DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.23828#0273
270 \ PRZYPISY
15 Prospekt ten, pt. Kolekcja starożytnych i tego czasowych osobliwości w kraju i za krajem znajdujących się,
naród polski interesujących, podpisany inicjałami X.Z.K.K., ogłoszony został w tomie II książki Zebra-
ny wiersz Ksawiera Zubowskiego K.K., Warszawa 1786 (przedruk: J. Łepkowski, Listy archeologiczne,
t. II, Biblioteka Warszawska, t. I, Warszawa 1853, s. 513). Fragmenty tego prospektu cytował T. Mań-
kowski, O poglądach na sztukę w czasach Stanisława Augusta, Lwów 1929, s. 49 i 50, nie podając
jednak nazwiska autora. Nazwisko to przypomniano dopiero po drugiej wojnie światowej. Pełny tekst
prospektu został zamieszczony w pracy B. Suchodolskiego, dz. cyt., s. 338 i nast., oraz w urywkach
w przedmowie do: Malarstwo europejskie w zbiorach polskich, Warszawa 1955, s. 26.
16 Michał Kazimierz Ogiński (1728-1800) w czasie bezkrólewia roku 1764 był jednym z kandydatów
do tronu. Potem jako hetman wielki litewski przystąpił do konfederacji barskiej, lecz pobity przez
Suworowa, spędził kilka lat na wygnaniu. W okresie Sejmu Wielkiego należał do stronnictwa pa-
triotycznego, po upadku zaś Konstytucji 3 maja złożył buławę. Odznaczał się umysłem o niepospoli-
tych horyzontach i pracował usilnie nad gospodarczym podniesieniem kraju. Jego żona Aleksandra
„zapoczątkowała wielki turniej dam o stworzenie najpiękniejszej sielanki ogrodowej w Polsce". Pałac
w Siedlcach wraz ze słynnym parkiem - Aleksandrią - był istotnie „siedliskiem staroświeckiej gościn-
ności i wesołych zabaw wiejskich", lecz przede wszystkim prawdziwym centrum kultury i ogniskiem
patriotyzmu. Por. G. Ciołek, dz. cyt., s. 131-132.
17 Biblioteka Czartoryskich w Krakowie, rkps 938, s. 529-533. W dalszym ciągu niniejszej pracy Biblio-
tekę tę będziemy cytować w skrócie: Bibl. Czart.
18 Bibl. Czart., rkps 3032, s. 85.
19 A. Palladio, Cztery księgi o architekturze, tłum. M. Rzepińska, Warszawa 1955, s. 288-289.
20 S. Duchińska, Listy ks. Izabeli z hr. Flemingów Czartoryskiej do starszego syna, księcia Adama, Kra-
ków 1891.
21 Bibl. Czart., rkps XVII/623, list z 17 września 1806.
22 J.J. Dreścik, Dwa puławskie klucze w Muzeum XX Czartoryskich [w:] Rzemiosło artystyczne. Mate-
riały sesji Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. R. Bobrów, t. II, Warszawa
2001, s. 273-291; A. Rottermund, Katalog rysunków architektonicznych ze zbiorów Muzeum Naro-
dowego w Warszawie, Warszawa 1970, nr 68; W. Piwkowski, Arkadia Heleny Radziwiłłów ej. Studium
historyczne, Warszawa 1998, s. 175.
23 Dowodzą tego na przykład słowa Anny z Tyszkiewiczów Potockiej, zawarte w jej wspomnieniach,
w których określiła zbiory puławskie jako „collection de souvenirs patriotiąues dans laąuelle chaque
familie illustree par un fait glorieux est venue deposer ses titres a 1'immortalite". Memoires de la C-tesse
Potocka 1794-1820, publies par Casimir Stryjeński, cinąuieme edition, Paris 1897, s. 61 i 64. Wypo-
wiedź tę cytuje też J. Powidzki, Zbiory Domu Gotyckiego...
24 Rejestr skarbca zamku w Dubnie z roku 1616 opracował i wydał T. Lubomirski, „Sprawozdania
Komisji Historii Sztuki AU" 1900, t. VI, s. 206.
25 J. Białostocki, M. Walicki, Malarstwo europejskie w zbiorach polskich, Warszawa 1955, s. 19.
26 T. Mańkowski, Wyprawa po kobierce do Persji w roku 1601, Kraków 1953 (odb. z „Rocznika Orienta-
listycznego", t. XVII).
27 „Inwentarz pałacu lubelskiego Jaśnie Oświeconych Księstwa Ichmciów Czartoryskich wojewodów ru-
skich na Przedmieściu Krakowskim przed oo. ks. kapucyanami leżącego, spisany się 18 Novembris
1737 anno", Bibl. Czart., rkps XVII/511.
28 Bibl. Czart., rkps XVII/506.
29 „Inwentarz pałacu oleszyckiego spisany roku 1751", Bibl. Czart., rkps XVII/508.
30 „Inwentarz apartamentów J. O. Księżny Imci generałowej ziem podolskich w Pałacu Błękitnym dnia
3go czerwca roku 1768 spisany", Bibl. Czart., rkps XVII/493.
31 „Inwentarz pałacu puławskiego J. O-go Książęcia Imci Czartoryskiego generała ziem podolskich, die-
bus Januarii 1783 anno spisany", Bibl. Czart., rkps XVII/491 oraz rkps XVII/490, stanowiący kopię
poprzedniego.
