Studia muzealne / Muzeum Narodowe w Poznaniu (3.1957)

Andrzej Ryszkiewicz

UWAGI O SZTUCE PORTRETOWEJ RODAKOWSKIEGO
Portret Rogera Raczyńskiego

Juliuszowi W. Gomulickiemu

N ie poskąpili Rodakowskiemu uznania
współcześni, a i te nieliczne wypowiedzi,
które poświęcili mu potomni uderzały
w najwyższe tony. Bliższa jednak znajo-
mość jego sztuki datuje się dopiero od
lat dwudziestu kilku, od niestrudzonych
poszukiwań i licznych publikacji Włady-
sława Kozickiego. Dziś należy Henryk
Rcdakowski do najlepiej pokazanych ma-
larzy polskich: ma wyczerpującą wielką
monografię z 1937 roku, ogłoszono jego
korespondencję, zebrano w popularnym
albumie ponad setkę świetnych reprodu-
kcji jego dzieł. Wielkie barwne plansze
portretu pasierbicy artysty, opublikowa-
ne przez Państwowy Instytut Wydawni-
czy, być może zajmą trwałą pozycję
w rzędzie popularnych i powszechnie łu-
bianych obrazów. Tak więc — książkowa
znajomość dorobku malarza jest znaczna
i upoważnia do zajęcia się szczegółowymi
zagadnieniami jego sztuki. Znajomość sa-
mych oryginałów jest niestety niewspół-
miernie mniejsza.
Artysta w ogóle niezbyt wiele namalo-
wał w swym ponad siedemdziesięciolet-
nim życiu, a i z tego skromnego liczebnie
dorobku — powoli i opornie przechodziły
obrazy do zbiorów publicznych. Wyraźną
wymowę mają tu liczby: w 1937 roku,

kiedy ukazało się pośmiertne dzieło Ko-
zickiego1, zestawiony katalog objął 90
obrazów i studiów olejnych, około 300
rysunków i akwarel (w tym znaczna więk
szość drobiazgów), 4 szkicowniki i jedną
rzeźbę. Z zasobu tego zbiory publiczne
w kraju i we Francji dysponowały zale-
dwie 10 obrazami olejnymi (w tym jeden
o bardzo wątpliwej autentycźności) i 8
rysunkami. Poza tym 11-obrazowy fryz
dekorował aulę uniwersytetu we Lwowie.
Cała reszta, o ile była zachowana, stano-
wiła własność prywatną, na ogół rodziny
artysty. Z obrazów ważniejszych — tylko
portrety Dembińskiego, Dzieduszyckiego
i jeden własny wisiały w salach muzeal-
nych.
W 1954 r. do luksusowego Piwowskie-
go albumu weszło 36 obrazów i studiów
olejnych (1 niepewny) oraz 38 akwarel
i rysunków. Z zespołu tego publiczne ko-
lekcje obejmowały 21 obrazów (jeden
z nich — w paryskim Luwrze) oraz 9 stu-
diów akwarelowych czy ołówkowych.
Reszta w dalszym ciągu pozostawała
u osób prywatnych, względnie zatracona
została podczas ostatniej wojny. Obrazy
o zasadniczym znaczeniu — w swej zde-
cydowanej większości przeszły do muze-
ów. Sytuacja uległa więc wyraźnej zmia-

112