Studia Waweliana (20/21.2022)

mi

46

47

Jerzy T. Petrus Dystynktorium kapituły katej

48
49
50
51


(dystynktorium) pozostawiono dawny”46. Polskiego Orła Białego, widniejącego
na większości orderów kanonickich, miał więc zastąpić orzeł carski47. Takimi
drobnymi posunięciami realizowano politykę dążącą do podporządkowania wła-
dzom świeckim Kościoła rzymskokatolickiego na terenach Rzeczypospolitej włą-
czonych do Cesarstwa Rosyjskiego w wyniku rozbiorów. W ten sposób starano
się zacierać ślady polskości, likwidować dawniejsze obyczaje liturgiczne i prawne.
W zaistniałej sytuacji kolegium kapitulne poleciło kanonikowi Michałowi
Dłuskiemu dowiedzieć się w Petersburgu o koszty sprawienia nowego dystynk-
torium. 5 maja 1800 roku kanonik Antoni Kruszewski otrzymał zlecenie zamó-
wienia w stolicy, za pośrednictwem szambelana Siestrzeńcewicza, dystynktoriów
zgodnych z nowym wzorem48. Nakazano „na czołowej stronie umieścić orła dwu-
głowego z postacią św. Kazimierza we środku”49. 21 czerwca 1819 roku kapituła
otrzymała od władz polecenie zastąpienia łańcuc =
no odznaczenie50. Niewiele to zmieniało w dofrE «
wiem łańcuch przewidziany w bulli papieskiej był =
o czym świadczą zarówno przytoczone powyżej inl =“
jak i wspomniany portret Brzostowskiego.
Rosyjska wersja wileńskiego dystynktorium zad
Hutten-Czapskiego (il. 9)51. Jego wygląd odbiega ji =■'
w carskim zarządzeniu. Krzyż to równoramienny, E-
zakończonymi kulkami, rozdzielonymi przez białe =-r
Na awersie z czerwoną emalią umieszczono w c=_

Kurczewski, Kościół zamkowy..., cz. m, s. 410. Pewne niejasnos
powodem wpisania do akt kapitulnych tłumaczenia dokumentu1
syj skini. Znajomość tego języka wśród członków kapituły była ni|
w roku 1822 - Kurczewski, Biskupstwo..., s. 123.
W tym samym czasie dokonano zmian w formie dystynktorium
Podolskim - J.T. Petrus, Dystynktoria rzymskokatolickiej kapituł
Praxis atąue theoria. Studia ofiarowane profesorowi Adamowi i — to
Podobnie postąpili Austriacy, nakazując zmianę orderu kanon =
wie. Na nowym odznaczeniu w r. 1776 znalazł się herb Habsbui =
Dystynktoria łacińskiej kapituły..., s. 291-292.
Kurczewski, Kościół zamkowy. .., cz. III, s. 410.
Ibidem, cz. I, s. 244. — co
Ibidem, cz. Ili, s. 437.
Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. MNK V-4538, srebro złe zz
op. cit., t. iv, 1891, s. 293, poz. 9033, tabl. xxxix, fig. 14.

9. Dystynktorium wileńskiej
kapituły katedralnej, awers
i rewers. Muzeum Narodowe
w Krakowie, Oddział
Czapskich
Fot. Muzeum