DOI Heft:
Hermansdorfer, Mariusz: [Słowo wstępne / Vorwort]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41574#0016
W roku 1997 minęło pięćdziesiąt lat pracy dr Marii Starzewskiej w Muzeum Narodowym
we Wrocławiu. Pięćdziesiąt lat, w czasie których zmieniała się trzykrotnie nazwa instytucji,
zmieniał się charakter zatrudnienia, zakres obowiązków i odpowiedzialności dr Starzewskiej
w Muzeum, ale to, co najważniejsze, było i pozostało stałe: entuzjazm, z jakim podejmuje Ona
ivciąż nowe problemy, zaangażowanie, 2: jakim realizuje swoje zadania. Doradca Muzeum
Narodowego Anno Domini 1997 nie różni się pod tym względem od asystentki, która 1 stycznia
1947 roku rozpoczęła pracę w Muzeum Państwowym. Nieliczny, kierowany przez dra Jerzego
Giittlera zespół, gromadził, zabezpieczał oraz inwentaryzował zabytki sztuki i kultury mate-
rialnej z terenu Wrocławia i Dolnego Śląska. Wszyscy robili wówczas wszystko w miarę swoich
umiejętności, a ponad miarę sił i środków, którymi dysponowali.
Okres ten, a także następne trudne lata organ izacji i działalności Muzeu m miały zapewne
wpływ na sposób pracy dr Starzewskiej. Historyczka sztuki, ale także dyplomowana nauczy-
cielka, była i jest zwolennikiem działań zespołowych. Predysponowana do roli lidera i akcepto-
wana powszechnie na tym stanowisku, większość prac wykonuje z innymi. Dzieje się tak za-
równo wtedy, kiedy powstaje koncepcja wystawy, wydawnictwa, sesji naukowej lub profilu ko-
lejnego muzeum regionalnego na Dolnym Śląsku, jak i w czasie ich realizacji. Zadania roz-
dzielone w zespole nie wykluczają udziału jego członków w innych pracach. W dalszym ciągu
„wszyscy robią wszystko”, a pierwszą osobą, która tak postępuje, jest z reguły dr Starzewska.
Organizatorka i współorganizatorka wielu wystaw ma swój udział zarówno w części meryto-
rycznej pokazów, jak i w projektowaniu ekspozycji, w pracach teoretycznych i praktycznych,
jest autorką opracowań, ale i równie fachowo aranżowanych gablot, cokołów, które niejedno-
krotnie ustawiała, a bywało, że i sarna malowała.
Wśród kilkudziesięciu muzealnych prezentacji rzemiosła artystycznego z lat 1950-1988
trudno wymienić te, które opracowała i realizowała zupełnie samodzielnie, ale jeszcze trud-
niej wyodrębnić takie, którym tylko patronowała. Już w roku 1950 otwiera pierwszą wystawę
czasową pt. „ Techniki ceramiki artystycznej”. W roku następnym podobny pokaz dotyczy szkła
artystycznego. Stworzony i kierowany przez Nią muzealny Dział Rzemiosł Artystycznych inau-
guruje oficjalnie swoją działalność stałą wystawą dzieł z XV-XIX w.
W następnych latach i dekadach dr Starzewska przygotowuje kolejne ekspozycje, głównie
ceramiki, która stanowi podstawowy przedmiot Jej zainteresowań i badań naukowych. Ich
zakres chronologiczny i geograficzny jest imponujący. Obejmuje zarówno obiekty archeolo-
giczne, jak i prace współczesne, różne szkoły europejskie i wytwórnie Dalekiego Wschodu. Z
tym samym pietyzmem zajmuje się renomowaną majoliką włoską, porcelaną holenderską, co
lokalnymi produktami z Włocławka czy Bolesławca.
