w innej rzeźbie hoffmannowskiej
- figurze św. Pawła, ustawionej na fasadzie kościoła kapucynów w Lub-
linie31. Analogie zaś do figury anioła podtrzymującego Pietę w niezachowa-
26 Katalog zabytków, t. VIII - Woj. lubelskie, z. 3, pow. biłgorajski, oprać. M. Kwiczała,
K. Szczepkowska, R. Brykowski, Warszawa 1960, s. 7, z określeniem: „barokowy, z w. XVIH”.
27 G a j e w s k i, Z Wiednia, s. 222, podpisy pod ił. 29, 30.
'8 I. M. L a s k o w s k a, Osiemnastowieczny warsztat rzeźbiarski w Puławach i jego
twórcy, w: Puławy (Teka Konserwatorska, z. 5), Warszawa 1962, s. 51-52; Gajewski,
Z Wiednia, s. 218-219; M. i W. B o b e r s c y, W kręgu fundacji Jana Fryderyka Sapiehy
( 1680-1751 ), w: Między Padwą a Zamościem. Studia z historii sztuki i kultury nowożytnej
ofiarowane Profesorowi Jerzemu Kowalczykowi, Warszawa 1993, s. 242-243.
J P. B o h d z i e w i c z, Korespondencja artystyczna Elżbiety Sieniawskiej z lat 1700-
1729 w zbiorach Czartoryskich w Krakowie, Lublin 1964, s. 300-301.
30 J. S i t o, Thomas Hutter, rzeźbiarz późnego baroku. Warszawa-Przemyśl 2001, s. 200;
por. na temat Antona Jôrga: K. Kalinowski, Rzeźba barokowa na Śląsku, Warszawa
1986, s. 198-199. Dodajmy, że owa „kolumna Maryjna” (Sito, dz. cyt., s. 199-200) - to
w rzeczywistości dwie, wtórnie zestawione (zapewne w 2. poi. XIX wieku) rzeźby: św.
Sebastiana i wręcz prymitywne, późniejsze przedstawienie Niepokalanego Poczęcia NP. Marii,
umieszczone - również wtórnie - na uzupełnionej główkami puttów, pochodzącej z innego
miejsca, półludowej kolumnie, zwieńczonej, nb.: jońskim kapitelem. Cała ta „kolumna
Maryjna” oczywiście nie wykazuje podniesionych (zob. tamże) analogii stylistycznych.
3'Gajewski, Z Wiednia, s. 215, podpis pod il. 24.