DOI Heft:
Część II. Sztuka późnośredniowieczna i wczesnonowożytna / Part II. Late Medieval and Early Modern Art
DOI Artikel:Benesz, Hanna: Maarten von Heemskerck i Pieter Saenredam. Współpraca Muzeum Narodowego w Warszawie z The J. Paul Getty Museum w Los Angeles
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45361#0352
il. 81 fig. 8
Maarten van
Heemskerck, Ołtarz
Ecce Homo | Ecce
Homo Altarpiece, 1544,
Muzeum Narodowe
w Warszawie
I The National Museum
in Warsaw
fot. dzięki uprzejmości
The J. Paul Getty Museum,
Los Angeles I photo: Courtesy
of the The J. Paul Getty
Museum, Los Angeles
dług nich namalował cztery widoki starożytnych budowli Rzymu13. Po powrocie do Haarlemu
van Heemskerck konsekwentnie wzbogacał rodzimą sztukę o wątki italianizujące i antyczne,
pogłębiając jednocześnie swą skłonność do manierystycznej ekspresji i dynamizmu. Postacie
o wydłużonych proporcjach ujęte bywają w gwałtownym ruchu i stłoczone ciasno w prze-
strzeni. Ekspresję potęguje ostra tonacja mieniących się barw. Jednak na tle innych jego dzieł,
w których dominuje niepokój form i kolorów, dzieło warszawskie wyróżnia się harmonijną
syntezą realistycznej tradycji niderlandzkiej w kształtowaniu portretów i tradycji włoskiej
w przedstawieniu sceny religijnej.
Noszący na ramie podwójną datę 154414 tryptyk powstał osiem lat po powrocie artysty
z Italii, gdy jego warsztatowa praktyka była już w pełni ukształtowana i ugruntowana. Tajniki
13 G. Schwartz, M.J. Bok, op. cit. s. 272, nr kat. 111-114.
14 Anne T. Woollett jako pierwsza zauważyła, że data 1544 umieszczona jest również na otwartej księdze,
którą trzyma święta Małgorzata na prawym skrzydle, obok nieczytelnego tekstu rozpoczynającego się słowem
“Margarieta s...”, zob. A.T. Woollett, Y. Szafran and A. Phenix, op. cit., p. 15.