DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0048
44
Lejła Chasjanowa
Macedońskiego lekarzowi Filipowi podczas ciężkiej
choroby. Mimo że formalnie był uczniem II roku,
Rada Akademii, uwzględniając jego talent oraz
studia uniwersyteckie, postanowiła w drodze wy-
jątku skierować go na 6 lat za granicę. Jechał przez
Kraków i Wiedeń i już 3 września 1871 roku był
w Monachium. Tam też ukończył i 3 stycznia na-
stępnego roku wystawił w Kunst-Vereinie obraz Or-
gia rzymska za świetnych czasów Cesarstwa, po czym
wyjechał do Drezna w celu wykonania obowiązko-
wej dla wszystkich pensjonariuszy kopii. Niestety
tamtejsza Galeria akurat była zamykana na remont,
więc wrócił do Monachium. Nie miał pieniędzy ani
na pracownię, ani na wyjazd do Włoch.5 W marcu
1872 roku napisał rozpaczliwy list do sekretarza
Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych Piotra Iseje-
wa,6 w którym prosił o pozwolenie na powrót do
Rosji na rok w celu wykonania zamówienia dla Ka-
tedry Isaakijewskiej. Piotr Isejew pokazał list Sie-
miradzkiego Wielkiemu Księciu Włodzimierzowi,
który wysoko cenił talent młodego malarza, po
czym niezwłocznie nadeszło wsparcie finansowe,
a równocześnie z nim zlecenie na nowy obraz.
W połowie kwietnia młody malarz wyruszył do
Włoch, gdzie planował rozpoczęcie obrazu Jawno-
grzesznica na zamówienie Wielkiego Księcia Wło-
dzimierza Aleksandrowicza. Jechał przez Weronę,
Wenecję, Padwę, Ferrarę, Bolonię. We Florencji do-
wiedział się o wybuchu Wezuwiusza i postanowił
udać się do Neapolu, zwiedził Pompeje, Sorrento,
Capri.
W tym samym czasie na mocy decyzji Wielkiego
Księcia Włodzimierza Aleksandrowicza do Włoch
został skierowany Aleksy Bogolubow (il. l);7 który
miał za zadanie zapoznanie się z życiem przebywa-
jących w Europie pensjonariuszy Akademii oraz
złożenie sprawozdania z ich pracy i pożytku, jaki
mają z pobytu za granicą. „Wiochy przyprawiają
o zawrót głowy, jak tylko tu się wjeżdża, czuje się
odurzenie. Takie tu życie, jakiego dotychczas nie
widzieliśmy nigdzie, włóczymy się przez całe dnie,
z rana po wspaniałych galeriach, moc pokarmu dla
5 Żyło się za granicą pensjonariuszom Akademii ciężko:
„Wskażę (...), co porabiają nasi pensjonariusze za granicą, bę-
dąc na tyle majętnymi, by tylko dojechać do jakiegoś miasta
i siedzieć tam bezczynnie w jakiejś taniej komórce «o chlebie
i wodzie», jak się mówi”. List Riepina do Stasowa, napisany
w Paryżu 14 stycznia 1874 roku, zob.: Репин (1969: 107).
6 Piotr Isejew (1831—?) - sekretarz Akademii Sztuk Pięk-
nych w latach 1868-1889.
7 Aleksy Bogolubow (1824-1896) - rosyjski malarz, ma-
rynista.
nas, każdy kościół jest wykończony perfekcyjnie,
a wieczorem patrzymy z lubością na Włoszki, pięk-
ne spotyka się na każdym kroku”8 * - tak oto opisu-
je Michał Botkin9 swoje pierwsze wrażenia z tego
kraju. Jego reakcja dowodzi, iż nadzór nad wypusz-
czonymi na wolność młodymi, pełnymi sił i wigoru
wychowankami Akademii miał sens.
Aleksy Bogolubow przyjechał do Rzymu pod
koniec marca 1872 roku. W swoim czasie spędził
w tym mieście jako pensjonariusz dwa lata, dlatego
więc, nawet nie zwiedzając rzymskich zabytków,
udał się do swego przyjaciela akademickiego Fio-
dora Bronnikowa (il. 2), z którym wspominali swo-
je „dawne dziarskie życie i wszystkich... kolegów”.10
Nie ukrywał prawdziwego celu swojej podróży.
