DOI Heft:
Artykuły / Articles
DOI Artikel:Kowalska, Joanna Regina: Moda dziecięca czy ubrania dla dzieci?: charakterystyka ubiorów dziecięcych w okresie dwudziestolecia międzywojennego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.31060#0283
Joanna Regina Kowalska
Muzeum Narodowe w Krakowie
Moda dziecięca czy ubrania dla dzieci?
Charakterystyka ubiorów dziecięcych
w okresie dwudziestolecia międzywojennego
Wypracowana po I wojnie światowej formuła ubioru dla dzieci przez wiele lat podlegała
tylko nielicznym modyfikacjom. Ubiory dziecięce w okresie dwudziestolecia międzywo-
jennego były przede wszystkim funkcjonalne, zwłaszcza te noszone na co dzień. Zasada
ubierania najmłodszych w ubrania niekrępujące ruchów, wykonane z przewiewnych tka-
nin, pozostała aktualna do dziś. W całym omawianym okresie dziecko coraz bardziej było
postrzegane jako indywidualna istota; coraz silniejsze były też więzi emocjonalne mię-
dzy dziećmi i rodzicami1. Siłą rzeczy ubrania przeznaczone dla najmłodszych w szerokim
zakresie uwzględniały dziecięce potrzeby. Niniejszy artykuł jest przyczynkiem do cha-
rakterystyki ubiorów dla dzieci do około 12. roku życia w czasach II Rzeczypospolitej
na terenie Polski południowej, szczególnie dawnych województw krakowskiego i lwow-
skiego. Ubiory niemowlęce zostaną jedynie wzmiankowane, gdyż w bardzo niewielkim
stopniu zależne były od mody. Przedmiotem analizy będą ubiory dziecięce ze zbiorów
Muzeum Narodowego w Krakowie (MNK) oraz materiał ikonograficzny, na który złożyły
się zbiory starej fotografii MNK, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (MHK) oraz
Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie (MHF). Kolekcja
ubiorów MNK zawiera ponad 80 przykładów ubranek dziecięcych z omawianego okre-
su i jest najbardziej reprezentatywna w regionie. Na objęte kwerendą zespoły fotografii
składają się fotografie portretowe wykonywane w salonach fotograficznych, fotografie ro-
dzinne oraz dokumentujące ważne wydarzenia. Wiele informacji o ubiorach dziecięcych
w międzywojniu dostarczył też „Płomyk”, tygodnik o zasięgu ogólnopolskim, wydawany
dla dzieci i młodzieży przez Związek Nauczycielstwa Polskiego. Można w nim znaleźć
przede wszystkim niezwykle bogaty materiał ikonograficzny, szczególnie dotyczący ubio-
ru dziecięcego używanego na co dzień. Cenne są zwłaszcza liczne fotografie przysyłane
przez szkoły ze wszystkich rejonów Polski. Na ich podstawie można określić, jak ubierały
się dzieci w szkole, zarówno na co dzień, jak i w czasie szkolnych uroczystości. Poza tym
w „Płomyku” zamieszczano liczne fotografie scenek rodzajowych z udziałem dzieci, przy-
syłane przez czytelników.
Na przechowywaną w MNK kolekcję ubranek dziecięcych z lat 20. i 30. XX w. złożyły się
przede wszystkim dwa dary. W latach 2005 i 2013 ubranka z okresu swojego dzieciństwa
do MNK ofiarowały Anna (ur. 1 listopada 1920) i Zofia (ur. 27 lutego 1925) Pawłowskie,
1 K. Sierakowska, Rodzice, dzieci, dziadkowie... Wielkomiejska rodzina inteligencka w Polsce
1918-1939, Warszawa 2003, s. 128.
Muzeum Narodowe w Krakowie
Moda dziecięca czy ubrania dla dzieci?
Charakterystyka ubiorów dziecięcych
w okresie dwudziestolecia międzywojennego
Wypracowana po I wojnie światowej formuła ubioru dla dzieci przez wiele lat podlegała
tylko nielicznym modyfikacjom. Ubiory dziecięce w okresie dwudziestolecia międzywo-
jennego były przede wszystkim funkcjonalne, zwłaszcza te noszone na co dzień. Zasada
ubierania najmłodszych w ubrania niekrępujące ruchów, wykonane z przewiewnych tka-
nin, pozostała aktualna do dziś. W całym omawianym okresie dziecko coraz bardziej było
postrzegane jako indywidualna istota; coraz silniejsze były też więzi emocjonalne mię-
dzy dziećmi i rodzicami1. Siłą rzeczy ubrania przeznaczone dla najmłodszych w szerokim
zakresie uwzględniały dziecięce potrzeby. Niniejszy artykuł jest przyczynkiem do cha-
rakterystyki ubiorów dla dzieci do około 12. roku życia w czasach II Rzeczypospolitej
na terenie Polski południowej, szczególnie dawnych województw krakowskiego i lwow-
skiego. Ubiory niemowlęce zostaną jedynie wzmiankowane, gdyż w bardzo niewielkim
stopniu zależne były od mody. Przedmiotem analizy będą ubiory dziecięce ze zbiorów
Muzeum Narodowego w Krakowie (MNK) oraz materiał ikonograficzny, na który złożyły
się zbiory starej fotografii MNK, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (MHK) oraz
Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie (MHF). Kolekcja
ubiorów MNK zawiera ponad 80 przykładów ubranek dziecięcych z omawianego okre-
su i jest najbardziej reprezentatywna w regionie. Na objęte kwerendą zespoły fotografii
składają się fotografie portretowe wykonywane w salonach fotograficznych, fotografie ro-
dzinne oraz dokumentujące ważne wydarzenia. Wiele informacji o ubiorach dziecięcych
w międzywojniu dostarczył też „Płomyk”, tygodnik o zasięgu ogólnopolskim, wydawany
dla dzieci i młodzieży przez Związek Nauczycielstwa Polskiego. Można w nim znaleźć
przede wszystkim niezwykle bogaty materiał ikonograficzny, szczególnie dotyczący ubio-
ru dziecięcego używanego na co dzień. Cenne są zwłaszcza liczne fotografie przysyłane
przez szkoły ze wszystkich rejonów Polski. Na ich podstawie można określić, jak ubierały
się dzieci w szkole, zarówno na co dzień, jak i w czasie szkolnych uroczystości. Poza tym
w „Płomyku” zamieszczano liczne fotografie scenek rodzajowych z udziałem dzieci, przy-
syłane przez czytelników.
Na przechowywaną w MNK kolekcję ubranek dziecięcych z lat 20. i 30. XX w. złożyły się
przede wszystkim dwa dary. W latach 2005 i 2013 ubranka z okresu swojego dzieciństwa
do MNK ofiarowały Anna (ur. 1 listopada 1920) i Zofia (ur. 27 lutego 1925) Pawłowskie,
1 K. Sierakowska, Rodzice, dzieci, dziadkowie... Wielkomiejska rodzina inteligencka w Polsce
1918-1939, Warszawa 2003, s. 128.