DOI Heft:
Artykuły / Articles
DOI Artikel:Pusoska, Anna: Konserwacja ołtarza z Biecza w latach 2007-2011: opis badań i przebiegu prac
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.31060#0071
Anna Pusoska
Muzeum Narodowe w Krakowie
Konserwacja ołtarza z Biecza
wiatach 2007-2011
Opis badań i przebiegu prac
Muzeum Narodowe w Krakowie (MNK) w kolekcji rzemiosła artystycznego posiada nie-
zwykle oryginalny obiekt: szklany, trójwymiarowy, przenośny ołtarz wykonany w tech-
nice witrażowniczej1. Płaskie, wypukłe i wklęsłe płytki szklane są dekorowane techniką
amelierowania. Obiekt, będąc przykładem bardzo oryginalnej formy i techniki zdobniczej
oraz z racji znacznych jak na ołtarz przenośny wymiarów (84 cm dl., 25 cm szer., 150 cm
wys.), bez wątpienia stanowi unikat w skali europejskiej i światowej. Jego wymiary wska-
zują raczej na pełnienie funkcji publicznej aniżeli prywatnej.
Pierwsza odnaleziona wzmianka o ołtarzu pochodzi z wizytacji biskupiej z 1767 r.,
w której podany został opis wyposażenia kaplicy Sułowskich w kościele farnym w Bieczu:
„W Ołtarzu in parte pozłoconym, in parte malowanym iest Obraz Depositionis Christi
Domini de Cruce. Włoska sztuka duża. Na nim iest Ołtarzyk na Szkle malowany Re-
surrectionis Domini et Sanctorum Apostolorum nadpsuty”, czyli ołtarz „[...] Zmartwych-
wstania Pańskiego i Świętych Apostołów”2.
Ołtarz odnalazł architekt Sławomir Odrzywolski, w latach 1891-1900 odpowiedzial-
ny za restaurację fary w Bieczu. W 1903 r. na posiedzeniu Grona Konserwatorów Galicji
Zachodniej Odrzywolski po raz pierwszy przekazał wiadomość, że w kościele w Bieczu
znajduje się zniszczony ołtarz barokowy: „[...] ornamenty i figury malowane są na szkle
(eglomise), tło ich podkładane złotą nędzą”. Uchwalono, że ołtarz zostanie sprowadzony
do Krakowa i poddany konserwacji. W 1903 r. ołtarz przywieziono do Krakowa. Od 1913
ołtarz znajduje się w zbiorach MNK3.
W Archiwum MNK znajdują się cztery klisze fotograficzne pokazujące ogromne znisz-
czenia ołtarza4. Niestety, nie jest znany czas ich wykonania. Z dużym prawdopodobień-
stwem można przypuszczać, że przedstawiony na nich stan zachowania odnosi się do cza-
su po przewiezieniu ołtarza z Biecza do Krakowa.
1 Nr inw. MNK-IV-Mal-286.
2 Acta Visitationis Archidiaconatus Cracoviensis..., Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn.
AV49, s. 237, zob. w niniejszym tomie: M. Laskowska, Eglomizowany ołtarz z kościoła farnego w Bieczu
w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.
3 Ibidem, s. 11.
4 Archiwum MNK, klisze fotograficzne: IY/998, 1000, 1001, 1002; negatywy: III/946, IY/1771, 1773.
Muzeum Narodowe w Krakowie
Konserwacja ołtarza z Biecza
wiatach 2007-2011
Opis badań i przebiegu prac
Muzeum Narodowe w Krakowie (MNK) w kolekcji rzemiosła artystycznego posiada nie-
zwykle oryginalny obiekt: szklany, trójwymiarowy, przenośny ołtarz wykonany w tech-
nice witrażowniczej1. Płaskie, wypukłe i wklęsłe płytki szklane są dekorowane techniką
amelierowania. Obiekt, będąc przykładem bardzo oryginalnej formy i techniki zdobniczej
oraz z racji znacznych jak na ołtarz przenośny wymiarów (84 cm dl., 25 cm szer., 150 cm
wys.), bez wątpienia stanowi unikat w skali europejskiej i światowej. Jego wymiary wska-
zują raczej na pełnienie funkcji publicznej aniżeli prywatnej.
Pierwsza odnaleziona wzmianka o ołtarzu pochodzi z wizytacji biskupiej z 1767 r.,
w której podany został opis wyposażenia kaplicy Sułowskich w kościele farnym w Bieczu:
„W Ołtarzu in parte pozłoconym, in parte malowanym iest Obraz Depositionis Christi
Domini de Cruce. Włoska sztuka duża. Na nim iest Ołtarzyk na Szkle malowany Re-
surrectionis Domini et Sanctorum Apostolorum nadpsuty”, czyli ołtarz „[...] Zmartwych-
wstania Pańskiego i Świętych Apostołów”2.
Ołtarz odnalazł architekt Sławomir Odrzywolski, w latach 1891-1900 odpowiedzial-
ny za restaurację fary w Bieczu. W 1903 r. na posiedzeniu Grona Konserwatorów Galicji
Zachodniej Odrzywolski po raz pierwszy przekazał wiadomość, że w kościele w Bieczu
znajduje się zniszczony ołtarz barokowy: „[...] ornamenty i figury malowane są na szkle
(eglomise), tło ich podkładane złotą nędzą”. Uchwalono, że ołtarz zostanie sprowadzony
do Krakowa i poddany konserwacji. W 1903 r. ołtarz przywieziono do Krakowa. Od 1913
ołtarz znajduje się w zbiorach MNK3.
W Archiwum MNK znajdują się cztery klisze fotograficzne pokazujące ogromne znisz-
czenia ołtarza4. Niestety, nie jest znany czas ich wykonania. Z dużym prawdopodobień-
stwem można przypuszczać, że przedstawiony na nich stan zachowania odnosi się do cza-
su po przewiezieniu ołtarza z Biecza do Krakowa.
1 Nr inw. MNK-IV-Mal-286.
2 Acta Visitationis Archidiaconatus Cracoviensis..., Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn.
AV49, s. 237, zob. w niniejszym tomie: M. Laskowska, Eglomizowany ołtarz z kościoła farnego w Bieczu
w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.
3 Ibidem, s. 11.
4 Archiwum MNK, klisze fotograficzne: IY/998, 1000, 1001, 1002; negatywy: III/946, IY/1771, 1773.