Studia Waweliana (20/21.2022)

Augustusa Johna, nauczyciela rysunku wazowskich królewiczów1, czy realizacje
Pietera Claesza Soutmana: dwie wersje portretu Władysława Wazy, służące jako
rysunki przygotowawcze do prac graficznych Jonasa Suyderhoefa i Lucasa Vors-
termana2. Do wazowskiego repozytorium sztychów i „abrysów” należało też inne
dzieło o zbliżonej funkcji: konny portret Zygmunta III na tle Smoleńska, zidenty-
fikowany ostatnio w zbiorach weimarskich3, a także tytułowa realizacja.
Częścią wspomnianego zespołu był z pewnością wielofigurowy rysunek odno-
szący się do wawelskiej sakry Jagiełły w 1386 roku. Praca sygnowana przez Mat-
thausa Gundelacha (Gundelbacha, Gondolacha, Gondelbacha 1566-1653/54),
określana w XIX wieku jako Koronacja Władysława pierwszego chrześcijań-
skiego króla Polski (il. 1)4, oprawiona w ozdobne passe-partout, powstała z całą
pewnością z inspiracji Władysława IV Wazy5. Jako królewicz poznał osobiście
artystę w 1624 roku, podczas swego augsburskiego soggiorno, kiedy to jako

2. Fragment il. 1
© Albertina, Wien

1 Wiedeń, Albertina, nr inw. 3479, pergamin, piórko w kolorze brązowo-szarym, lawowanie brązowe, a miej-
scami żółte, światła złote, 18,8 x 13,0 cm, Świat polskich Wazów. Przestrzeń - ludzie - sztuka [katalog wy-
stawy], Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum, 6 xi 2019-14 I 2020, red. J. Żukowski, Warszawa 2019,
poz. iv.i2, s. 112-113, oprać. S.M. Rust (tam dalsza literatura). Za życzliwą pomoc przy pracy nad artykułem
dziękuję prof. Jackowi Tylickiemu oraz dr. Christofowi Metzgerowi, kustoszowi zbiorów sztuki niemieckiej
w Albertinie.
2 J. Żukowski, Pieter Claesz. Soutman and Frans Luycx in service of Wladislaus IV Vasa (w opracowaniu).
Wersję w stroju polskim (Albertina, nr inw. 8372) zaprezentowano na warszawskiej wystawie 2019 r., Świat
polskich Wazów..., poz. vil.4, s. 262-263, oprać. J. Żukowski (tam dalsza literatura).
3 J. Żukowski, Portret konny Zygmunta iii w Weimarze. Nieznany rysunek przygotowawczy do ryciny Wolfgan-
ga Kiliana, „Kronika Zamkowa. Seria Nowa”, 3, 2016, nr 69, s. 7-58.
4 Wiedeń, Albertina, nr inw. 3462, piórko w kolorze ciemnobrązowym, szare lawowanie, na zarysie ołówko-
wym, papier kremowy naklejony na tekturę, średnica 281 mm, Altes Cahier VI, nr 345/410: Le Couronnement
de Wladislas premier Roi Chretien de Pologne, en presence de la Reine, et des Senateurs assembles pour cet
Acte. Dans lefond on voit dun Cóte le Bapteme de ce Roi. Et de lautre la suitę des Ennemis vaincuspar lui. Ce
dessein de formę ronde est fait a la plume, et lave d 1’Encre de la Chine (opis autorstwa Franza Rechbergera).
5 Old Master Prints and Drawings: A Guide to Preservation and Conservation, oprać. C. James, M.B. Cohn,
Amsterdam 1997, s. 33.

66 STUDIA WAWELIANA XX/XXI