DOI Heft:
Artykuły / Articles
DOI Artikel:Laskowska, Magdalena: Eglomizowany ołtarz z kościoła farnego w Bieczu w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.31060#0014
12
Magdalena Laskowska
dań historyczno-artystycznych i konserwatorskich nad całym zasobem eglomizowanych
dzieł sztuki znajdujących się w polskich zbiorach muzealnych. Prezentacja wyników an-
kiety zamieszczona została w Aneksie 1, z kolei w Aneksie 2 omówione zostały - na pod-
stawie osiągnięć zagranicznych ośrodków badawczych - zagadnienia konserwacji dzieł
malowanych pod szkłem i podkładanych folią.
Stan badań
Po raz pierwszy ołtarz spotkał się z zainteresowaniem badaczy w 1903 r. podczas posie-
dzeń Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej2. Na jednym z nich, 10 lipca, Odrzywolski
wspomniał o potrzebie przeprowadzenia konserwacji niewielkiego ołtarza z fary bieckiej,
opisując zarazem technikę jego wykonania: „(...) ornamenty i figury malowane są na szkle
(eglomise), tło ich podkładane złotą nędzą”3. Postulował przy tym przewiezienie nastawy
do Krakowa i poddanie jej zabiegom konserwatorskim. Kiedy 25 września 1903 r. ołtarz
zaprezentowany został członkom Grona, Sławomir Odrzywolski i Tadeusz Stryjeński su-
gerowali jego pochodzenie z kręgu wpływów weneckich, a Zygmunt Hendel określił go
jako „robotę flamandzką”4.
Z 18 lipca 1904 r. pochodzi sprawozdanie finansowe z „subwencji krajowej za r. 1903”
skierowane przez Grono Konserwatorów Galicji Zachodniej do Wysokiego Wydziału Kra-
jowego we Lwowie. W dokumencie tym pod numerem 8 zapisano: „Przeniesienie ołtarzy-
ka szklanego z kościoła parafialnego w Bieczu (kwit p. Z aj dzikowski ego szklarza) 37.00”5.
Przed 1950 r. kustosz MNK Kazimierz Buczkowski sporządził kartę inwentaryzacyjną
ołtarza6, w której zamieścił krótką bibliografię, opis dzieła i wzmiankę o jego konserwacji
w latach 1936-1938. Buczkowski przytoczył tu również inskrypcję umieszczoną na blasz-
ce umocowanej z tyłu ołtarza, informującą o dacie i miejscu wykonania dzieła oraz o jego
twórcy: „1617 /JOANNES [?] SCHWEID... [?] /zu Breslau M /ein głashentłer /gemacht”7.
2 Z protokołów posiedzeń Grona, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej” (dalej: „Teka
Grona...”), 1906, t. 2, s. 411.
3 Ibidem.
4 Ibidem, s. 412.
5 Archiwum Narodowe w Krakowie, „Sprawozdanie finansowe z użycia subwencji krajowej za r. 1903”,
sygn. GK-15, L. 576, s. 513-515.
6 Karta inwentaryzacyjna MNK, nr MNK N.I. 76 828. Wpis w Inwentarzu Głównym MNK pod tym
numerem brzmi następująco: „Przemysł artystyczny. Ołtarzyk eglomise. Zestawiony z szybek płaskich,
wklęsłych i wypukłych ozdob. malowidłami pod szkłem (eglomise). Składa się z 2 kompartymentów oraz
szczytu. Zachowana dekoracja pilastrów (klęczące anioły), podstawy fryzu z wyobrażeniem 12 apostołów.
Środek: obraz Chrystusa, szczyt: Apostołowie adorujący Hostię”. W rubryce odnoszącej się do sposobu
nabycia dzieła zaznaczono: „Pochodzi z fary w Bieczu”.
7 Inskrypcję odkrył podczas renowacji w latach 1936-1938 Jerzy Gedl, cyt. za: K. Buczkowski, Ołta-
rzyk eglomise w Muzeum Narodowym w Krakowie, „Ochrona Zabytków”, 1950, r. 3, s. 156.
