Studia do Dziejów Wawelu (5.1991)

1. Otwór wejściowy do krypty królewskiej w katedrze wileńskiej.

rdziej zagrożony. Dla zapewnienia bezpie-
czeństwa podstemplowano go drewnianymi
masztami sosnowymi stosując specjalne kli-
ny dla regulacji ewentualnych odkształceń
w murach. Prace kontynuowano także w o-
kresie zimy, ocieplając portyk przez oszalo-
wanie deskami dla utrzymania wewnątrz
temperatury potrzebnej do prowadzenia ro-
bót. Najpierw trzeba było dostać się pod
fundamenty, wyciąć drewniany ruszt, wy-
ciągnąć pale i wykonać pale żelbetowe.
W tym celu przy kolumnach wykonano
szybiki (studzienki) na głębokość 2,5 m po
czym dowiercono się do stopy fundamentu
na głębokość około 1,5 m. Po wyciągnięciu
drewnianych pali przystąpiono do wierceń
na pale żelbetowe rurami stalowymi o śred-
nicy 42 cm aż do gruntu stałego, w tym
wypadku do głębokości 10-15 m licząc od
poziomu posadzki. Po założeniu do rur
zbrojenia rozpoczęto betonowanie przy po-
mocy sprężonego powietrza, pod ciśnieniem
od 2 do 5 atmosfer. Pali zabijanych nie

można było zastosować ze względu na
wstrząsy, które mogłyby spowodować dalsze
naruszenie stabilności murów. Pod takim
ciśnieniem beton dolną częścią rur wciskał
się do gruntu, a rury pod działaniem ciśnie-
nia podnosiły się do góry pozostawiając
w ziemi sękaty pal wsparty na twardym
podłożu, gwarantujący solidne oparcie fun-
damentów. O małej wytrzymałości gruntu
świadczy chociażby to, że do betonowania
pala użyto dwa razy więcej betonu niż
wyjęto ziemi podczas wierceń. Na głowicach
pali układano dźwigary stalowe, które pod-
prowadzano pod uprzednio wykute w kolu-
mnie bruzdy. W ten sposób każda kolumna
ujęta została w ramę z belek stalowych
opartych na ośmiu palach. Prace nad
wzmacnianiem portyku ukończono w poło-
wie lutego r. 1933. W podobny sposób
wzmocniono mury pozostałej części katedry,
wykonując w sumie 279 pali. Po zakończe-
niu prac przy fundamentach przystąpiono do
wykonania zespolenia spękanych ścian

532