DOI issue:
Część I. Museum / Part I. The Museum
DOI article:Ignatowicz-Woźniakowska, Dorota: Losy Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki w latach 1999 - 2012
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.45361#0064
60
Muzeum
są farby i substancje zakwaszające użyte w poprzednich zabiegach konserwatorskich oraz
niszczące działanie grzybów strzępkowych (il. 1-2).
Według dyrektora Piotrowskiego „muzealnicy i konserwatorzy nie lubią pożyczać obra-
zów [...]. Bardzo częstym argumentem obrony przetrzymania pracy i jej niewypożyczenia
jest argument konserwatorski Także w tym wypadku został użyty. Ponieważ pojawił się
on w atmosferze istniejącego już konfliktu programowego, jego wiarygodność była ograni-
czona. Moim zdaniem względy polityczne i merytoryczne zdecydowanie były ważniejsze od
konserwatorskich”24. Twierdził ponadto, że „konflikt dyrekcji ze służbą konserwatorską [...]
miał (...) charakter papierka lakmusowego zarówno konfliktu programowego, jak też pracow-
niczego oraz - przede wszystkim - organizacyjnego. Jego hasłem jest »bitwa o Bitwę«. To ona
skupia jak w soczewce rozległe pole problemów, przed jakimi stanęło kierowane przeze mnie
muzeum. (...) Argumenty konserwatorskie w istocie były maską argumentów o charakterze
pracowniczym i programowym, przykrywką znacznie głębszego konfliktu dotyczącego spo-
sobu zarządzania muzeum, rzeczywistego podziału kompetencji, a nawet filozofii muzeum
jako takiego”25. Z powodu planowanych przez dyrekcję zmian atmosfera w MNW stawała się
coraz bardziej napięta26.
Brak zgody na wypożyczenie Bitwy stał się pierwszym powodem do rozwiązania umowy
o pracę z Głównym Konserwatorem, ze względu na niesubordynację związaną z niewykona-
niem polecenia służbowego27. Należy podkreślić, że postępowanie dyrektora stało w rażącej
sprzeczności z Kodeksem etyki ICOM dla muzeów28, który stanowi, że „organ zarządzający
muzeum nie powinien nigdy żądać od pracowników muzeum takiego zachowania się, które
mogłoby być uznane za sprzeczne z Kodeksem lub przepisami prawa krajowego albo innego
kodeksu etyki szczególnej”29, oraz że „osoby uprawiające zawód muzealnika zobowiązane są
postępować zgodnie z regułami działalności i postępowania obowiązującymi w zatrudniają-
cych instytucjach. Mają prawo jednakże zgłosić we właściwy sposób sprzeciw wobec takiego
postępowania, które ich zdaniem wyrządza szkodę muzeum lub zawodowi albo narusza zasady
24 Piotr Piotrowski, Muzeum krytyczne, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2011, s. 121.
25 Ibidem, s. 120.
26 Pracownicy merytoryczni MNW zwracali uwagę, że proponowana przez dyrektora Piotrowskiego
reforma polegać miała przede wszystkim na upolitycznieniu i ideologizacji programu muzeum. Dochodziło do
sprzeczności planowanych kierunków reformy wewnętrznej - np. intensyfikacji prac w zakresie cyfiyzacji zbio-
rów miała towarzyszyć radykalna redukcja zatrudnienia. Dział Konserwacji miał przejść głęboką reformę, a nawet
zostać zlikwidowany. Systematyczną opiekę konserwatorską nad zbiorami chciano sprowadzić przede wszystkim
do doraźnej technicznej obsługi wystaw własnych i wypożyczeń do innych muzeów, a konserwacje obiektów dra-
stycznie ograniczyć. Bagatelizowano podstawowe badania i naukowe opracowania kolekcji w katalogach zbiorów.
Umniejszano również rolę edukacji muzealnej. Pracownicy zwracali uwagę na styl działania dyrektora, na położeniu
przez niego akcentu na konflikt i konfrontację zamiast na dialog, co uniemożliwiało dyskusję i porozumienie z pra-
cownikami. Zob. Antoni Ziemba, Przewodniczący Kolegium Kuratorów MNW, Pracownicy merytoryczni Muzeum
Narodowego w Warszawie w sporze z jego dyrektorem, główne punkty kontrowersji, pismo z dnia / czerwca 2010 r.
27 Pozostałe powody planowanego zwolnienia związane były z pismami i listami otwartymi opracowa-
nymi wspólnie z działami merytorycznymi MNW, dotyczącymi toczącego się w instytucji sporu, które kierowane
były do najwyższych władz państwowych. Kopie wszystkich pism znajdują się w dokumentacji przechowywanej
przez Głównego Konserwatora MNW. Pragnę w tym miejscu podziękować za okazaną mi życzliwość i wsparcie
pracownikom MNW, konserwatorom z innych muzeów i Polskiemu Komitetowi ICOM, wówczas pod kier. prof,
dr. hab. Andrzeja Tomaszewskiego.
28 Stanisław Waltoś, Kodeks etyki ICOM dla muzeów, Oficyna wydawnicza - Wolters Kluwer Polska,
Warszawa 2009.
