DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0363
Pamiętniki Feliksa Topolskiego
359
znaje, że często podpatrywał ciotkę, studentkę an-
tropologii ze Szwajcarii. Była to siostra jego matki,
która przyjeżdżała w czasie przerw akademickich
do rodzinnego domu. Topolski wspominał ją jako
wyzwoloną kobietę o krągłych kształtach.6 * 8 * *
U dołu, na pasie zieleni i brązu, artysta upamięt-
nił podróż do Polski, którą odbył wraz z synem Da-
nielem i córką Teresą w 1974 roku. Prawą stronę
obrazu wypełniają duże abstrakcyjne połacie zieleni
i błękitu, stanowiąc aluzję do polskich krajobrazów.
Zakończeniem tego wątku jest wnętrze kawiarni,
w której umieścił poetę Janusza Minkiewicza i in-
nych bywalców tego miejsca.
Kolejny, wyższy od pozostałych obraz, utrzyma-
ny w ciepłych tonacjach czerwieni i oranżu, przeła-
manych akcentami błękitów, poświęcony został Ta-
deuszowi Pruszkowskiemu. Tło, na którym artysta
ukazał mistrza, spływa ku dołowi, niczym draperia
pokryta plątaniną drobnych linii. Pruszkowski na
obrazie Topolskiego to potężny, zamyślony męż-
czyzna w podeszłym wieku. Jego szeroka twarz ujęta
została z dolnej perspektywy. Zamknięte oczy, duży,
zadarty nos i podwójny podbródek oraz górna część
korpusu z wydatną piersią rozświetlone są jasnym
światłem, wysuwając go na pierwszy plan. Wielkie
ciało rozlewa się na obrazie. W tle mentora, po obu
stronach, ukazani zostali koledzy artysty z czasów
studenckich. W prawym górnym rogu Topolski
przedstawił kolonię artystyczną w Kazimierzu nad
Wisłą. Miejsce to zobrazował bardzo dokładnie, nie
zapominając o najdrobniejszym szczególe i używa-
jąc wyjątkowo bogatej palety barwnej. Być może
chciał przez to podkreślić, jak silnie miasteczko to
tkwiło w jego pamięci. W autobiografii artysty czy-
tamy: „(...) Wisła, sad, góra Trzech Krzyży i czter-
nastowieczny zamek Esterki, żydowskiej legendarnej
kochanki Kazimierza Wielkiego otaczały wioskę,
wyniosły barokowy kościół parafialny, klasztor, sy-
nagogę i kamienicę, dwie zwieńczone drewnianymi
dachami studnie, zwieńczony drewnianą arkadą
dom i tylnie zabudowania (...)”. Kazimierz zawsze
kojarzył się Topolskiemu z rajem.s To przedstawie-
nie kończy projekcję obrazu przedwojennej Polski.
6 Topolski (1988).
Topolski (1988).
8 Wiejski dom Pruszkowskiego byl otwarty dla każdego. Był
swoistą świątynią liberalizmu. Jego prowincjonalny charakter,
wzbogacony elementami estetyki podyktowanymi gustem
państwa Pruszkowskich, był w przekonaniu artysty odpowied-
nikiem ideału. Topolski, który wyrwał się spod skrzydeł matki,
odnalazł w nim namiastkę raju. Jednak stopniowo fascynacja
tym miejscem osłabła. Nastąpiło to w czasie, kiedy Topolski
II. 2. Okres Międzywojenny - Trzynastoletni Topolski strzelający do
kuzynki Zosi - po lewej; Podróż przez nazistowskie Niemcy -
po prawej, fot. J. W. Sienkiewicz
Europa w okresie międzywojennym
Od 1933 roku Topolski, jako miody absolwent
warszawskiej uczelni, rozpoczął podróż po Europie.
Okres ten ilustrują kolejne obrazy Pamiętnika.
Pierwszy poświęcony został podróży do Nie-
miec. Malowidło utrzymane jest w tonacjach brą-
zów, czerwieni i szarości. Elementami dominują-
cymi, obok sylwety żołnierza po lewej stronie, są
pojawiające się kilkakrotnie, w różnych miejscach,
motywy swastyki na intensywnym czerwonym
tle. U dołu, w lewym rogu, ukazał Topolski siebie
w czasie podróży wzdłuż Niemiec. Wspomina to
w swojej autobiografii.9 Świadomy niebezpieczeń-
stwa - jako że aparycja wskazywała na jego żydow-
skie korzenie - lecz żądny przygód, powracając
z podróży po Europie, prowokacyjnie wybrał drogę
na skróty, która wiodła właśnie przez nazistowskie
Niemcy (ił. 2 - zob. panel widoczny po prawej stro-
nie zdjęcia).
Widziane oczami artysty Włochy to duże, abs-
trakcyjne przestrzenie, nawiązujące kolorystyką do
śródziemnomorskich krajobrazów. Ich harmonię
stał się częstym gościem w domu państwa Kuncewiczów. Na
ten temat zob.: Topolski (1988).