Ewenementem nie tylko krajowym są współorganizowane przez Nią w latach 1954-1960
Ogólnopolskie Wystawy Ceramiki i Szkła Artystycznego. Przygotowywane wspólnie z przedsta-
wicielami Związku Polskich Artystów Plastyków po raz pierwszy na taką skalę wprowadzają
wytwory współczesnego rzemiosła do programu prezentacji Muzeum, zajmującego się sztuką
dawną. Pozyskiwane z wystaw eksponaty zapoczątkowują systematyczne gromadzenie kolek-
cji, która z czasem przyczyni się do utworzenia osobnego Działu Sztuki Współczesnej w mu-
zeum wrocławskim (1968).
we Wrocławiu. Pięćdziesiąt lat, w czasie których zmieniała się trzykrotnie nazwa instytucji,
zmieniał się charakter zatrudnienia, zakres obowiązków i odpowiedzialności dr Starzewskiej
w Muzeum, ale to, co najważniejsze, było i pozostało stałe: entuzjazm, z jakim podejmuje Ona
ivciąż nowe problemy, zaangażowanie, 2: jakim realizuje swoje zadania. Doradca Muzeum
Narodowego Anno Domini 1997 nie różni się pod tym względem od asystentki, która 1 stycznia
1947 roku rozpoczęła pracę w Muzeum Państwowym. Nieliczny, kierowany przez dra Jerzego
Giittlera zespół, gromadził, zabezpieczał oraz inwentaryzował zabytki sztuki i kultury mate-
rialnej z terenu Wrocławia i Dolnego Śląska. Wszyscy robili wówczas wszystko w miarę swoich
umiejętności, a ponad miarę sił i środków, którymi dysponowali.
Okres ten, a także następne trudne lata organ izacji i działalności Muzeu m miały zapewne
wpływ na sposób pracy dr Starzewskiej. Historyczka sztuki, ale także dyplomowana nauczy-
cielka, była i jest zwolennikiem działań zespołowych. Predysponowana do roli lidera i akcepto-
wana powszechnie na tym stanowisku, większość prac wykonuje z innymi. Dzieje się tak za-
równo wtedy, kiedy powstaje koncepcja wystawy, wydawnictwa, sesji naukowej lub profilu ko-
lejnego muzeum regionalnego na Dolnym Śląsku, jak i w czasie ich realizacji. Zadania roz-
dzielone w zespole nie wykluczają udziału jego członków w innych pracach. W dalszym ciągu
„wszyscy robią wszystko”, a pierwszą osobą, która tak postępuje, jest z reguły dr Starzewska.
Organizatorka i współorganizatorka wielu wystaw ma swój udział zarówno w części meryto-
rycznej pokazów, jak i w projektowaniu ekspozycji, w pracach teoretycznych i praktycznych,
jest autorką opracowań, ale i równie fachowo aranżowanych gablot, cokołów, które niejedno-
krotnie ustawiała, a bywało, że i sarna malowała.
Wśród kilkudziesięciu muzealnych prezentacji rzemiosła artystycznego z lat 1950-1988
trudno wymienić te, które opracowała i realizowała zupełnie samodzielnie, ale jeszcze trud-
niej wyodrębnić takie, którym tylko patronowała. Już w roku 1950 otwiera pierwszą wystawę
czasową pt. „ Techniki ceramiki artystycznej”. W roku następnym podobny pokaz dotyczy szkła
artystycznego. Stworzony i kierowany przez Nią muzealny Dział Rzemiosł Artystycznych inau-
guruje oficjalnie swoją działalność stałą wystawą dzieł z XV-XIX w.
W następnych latach i dekadach dr Starzewska przygotowuje kolejne ekspozycje, głównie
ceramiki, która stanowi podstawowy przedmiot Jej zainteresowań i badań naukowych. Ich
zakres chronologiczny i geograficzny jest imponujący. Obejmuje zarówno obiekty archeolo-
giczne, jak i prace współczesne, różne szkoły europejskie i wytwórnie Dalekiego Wschodu. Z
tym samym pietyzmem zajmuje się renomowaną majoliką włoską, porcelaną holenderską, co
lokalnymi produktami z Włocławka czy Bolesławca.
Ewenementem nie tylko krajowym są współorganizowane przez Nią w latach 1954-1960
Ogólnopolskie Wystawy Ceramiki i Szkła Artystycznego. Przygotowywane wspólnie z przedsta-
wicielami Związku Polskich Artystów Plastyków po raz pierwszy na taką skalę wprowadzają
wytwory współczesnego rzemiosła do programu prezentacji Muzeum, zajmującego się sztuką
dawną. Pozyskiwane z wystaw eksponaty zapoczątkowują systematyczne gromadzenie kolek-
cji, która z czasem przyczyni się do utworzenia osobnego Działu Sztuki Współczesnej w mu-
zeum wrocławskim (1968).