Magdalena Laskowska
dań historyczno-artystycznych i konserwatorskich nad całym zasobem eglomizowanych
dzieł sztuki znajdujących się w polskich zbiorach muzealnych. Prezentacja wyników an-
kiety zamieszczona została w Aneksie 1, z kolei w Aneksie 2 omówione zostały - na pod-
stawie osiągnięć zagranicznych ośrodków badawczych - zagadnienia konserwacji dzieł
malowanych pod szkłem i podkładanych folią.
Stan badań
Po raz pierwszy ołtarz spotkał się z zainteresowaniem badaczy w 1903 r. podczas posie-
dzeń Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej2. Na jednym z nich, 10 lipca, Odrzywolski
wspomniał o potrzebie przeprowadzenia konserwacji niewielkiego ołtarza z fary bieckiej,
opisując zarazem technikę jego wykonania: „(...) ornamenty i figury malowane są na szkle
(eglomise), tło ich podkładane złotą nędzą”3. Postulował przy tym przewiezienie nastawy
do Krakowa i poddanie jej zabiegom konserwatorskim. Kiedy 25 września 1903 r. ołtarz
zaprezentowany został członkom Grona, Sławomir Odrzywolski i Tadeusz Stryjeński su-
gerowali jego pochodzenie z kręgu wpływów weneckich, a Zygmunt Hendel określił go
jako „robotę flamandzką”4.
Z 18 lipca 1904 r. pochodzi sprawozdanie finansowe z „subwencji krajowej za r. 1903”
skierowane przez Grono Konserwatorów Galicji Zachodniej do Wysokiego Wydziału Kra-
jowego we Lwowie. W dokumencie tym pod numerem 8 zapisano: „Przeniesienie ołtarzy-
ka szklanego z kościoła parafialnego w Bieczu (kwit p. Z aj dzikowski ego szklarza) 37.00”5.
Przed 1950 r. kustosz MNK Kazimierz Buczkowski sporządził kartę inwentaryzacyjną
ołtarza6, w której zamieścił krótką bibliografię, opis dzieła i wzmiankę o jego konserwacji
w latach 1936-1938. Buczkowski przytoczył tu również inskrypcję umieszczoną na blasz-
ce umocowanej z tyłu ołtarza, informującą o dacie i miejscu wykonania dzieła oraz o jego
twórcy: „1617 /JOANNES [?] SCHWEID... [?] /zu Breslau M /ein głashentłer /gemacht”7.
2 Z protokołów posiedzeń Grona, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej” (dalej: „Teka
Grona...”), 1906, t. 2, s. 411.
3 Ibidem.
4 Ibidem, s. 412.
5 Archiwum Narodowe w Krakowie, „Sprawozdanie finansowe z użycia subwencji krajowej za r. 1903”,
sygn. GK-15, L. 576, s. 513-515.
6 Karta inwentaryzacyjna MNK, nr MNK N.I. 76 828. Wpis w Inwentarzu Głównym MNK pod tym
numerem brzmi następująco: „Przemysł artystyczny. Ołtarzyk eglomise. Zestawiony z szybek płaskich,
wklęsłych i wypukłych ozdob. malowidłami pod szkłem (eglomise). Składa się z 2 kompartymentów oraz
szczytu. Zachowana dekoracja pilastrów (klęczące anioły), podstawy fryzu z wyobrażeniem 12 apostołów.
Środek: obraz Chrystusa, szczyt: Apostołowie adorujący Hostię”. W rubryce odnoszącej się do sposobu
nabycia dzieła zaznaczono: „Pochodzi z fary w Bieczu”.
7 Inskrypcję odkrył podczas renowacji w latach 1936-1938 Jerzy Gedl, cyt. za: K. Buczkowski, Ołta-
rzyk eglomise w Muzeum Narodowym w Krakowie, „Ochrona Zabytków”, 1950, r. 3, s. 156.