9 Topolski (1988).
359
znaje, że często podpatrywał ciotkę, studentkę an-
tropologii ze Szwajcarii. Była to siostra jego matki,
która przyjeżdżała w czasie przerw akademickich
do rodzinnego domu. Topolski wspominał ją jako
wyzwoloną kobietę o krągłych kształtach.6 * 8 * *
U dołu, na pasie zieleni i brązu, artysta upamięt-
nił podróż do Polski, którą odbył wraz z synem Da-
nielem i córką Teresą w 1974 roku. Prawą stronę
obrazu wypełniają duże abstrakcyjne połacie zieleni
i błękitu, stanowiąc aluzję do polskich krajobrazów.
Zakończeniem tego wątku jest wnętrze kawiarni,
w której umieścił poetę Janusza Minkiewicza i in-
nych bywalców tego miejsca.
Kolejny, wyższy od pozostałych obraz, utrzyma-
ny w ciepłych tonacjach czerwieni i oranżu, przeła-
manych akcentami błękitów, poświęcony został Ta-
deuszowi Pruszkowskiemu. Tło, na którym artysta
ukazał mistrza, spływa ku dołowi, niczym draperia
pokryta plątaniną drobnych linii. Pruszkowski na
obrazie Topolskiego to potężny, zamyślony męż-
czyzna w podeszłym wieku. Jego szeroka twarz ujęta
została z dolnej perspektywy. Zamknięte oczy, duży,
zadarty nos i podwójny podbródek oraz górna część
korpusu z wydatną piersią rozświetlone są jasnym
światłem, wysuwając go na pierwszy plan. Wielkie
ciało rozlewa się na obrazie. W tle mentora, po obu
stronach, ukazani zostali koledzy artysty z czasów
studenckich. W prawym górnym rogu Topolski
przedstawił kolonię artystyczną w Kazimierzu nad
Wisłą. Miejsce to zobrazował bardzo dokładnie, nie
zapominając o najdrobniejszym szczególe i używa-
jąc wyjątkowo bogatej palety barwnej. Być może
chciał przez to podkreślić, jak silnie miasteczko to
tkwiło w jego pamięci. W autobiografii artysty czy-
tamy: „(...) Wisła, sad, góra Trzech Krzyży i czter-
nastowieczny zamek Esterki, żydowskiej legendarnej
kochanki Kazimierza Wielkiego otaczały wioskę,
wyniosły barokowy kościół parafialny, klasztor, sy-
nagogę i kamienicę, dwie zwieńczone drewnianymi
dachami studnie, zwieńczony drewnianą arkadą
dom i tylnie zabudowania (...)”. Kazimierz zawsze
kojarzył się Topolskiemu z rajem.s To przedstawie-
nie kończy projekcję obrazu przedwojennej Polski.
6 Topolski (1988).
Topolski (1988).
8 Wiejski dom Pruszkowskiego byl otwarty dla każdego. Był
swoistą świątynią liberalizmu. Jego prowincjonalny charakter,
wzbogacony elementami estetyki podyktowanymi gustem
państwa Pruszkowskich, był w przekonaniu artysty odpowied-
nikiem ideału. Topolski, który wyrwał się spod skrzydeł matki,
odnalazł w nim namiastkę raju. Jednak stopniowo fascynacja
tym miejscem osłabła. Nastąpiło to w czasie, kiedy Topolski
II. 2. Okres Międzywojenny - Trzynastoletni Topolski strzelający do
kuzynki Zosi - po lewej; Podróż przez nazistowskie Niemcy -
po prawej, fot. J. W. Sienkiewicz
Europa w okresie międzywojennym
Od 1933 roku Topolski, jako miody absolwent
warszawskiej uczelni, rozpoczął podróż po Europie.
Okres ten ilustrują kolejne obrazy Pamiętnika.
Pierwszy poświęcony został podróży do Nie-
miec. Malowidło utrzymane jest w tonacjach brą-
zów, czerwieni i szarości. Elementami dominują-
cymi, obok sylwety żołnierza po lewej stronie, są
pojawiające się kilkakrotnie, w różnych miejscach,
motywy swastyki na intensywnym czerwonym
tle. U dołu, w lewym rogu, ukazał Topolski siebie
w czasie podróży wzdłuż Niemiec. Wspomina to
w swojej autobiografii.9 Świadomy niebezpieczeń-
stwa - jako że aparycja wskazywała na jego żydow-
skie korzenie - lecz żądny przygód, powracając
z podróży po Europie, prowokacyjnie wybrał drogę
na skróty, która wiodła właśnie przez nazistowskie
Niemcy (ił. 2 - zob. panel widoczny po prawej stro-
nie zdjęcia).
Widziane oczami artysty Włochy to duże, abs-
trakcyjne przestrzenie, nawiązujące kolorystyką do
śródziemnomorskich krajobrazów. Ich harmonię
stał się częstym gościem w domu państwa Kuncewiczów. Na
ten temat zob.: Topolski (1988).
9 Topolski (1988).