DOI Artikel:
Gajewska-Prorok, Elżbieta: Witraże na Śląsku w XIX i pierwszej połowie XX wieku: projektanci i wytwórnie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41574#0102
Witraże na Śląsku w XIX i pierwszej połowie XX wieku
97
witraże pochodzą z lat dziewięćdziesiątych XIX w. Naj-
ciekawsze z nich są witraże z Brzeziej Łąki (1891-1896)
[il.3], nawiązujące do wcześniejszych dzieł z monachij-
skiej pracowni Bockhorniego w tym samym kościele.
Wysokim poziomem odznaczają się witraże z pracow-
ni Ottona Lazara w Raciborzu, zachowane m.in. w Ka-
towicach i Raciborzu [il.4], pochodzące z końca XIX w.
Wiadomo, że na Śląsku działały jeszcze przynajmniej
dwie znaczniejsze pracownie witrażownicze, założone
w końcu XIX w.: Alfreda Richtera we Wrocławiu i E.
Fitschego w Opolu. Niestety nie udało się odnaleźć witra-
ży z tych pracowni ani zdobyć o nich więcej informacji.
Na początku XX w. zaczęła funkcjonować kolejna
pracownia we Wrocławiu: Maxa Nierlego, z której po-
chodzą dwa zespoły witraży ujęte w katalogu: w Kar-
paczu (1910) [ił.51 i w Ujeździe (1933). Z literatury zna-
my także pracownie: Carla Biehana, Oskara Ehrbecka i
Maxa Kammlera35. Nie odnaleziono jednak dotąd wy-
twarzanych przez nie witraży.
W latach 1860-1870 w Niemczech powstało wiele
pracowni witrażowniczych, a ich ogromna produkcja
7. Sw. Jadwiga, pracownia Josefa Petera Bockhorniego w Monachium,
1887 r. Brzezia Łąka, kościół parafialny p.w. św. Mikołaja
8. Witraż pamiątkowy Joanny i Hansa Ulricha Schaffgotschów, proj.
Glotzel z Salzburga, pracownia Franza Mayera w Monachium, 1911 r.
Ruda Śląska-Godula, kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela
zasilała także Śląsk, mimo znacznej konkurencji miej-
scowej. Do jednego z najwcześniejszych zachowanych
zespołów należą witraże w kościele ewangelickim w
Katowicach, z lat siedemdziesiątych XIX w., powstałe
w pracowni Reuter & Reichart w Kolonii [il.6]. Witraże
z monachijskiej pracowni J.P. Bockhorniego (1887) zdo-
bią kościół w Brzeziej Łące [il.7]
5. WITRAŻE NAJNOWSZE
Większość witraży zachowanych w śląskich kościo-
łach to importy ze znanych pracowni niemieckich, po-
wstałe w pierwszym trzydziestoleciu XX w. Najliczniej
reprezentowany jest monachijski zakład Franza Maye-
ra. Najciekawsze realizacje znajdują się w Rudzie Ślą-
skiej-Goduli (191 lr.) [il. 8], Raciborzu (ok.1900 r.) i
Wałbrzychu (ok. 1910 r.). Z dusseldorfskiej pracowni
Carla Lerscha pochodzą trzy ogromne zespoły witraży:
w Rudzie Śląskiej-Wirku (ponad dwadzieścia okien,
1909-1911), w Ligocie Bialskiej (ok. 1918 r.) i w Polani-
cy Zdroju. W legnickim kościele NM Panny znajduje
się największy na Śląsku zespół witraży z najbardziej
97
witraże pochodzą z lat dziewięćdziesiątych XIX w. Naj-
ciekawsze z nich są witraże z Brzeziej Łąki (1891-1896)
[il.3], nawiązujące do wcześniejszych dzieł z monachij-
skiej pracowni Bockhorniego w tym samym kościele.
Wysokim poziomem odznaczają się witraże z pracow-
ni Ottona Lazara w Raciborzu, zachowane m.in. w Ka-
towicach i Raciborzu [il.4], pochodzące z końca XIX w.
Wiadomo, że na Śląsku działały jeszcze przynajmniej
dwie znaczniejsze pracownie witrażownicze, założone
w końcu XIX w.: Alfreda Richtera we Wrocławiu i E.
Fitschego w Opolu. Niestety nie udało się odnaleźć witra-
ży z tych pracowni ani zdobyć o nich więcej informacji.
Na początku XX w. zaczęła funkcjonować kolejna
pracownia we Wrocławiu: Maxa Nierlego, z której po-
chodzą dwa zespoły witraży ujęte w katalogu: w Kar-
paczu (1910) [ił.51 i w Ujeździe (1933). Z literatury zna-
my także pracownie: Carla Biehana, Oskara Ehrbecka i
Maxa Kammlera35. Nie odnaleziono jednak dotąd wy-
twarzanych przez nie witraży.
W latach 1860-1870 w Niemczech powstało wiele
pracowni witrażowniczych, a ich ogromna produkcja
7. Sw. Jadwiga, pracownia Josefa Petera Bockhorniego w Monachium,
1887 r. Brzezia Łąka, kościół parafialny p.w. św. Mikołaja
8. Witraż pamiątkowy Joanny i Hansa Ulricha Schaffgotschów, proj.
Glotzel z Salzburga, pracownia Franza Mayera w Monachium, 1911 r.
Ruda Śląska-Godula, kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela
zasilała także Śląsk, mimo znacznej konkurencji miej-
scowej. Do jednego z najwcześniejszych zachowanych
zespołów należą witraże w kościele ewangelickim w
Katowicach, z lat siedemdziesiątych XIX w., powstałe
w pracowni Reuter & Reichart w Kolonii [il.6]. Witraże
z monachijskiej pracowni J.P. Bockhorniego (1887) zdo-
bią kościół w Brzeziej Łące [il.7]
5. WITRAŻE NAJNOWSZE
Większość witraży zachowanych w śląskich kościo-
łach to importy ze znanych pracowni niemieckich, po-
wstałe w pierwszym trzydziestoleciu XX w. Najliczniej
reprezentowany jest monachijski zakład Franza Maye-
ra. Najciekawsze realizacje znajdują się w Rudzie Ślą-
skiej-Goduli (191 lr.) [il. 8], Raciborzu (ok.1900 r.) i
Wałbrzychu (ok. 1910 r.). Z dusseldorfskiej pracowni
Carla Lerscha pochodzą trzy ogromne zespoły witraży:
w Rudzie Śląskiej-Wirku (ponad dwadzieścia okien,
1909-1911), w Ligocie Bialskiej (ok. 1918 r.) i w Polani-
cy Zdroju. W legnickim kościele NM Panny znajduje
się największy na Śląsku zespół witraży z najbardziej