DOI article:
Świderska-Łupińska, Małgorzata: Wiatrówki wrocławskiego rusznikarza Samuela Kühlmanna
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.41574#0082
MAŁGORZATA ŚWIDERSKA-ŁUPIŃSKA (Wrocław)
WIATRÓWKI WROCŁAWSKIEGO RUSZNIKARZA SAMUELA KUHLMANNA
W Muzeum Narodowym we Wrocławiu znajdują się
dwie strzelby noszące sygnatury Samuela Kuhlmanna,
rusznikarza wrocławskiego działającego w XVIII w.
Zewnętrznie uformowane tak jak strzelby skałkowe i
jako takie wpisane do inwentarza muzealnego, przy
bliższym oglądzie okazują się wiatrówkami. Mylne skla-
syfikowanie tych strzelb można jedynie usprawiedliwić
nikłą wiedzą, jaką dysponowano do niedawna na te-
mat broni wiatrowej. Dopiero w 1972 r. ukazało się
pierwsze całościowe opracowanie znakomitego duń-
skiego bronioznawcy Arne Hoffa, w wyczerpujący spo-
sób wykorzystujące źródłowe i materiałowe zasoby
dotyczące tej broni1. Dodatkowym walorem przywoła-
1. Wiatrówka wykonana przez S. Kuhlmanna, Muzeum Narodowe
we Wrocławiu, nr inw. IX-460. Fot. MNWr.
2. Sygnatura na grzbietowej ściance lufy wiatrówki, Muzeum Naro-
dowe we Wrocławiu, nr inw. IX-460. Fot. E. Witecki
nej pracy jest osobiste zbadanie przez autora wszyst-
kich opisanych okazów broni, co wyklucza wcześniej-
sze, być może mylne, rozpoznania. Wykorzystane zo-
stały odnalezione zapisy kronikarskie, pamiętnikarskie,
encyklopedyczne, przekazy ikonograficzne oraz okazy
broni zachowane w światowych zbiorach muzealnych
i prywatnych. Z pełnym zaufaniem przyjmiemy zatem
tę pracę jako podstawę historycznego usytuowania
naszych wrocławskich wiatrówek.
U samych źródeł broni wiatrowej znajduje się pra-
dawna broń, jeszcze do dziś używana przez ludy pry-
mitywne, a mianowicie różnego rodzaju dmuchawki.
Te proste długie rury, których siłę wyrzutową stanowi-
3. Zewnętrzna strona zamka z widocznym okienkiem licznika, wia-
trówka wykonana przez S. Kuhlmanna, Muzeum Narodowe we
Wrocławiu, nr inw. IX-959. Fot. E. Witecki
4. Wewnętrzna strona zamka z widocznym mechanizmem licznika,
wiatrówka nr inw. IX-959, Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Fot.
E. Witecki
WIATRÓWKI WROCŁAWSKIEGO RUSZNIKARZA SAMUELA KUHLMANNA
W Muzeum Narodowym we Wrocławiu znajdują się
dwie strzelby noszące sygnatury Samuela Kuhlmanna,
rusznikarza wrocławskiego działającego w XVIII w.
Zewnętrznie uformowane tak jak strzelby skałkowe i
jako takie wpisane do inwentarza muzealnego, przy
bliższym oglądzie okazują się wiatrówkami. Mylne skla-
syfikowanie tych strzelb można jedynie usprawiedliwić
nikłą wiedzą, jaką dysponowano do niedawna na te-
mat broni wiatrowej. Dopiero w 1972 r. ukazało się
pierwsze całościowe opracowanie znakomitego duń-
skiego bronioznawcy Arne Hoffa, w wyczerpujący spo-
sób wykorzystujące źródłowe i materiałowe zasoby
dotyczące tej broni1. Dodatkowym walorem przywoła-
1. Wiatrówka wykonana przez S. Kuhlmanna, Muzeum Narodowe
we Wrocławiu, nr inw. IX-460. Fot. MNWr.
2. Sygnatura na grzbietowej ściance lufy wiatrówki, Muzeum Naro-
dowe we Wrocławiu, nr inw. IX-460. Fot. E. Witecki
nej pracy jest osobiste zbadanie przez autora wszyst-
kich opisanych okazów broni, co wyklucza wcześniej-
sze, być może mylne, rozpoznania. Wykorzystane zo-
stały odnalezione zapisy kronikarskie, pamiętnikarskie,
encyklopedyczne, przekazy ikonograficzne oraz okazy
broni zachowane w światowych zbiorach muzealnych
i prywatnych. Z pełnym zaufaniem przyjmiemy zatem
tę pracę jako podstawę historycznego usytuowania
naszych wrocławskich wiatrówek.
U samych źródeł broni wiatrowej znajduje się pra-
dawna broń, jeszcze do dziś używana przez ludy pry-
mitywne, a mianowicie różnego rodzaju dmuchawki.
Te proste długie rury, których siłę wyrzutową stanowi-
3. Zewnętrzna strona zamka z widocznym okienkiem licznika, wia-
trówka wykonana przez S. Kuhlmanna, Muzeum Narodowe we
Wrocławiu, nr inw. IX-959. Fot. E. Witecki
4. Wewnętrzna strona zamka z widocznym mechanizmem licznika,
wiatrówka nr inw. IX-959, Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Fot.
E. Witecki