Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (15.1991)

SPRAWOZDANIA

ALICJA ZAWISZA (Wrocław)

MUZEUM NARODOWE WE WROCŁAWIU W LATACH 1983-19871

Kolejne pięć lat działalności Muzeum zaznaczyło się z jednej
strony znacznym wzrostem bazy zabytkowej i kadrowej, z dru-
giej — zwiększonymi kłopotami lokalowymi, głównie brakiem
pomieszczeń dla wystaw i magazynów.

Wydarzeniem bez precedensu, nie tylko dla Muzeum, stało
się otwarcie w 1985 r., a następnie stałe udostępnianie zwiedza-
jącym Panoramy Racławickiej. Dzięki wpływom z tego nowego
Oddziału, Muzeum Narodowe stało się zakładem budżetowym
utrzymującym się głównie z własnych dochodów, jedynie w czę-
ści dotowanym przez jednostkę nadrzędną, tj. Wydział Kultury
i Sztuki Wojewódzkiej Rady Narodowej. Poza tym ważnym
wydarzeniem, już na początku okresu sprawozdawczego, była
zmiana na stanowisku dyrektora Muzeum. Od kwietnia 1983 r.,
po odejściu na rentę dr. Leszka Itmana, dyrektorem został mgr
Mariusz Hermansdorfer. Funkcję wicedyrektora do spraw
administracyjnych pełnił od 1980 do połowy 1985 r. mgr
Włodzimierz Smoliński. Od lutego 1984 r. sekretarzem do
spraw naukowych jest mgr Joanna Pietraszko. Stanowiska
kuratorów zajmowali: od 1970 r. dr Maria Starzewska, od 1971
do 1983 r. dr Bożena Steinborn, od 1982 r. dr Anna Ziomecka
r dr Wojciech Gluziński, od 1984 r. dr Leszek Itman i dr Ewa
Jęczalik, która została kuratorem od 1986 r.

Muzeum w zasadzie funkcjonowało wg dotychczas obowią-
zującego statutu, pochodzącego z 1968 r. Jednakże jego po-
stanowienia w wielu wypadkach zdcaktualizowały się. Przede
wszystkim w zakresie struktury organizacyjnej Muzeum. W cią-
gu dwudziestu lat powstawały bowiem nowe działy, referaty
i stanowiska pracy, wyodrębniane według niejednolitych kryte-
riów. Koniecznym stało się połączenie małych komórek w kilka
głównych zespołów, dla których podstawowym kryterium jest
czas powstania gromadzonych zbiorów. Po dyskusjach, w 1986 r.
został opracowany nowy statut, w którym zbiory zostały
podzielone na Galerie Sztuki, w skład których wchodzą Działy
(obejmujące ten sam rodzaj obiektów), natomiast Działy skła-
dają się z samodzielnych stanowisk pracy. Ten trzystopniowy
podział ma usprawnić z jednej strony zarządzanie Muzeum,
z drugiej — stwarza możliwość podejmowania kompleksowych
badań pod opieką jednego specjalisty od danej epoki historycz-
no-artystycznej. Ponadto taki podział zbiorów ułatwi w przy-
szłości ich lokalizację w odrębnych budynkach, bez konieczno-
ści dokonywania dodatkowych przesunięć między Działami.
Statut został zatwierdzony uchwałą Wojewódzkiej Rady Naro-
dowej w dniu 14 maja 1987 r., nr XVII/10P/87. Do jego
wdrażania przystąpiono pod koniec 1987 r. Stąd niniejsze
sprawozdanie sporządzone zostało z zachowaniem dawnej
struktury organizacyjnej Muzeum.

1 Sprawozdanie nawiązuje do analogicznych, zamieszczonych w poprzednich
tomach „Roczników Sztuki Śląskiej", autorstwa Józefa Piątka i Jana Choroszego.
Autorka niniejszego sprawozdania serdecznie dziękuje w tym miejscu Koleżankom
i Kolegom zii współprace.

Prawie przez cały omawiany okres pięcioletni trwał remont
gmachu, w zasadzie bez przerywania rutynowych prac muzeal-
nych, tj. przy pełnej działalności wystawienniczej, inwentaryza-
cyjnej i badawczej. Przebudowano hall i wygospodarowano
w nim pomieszczenie na szatnię. Wykonano prace remon-
towo-adaptacyjne oraz przebudowano pomieszczenia kawiarni
muzealnej. Wyremontowano pracownie stolarską i introligator-
ską. Kontynuowano prace adaptacyjne piwnic na cele magazy-
nowe. Odremontowano i zagospodarowano po remoncie po-
mieszczenia na magazyny: metali, broni, kultury materialnej,
sztuki średniowiecznej, sztuki wydawniczej. Prowadzono re-
monty pomieszczeń biurowych, niektórych pomieszczeń maga-
zynowych zbiorów bibliotecznych i pomieszczeń dla Działu
Dokumentów. Wyremontowano szereg sal wystawowych. Kon-
tynuowano roboty w zakresie instalowania ogrzewania letniego
w magazynach oraz wymiany starej instalacji elektrycznej.
Prawie bez przerwy trwały wewnątrz budynku roboty in-
stalacyjne, malarskie, cykliniarskie i inne. Rozpoczęto zakłada-
nie instalacji alarmowej, przeciwwłamaniowej, typ SSW.

W zakresie prac muzealnych skoncentrowano się głównie na
opracowywaniu posiadanych zbiorów i ich eskponowaniu.
W efekcie poprawiła się sytuacja w zakresie opracowania kart
katalogu naukowego i wzrosła z 33% zbiorów na początku
okresu sprawozdawczego do 41% pod koniec 1987 r. W po-
przednim okresie opracowano 2.573 karty katalogu nauko-
wego, a w latach 1983—1987 10.042 karty. Znacznie mniejsze
efekty uzyskano w zakresie opublikowania opracowanych ka-
talogów. Wydano ich drukiem zaledwie sześć (zob. Aneks 5),
kilka czeka od lat na wydanie, w tym katalogi: zbiorów
malarstwa polskiego (cz. I: malarstwo olejne), całości zbiorów
Gabinetu Fotografiki, polskich monet próbnych i obiegowych
z lat 1916— 1984, śląskiej rzeźby kamiennej oraz szkieł europej-
skich XVI —XVIII w. W związku z trudnościami w umiesz-
czaniu tytułów w drukarniach, kolegium kustoszy na początku
roku 1987 podjęło decyzję drukowania techniką małej poligrafii
nie tylko krótkich informatorów, ale także katalogów zbiorów
(bez części ilustracyjnej). Owocem tej przymusowej decyzji stał
się katalog M. Golubkow, Ceramika ludowa, wydany w 1987 r.
w nakładzie 500 egzemplarzy, przeznaczony głównie dla spec-
jalistycznych bibliotek.

Pomimo dużych kłopotów lokalowych Muzeum nie zmniej-
szyło swej działalności wystawienniczej, przygotowując szeroką
gamę wystaw organizowanych tak we własnych pomieszcze-
niach, jak i w lokalach innych muzeów i instytucji kulturalnych
w kraju i za granicą. Nie sposób tu wymienić wszystkich
dużych wystaw zorganizowanych w tym czasie przez pracow-
ników naszego Muzeum (zob. Aneks 6, tabela V). Wydarzeniem
była wystawa eksponowana na przełomie 1983 i 1984 r. Portret
na Śląsku XVI —XVIII w., a w 1985 r. wystawa jubileuszowa
plastyki dolnośląskiej pt. Sztuka wrocławska 1945 — 1985.