29 Ibidem, 1.16.
Muzeum
są farby i substancje zakwaszające użyte w poprzednich zabiegach konserwatorskich oraz
niszczące działanie grzybów strzępkowych (il. 1-2).
Według dyrektora Piotrowskiego „muzealnicy i konserwatorzy nie lubią pożyczać obra-
zów [...]. Bardzo częstym argumentem obrony przetrzymania pracy i jej niewypożyczenia
jest argument konserwatorski Także w tym wypadku został użyty. Ponieważ pojawił się
on w atmosferze istniejącego już konfliktu programowego, jego wiarygodność była ograni-
czona. Moim zdaniem względy polityczne i merytoryczne zdecydowanie były ważniejsze od
konserwatorskich”24. Twierdził ponadto, że „konflikt dyrekcji ze służbą konserwatorską [...]
miał (...) charakter papierka lakmusowego zarówno konfliktu programowego, jak też pracow-
niczego oraz - przede wszystkim - organizacyjnego. Jego hasłem jest »bitwa o Bitwę«. To ona
skupia jak w soczewce rozległe pole problemów, przed jakimi stanęło kierowane przeze mnie
muzeum. (...) Argumenty konserwatorskie w istocie były maską argumentów o charakterze
pracowniczym i programowym, przykrywką znacznie głębszego konfliktu dotyczącego spo-
sobu zarządzania muzeum, rzeczywistego podziału kompetencji, a nawet filozofii muzeum
jako takiego”25. Z powodu planowanych przez dyrekcję zmian atmosfera w MNW stawała się
coraz bardziej napięta26.
Brak zgody na wypożyczenie Bitwy stał się pierwszym powodem do rozwiązania umowy
o pracę z Głównym Konserwatorem, ze względu na niesubordynację związaną z niewykona-
niem polecenia służbowego27. Należy podkreślić, że postępowanie dyrektora stało w rażącej
sprzeczności z Kodeksem etyki ICOM dla muzeów28, który stanowi, że „organ zarządzający
muzeum nie powinien nigdy żądać od pracowników muzeum takiego zachowania się, które
mogłoby być uznane za sprzeczne z Kodeksem lub przepisami prawa krajowego albo innego
kodeksu etyki szczególnej”29, oraz że „osoby uprawiające zawód muzealnika zobowiązane są
postępować zgodnie z regułami działalności i postępowania obowiązującymi w zatrudniają-
cych instytucjach. Mają prawo jednakże zgłosić we właściwy sposób sprzeciw wobec takiego
postępowania, które ich zdaniem wyrządza szkodę muzeum lub zawodowi albo narusza zasady
24 Piotr Piotrowski, Muzeum krytyczne, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2011, s. 121.
25 Ibidem, s. 120.
26 Pracownicy merytoryczni MNW zwracali uwagę, że proponowana przez dyrektora Piotrowskiego
reforma polegać miała przede wszystkim na upolitycznieniu i ideologizacji programu muzeum. Dochodziło do
sprzeczności planowanych kierunków reformy wewnętrznej - np. intensyfikacji prac w zakresie cyfiyzacji zbio-
rów miała towarzyszyć radykalna redukcja zatrudnienia. Dział Konserwacji miał przejść głęboką reformę, a nawet
zostać zlikwidowany. Systematyczną opiekę konserwatorską nad zbiorami chciano sprowadzić przede wszystkim
do doraźnej technicznej obsługi wystaw własnych i wypożyczeń do innych muzeów, a konserwacje obiektów dra-
stycznie ograniczyć. Bagatelizowano podstawowe badania i naukowe opracowania kolekcji w katalogach zbiorów.
Umniejszano również rolę edukacji muzealnej. Pracownicy zwracali uwagę na styl działania dyrektora, na położeniu
przez niego akcentu na konflikt i konfrontację zamiast na dialog, co uniemożliwiało dyskusję i porozumienie z pra-
cownikami. Zob. Antoni Ziemba, Przewodniczący Kolegium Kuratorów MNW, Pracownicy merytoryczni Muzeum
Narodowego w Warszawie w sporze z jego dyrektorem, główne punkty kontrowersji, pismo z dnia / czerwca 2010 r.
27 Pozostałe powody planowanego zwolnienia związane były z pismami i listami otwartymi opracowa-
nymi wspólnie z działami merytorycznymi MNW, dotyczącymi toczącego się w instytucji sporu, które kierowane
były do najwyższych władz państwowych. Kopie wszystkich pism znajdują się w dokumentacji przechowywanej
przez Głównego Konserwatora MNW. Pragnę w tym miejscu podziękować za okazaną mi życzliwość i wsparcie
pracownikom MNW, konserwatorom z innych muzeów i Polskiemu Komitetowi ICOM, wówczas pod kier. prof,
dr. hab. Andrzeja Tomaszewskiego.
28 Stanisław Waltoś, Kodeks etyki ICOM dla muzeów, Oficyna wydawnicza - Wolters Kluwer Polska,
Warszawa 2009.
29 Ibidem, 1.16.