Widać to z listu Bronnikowa do jego przyjaciela
Michała Botkina, w którym przypomina, „iż do
Aleksandra Iwanowa,11 nieboszczyka, zwracano się
z prośbą o śledzenie tego, co robią rosyjscy malarze
w Rzymie; a ponieważ brakowało mu charakteru
(...) nic z tego nie wyszło”.12
Siemiradzkiego wówczas w Rzymie nie było,
a więc po pierwszym listownym sprawozdaniu
Bogolubowa Wielki Książę stanowczo polecił ko-
niecznie spotkać się z Siemiradzkim i dodać „mu
więcej energii, by mógł znieść przemijające, a jed-
nak zawsze nieuchronne życiowe udręki i niedolę”.13
W drodze powrotnej z Neapolu do Florencji
Henryk Siemiradzki wstąpił na dwa dni do Rzy-
mu i w Cafe Greco spotkał przedstawicieli rosyj-
skiej i polskiej kolonii artystycznych Bogolubowa,
Swieszewskiego, Marka Antokolskiego (il. 3),14
pracującego nad rzeźbą Piotra I, oraz Bronniko-
wa. Bogolubow bardzo się ucieszył ze spotkania
i opowiedział, że Następca tronu, przyszły cesarz
Aleksander III, napisał do niego, że nabył Rzymian
świetnych czasów Cesarstwa, bardzo chwalił obraz15
8 РГАЛИ (54: л. 24).
9 Michał Botkin (1839-1914) - malarz, akademik malar-
stwa, autor obrazów o tematyce religijnej, jedna z wybitnych
postaci Akademii, zachował wpływy w różnych organizacjach
Petersburga nawet po reformie Akademii w 1893 roku, kiedy
sam już nie został do niej wybrany.
10 OP РНБ (820: л. 69).
11 Aleksander Iwanow (1806-1858) - rosyjski malarz, au-
tor obrazów o tematyce biblijnej i mitologicznej.
12 OP ИРАН РАН (365: л. 3).
13 РГАЛИ (705: л. 2).
14 Marek Antokolski (1843-1902) - rzeźbiarz [pochodzą-
cy z Wilna], przyjaciel Riepina i kolega z lat akademickich.
15 Obraz został pokazany na Wystawie Akademickiej 1872
roku i nabyty przez Jego Cesarską Wysokość za 2000 rubli.
Dla muzeum Akademii Sztuk Pięknych H. Siemiradzki wy-
konał dokładny szkic sepią.
Lejła Chasjanowa
Macedońskiego lekarzowi Filipowi podczas ciężkiej
choroby. Mimo że formalnie był uczniem II roku,
Rada Akademii, uwzględniając jego talent oraz
studia uniwersyteckie, postanowiła w drodze wy-
jątku skierować go na 6 lat za granicę. Jechał przez
Kraków i Wiedeń i już 3 września 1871 roku był
w Monachium. Tam też ukończył i 3 stycznia na-
stępnego roku wystawił w Kunst-Vereinie obraz Or-
gia rzymska za świetnych czasów Cesarstwa, po czym
wyjechał do Drezna w celu wykonania obowiązko-
wej dla wszystkich pensjonariuszy kopii. Niestety
tamtejsza Galeria akurat była zamykana na remont,
więc wrócił do Monachium. Nie miał pieniędzy ani
na pracownię, ani na wyjazd do Włoch.5 W marcu
1872 roku napisał rozpaczliwy list do sekretarza
Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych Piotra Iseje-
wa,6 w którym prosił o pozwolenie na powrót do
Rosji na rok w celu wykonania zamówienia dla Ka-
tedry Isaakijewskiej. Piotr Isejew pokazał list Sie-
miradzkiego Wielkiemu Księciu Włodzimierzowi,
który wysoko cenił talent młodego malarza, po
czym niezwłocznie nadeszło wsparcie finansowe,
a równocześnie z nim zlecenie na nowy obraz.
W połowie kwietnia młody malarz wyruszył do
Włoch, gdzie planował rozpoczęcie obrazu Jawno-
grzesznica na zamówienie Wielkiego Księcia Wło-
dzimierza Aleksandrowicza. Jechał przez Weronę,
Wenecję, Padwę, Ferrarę, Bolonię. We Florencji do-
wiedział się o wybuchu Wezuwiusza i postanowił
udać się do Neapolu, zwiedził Pompeje, Sorrento,
Capri.
W tym samym czasie na mocy decyzji Wielkiego
Księcia Włodzimierza Aleksandrowicza do Włoch
został skierowany Aleksy Bogolubow (il. l);7 który
miał za zadanie zapoznanie się z życiem przebywa-
jących w Europie pensjonariuszy Akademii oraz
złożenie sprawozdania z ich pracy i pożytku, jaki
mają z pobytu za granicą. „Wiochy przyprawiają
o zawrót głowy, jak tylko tu się wjeżdża, czuje się
odurzenie. Takie tu życie, jakiego dotychczas nie
widzieliśmy nigdzie, włóczymy się przez całe dnie,
z rana po wspaniałych galeriach, moc pokarmu dla
5 Żyło się za granicą pensjonariuszom Akademii ciężko:
„Wskażę (...), co porabiają nasi pensjonariusze za granicą, bę-
dąc na tyle majętnymi, by tylko dojechać do jakiegoś miasta
i siedzieć tam bezczynnie w jakiejś taniej komórce «o chlebie
i wodzie», jak się mówi”. List Riepina do Stasowa, napisany
w Paryżu 14 stycznia 1874 roku, zob.: Репин (1969: 107).
6 Piotr Isejew (1831—?) - sekretarz Akademii Sztuk Pięk-
nych w latach 1868-1889.
7 Aleksy Bogolubow (1824-1896) - rosyjski malarz, ma-
rynista.
nas, każdy kościół jest wykończony perfekcyjnie,
a wieczorem patrzymy z lubością na Włoszki, pięk-
ne spotyka się na każdym kroku”8 * - tak oto opisu-
je Michał Botkin9 swoje pierwsze wrażenia z tego
kraju. Jego reakcja dowodzi, iż nadzór nad wypusz-
czonymi na wolność młodymi, pełnymi sił i wigoru
wychowankami Akademii miał sens.
Aleksy Bogolubow przyjechał do Rzymu pod
koniec marca 1872 roku. W swoim czasie spędził
w tym mieście jako pensjonariusz dwa lata, dlatego
więc, nawet nie zwiedzając rzymskich zabytków,
udał się do swego przyjaciela akademickiego Fio-
dora Bronnikowa (il. 2), z którym wspominali swo-
je „dawne dziarskie życie i wszystkich... kolegów”.10
Nie ukrywał prawdziwego celu swojej podróży.
Widać to z listu Bronnikowa do jego przyjaciela
Michała Botkina, w którym przypomina, „iż do
Aleksandra Iwanowa,11 nieboszczyka, zwracano się
z prośbą o śledzenie tego, co robią rosyjscy malarze
w Rzymie; a ponieważ brakowało mu charakteru
(...) nic z tego nie wyszło”.12
Siemiradzkiego wówczas w Rzymie nie było,
a więc po pierwszym listownym sprawozdaniu
Bogolubowa Wielki Książę stanowczo polecił ko-
niecznie spotkać się z Siemiradzkim i dodać „mu
więcej energii, by mógł znieść przemijające, a jed-
nak zawsze nieuchronne życiowe udręki i niedolę”.13
W drodze powrotnej z Neapolu do Florencji
Henryk Siemiradzki wstąpił na dwa dni do Rzy-
mu i w Cafe Greco spotkał przedstawicieli rosyj-
skiej i polskiej kolonii artystycznych Bogolubowa,
Swieszewskiego, Marka Antokolskiego (il. 3),14
pracującego nad rzeźbą Piotra I, oraz Bronniko-
wa. Bogolubow bardzo się ucieszył ze spotkania
i opowiedział, że Następca tronu, przyszły cesarz
Aleksander III, napisał do niego, że nabył Rzymian
świetnych czasów Cesarstwa, bardzo chwalił obraz15
8 РГАЛИ (54: л. 24).
9 Michał Botkin (1839-1914) - malarz, akademik malar-
stwa, autor obrazów o tematyce religijnej, jedna z wybitnych
postaci Akademii, zachował wpływy w różnych organizacjach
Petersburga nawet po reformie Akademii w 1893 roku, kiedy
sam już nie został do niej wybrany.
10 OP РНБ (820: л. 69).
11 Aleksander Iwanow (1806-1858) - rosyjski malarz, au-
tor obrazów o tematyce biblijnej i mitologicznej.
12 OP ИРАН РАН (365: л. 3).
13 РГАЛИ (705: л. 2).
14 Marek Antokolski (1843-1902) - rzeźbiarz [pochodzą-
cy z Wilna], przyjaciel Riepina i kolega z lat akademickich.
15 Obraz został pokazany na Wystawie Akademickiej 1872
roku i nabyty przez Jego Cesarską Wysokość za 2000 rubli.
Dla muzeum Akademii Sztuk Pięknych H. Siemiradzki wy-
konał dokładny szkic sepią.