32 „Inwentarz mobiliów i rzeczy różnych Jaśnie Oświeconego Księcia Imci Adama Czartoryskiego gene-
rała ziem podolskich, znajdujących się w pałacu sieniawskim pod dniem 3 lipca 1795 roku, z dyspozy-
cji wyraźnej JOKsięcia Pana wydanej spisany przez Michała Luniewskiego w obecności murgrabiego
Karola Draganowskiego" Bibl. Czart., rkps XVII/500. Część skarbu Sieniawskich pochodziła z Brze-
żan. M. Maciszewski, Brzeżany, Brody 1910, s. 31:. „[...] po r. 1798 przeniesiono najcenniejsze
rzeczy z brzeżańskiego zamku do Puław".
33 „Specyfikacja rzeczy z skarbcu górnego wysłanych, a w ośm pak pod następującymi numerami wpa-
kowanych do przesłania na statkach do Sieniawy na dniu 29 Julii 1795 roku w Warszawie", Bibl. Czart.,
rkps XVII/487.
15 Prospekt ten, pt. Kolekcja starożytnych i tego czasowych osobliwości w kraju i za krajem znajdujących się,
naród polski interesujących, podpisany inicjałami X.Z.K.K., ogłoszony został w tomie II książki Zebra-
ny wiersz Ksawiera Zubowskiego K.K., Warszawa 1786 (przedruk: J. Łepkowski, Listy archeologiczne,
t. II, Biblioteka Warszawska, t. I, Warszawa 1853, s. 513). Fragmenty tego prospektu cytował T. Mań-
kowski, O poglądach na sztukę w czasach Stanisława Augusta, Lwów 1929, s. 49 i 50, nie podając
jednak nazwiska autora. Nazwisko to przypomniano dopiero po drugiej wojnie światowej. Pełny tekst
prospektu został zamieszczony w pracy B. Suchodolskiego, dz. cyt., s. 338 i nast., oraz w urywkach
w przedmowie do: Malarstwo europejskie w zbiorach polskich, Warszawa 1955, s. 26.
16 Michał Kazimierz Ogiński (1728-1800) w czasie bezkrólewia roku 1764 był jednym z kandydatów
do tronu. Potem jako hetman wielki litewski przystąpił do konfederacji barskiej, lecz pobity przez
Suworowa, spędził kilka lat na wygnaniu. W okresie Sejmu Wielkiego należał do stronnictwa pa-
triotycznego, po upadku zaś Konstytucji 3 maja złożył buławę. Odznaczał się umysłem o niepospoli-
tych horyzontach i pracował usilnie nad gospodarczym podniesieniem kraju. Jego żona Aleksandra
„zapoczątkowała wielki turniej dam o stworzenie najpiękniejszej sielanki ogrodowej w Polsce". Pałac
w Siedlcach wraz ze słynnym parkiem - Aleksandrią - był istotnie „siedliskiem staroświeckiej gościn-
ności i wesołych zabaw wiejskich", lecz przede wszystkim prawdziwym centrum kultury i ogniskiem
patriotyzmu. Por. G. Ciołek, dz. cyt., s. 131-132.
17 Biblioteka Czartoryskich w Krakowie, rkps 938, s. 529-533. W dalszym ciągu niniejszej pracy Biblio-
tekę tę będziemy cytować w skrócie: Bibl. Czart.
18 Bibl. Czart., rkps 3032, s. 85.
19 A. Palladio, Cztery księgi o architekturze, tłum. M. Rzepińska, Warszawa 1955, s. 288-289.
20 S. Duchińska, Listy ks. Izabeli z hr. Flemingów Czartoryskiej do starszego syna, księcia Adama, Kra-
ków 1891.
21 Bibl. Czart., rkps XVII/623, list z 17 września 1806.
22 J.J. Dreścik, Dwa puławskie klucze w Muzeum XX Czartoryskich [w:] Rzemiosło artystyczne. Mate-
riały sesji Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. R. Bobrów, t. II, Warszawa
2001, s. 273-291; A. Rottermund, Katalog rysunków architektonicznych ze zbiorów Muzeum Naro-
dowego w Warszawie, Warszawa 1970, nr 68; W. Piwkowski, Arkadia Heleny Radziwiłłów ej. Studium
historyczne, Warszawa 1998, s. 175.
23 Dowodzą tego na przykład słowa Anny z Tyszkiewiczów Potockiej, zawarte w jej wspomnieniach,
w których określiła zbiory puławskie jako „collection de souvenirs patriotiąues dans laąuelle chaque
familie illustree par un fait glorieux est venue deposer ses titres a 1'immortalite". Memoires de la C-tesse
Potocka 1794-1820, publies par Casimir Stryjeński, cinąuieme edition, Paris 1897, s. 61 i 64. Wypo-
wiedź tę cytuje też J. Powidzki, Zbiory Domu Gotyckiego...
24 Rejestr skarbca zamku w Dubnie z roku 1616 opracował i wydał T. Lubomirski, „Sprawozdania
Komisji Historii Sztuki AU" 1900, t. VI, s. 206.
25 J. Białostocki, M. Walicki, Malarstwo europejskie w zbiorach polskich, Warszawa 1955, s. 19.
26 T. Mańkowski, Wyprawa po kobierce do Persji w roku 1601, Kraków 1953 (odb. z „Rocznika Orienta-
listycznego", t. XVII).
27 „Inwentarz pałacu lubelskiego Jaśnie Oświeconych Księstwa Ichmciów Czartoryskich wojewodów ru-
skich na Przedmieściu Krakowskim przed oo. ks. kapucyanami leżącego, spisany się 18 Novembris
1737 anno", Bibl. Czart., rkps XVII/511.
28 Bibl. Czart., rkps XVII/506.
29 „Inwentarz pałacu oleszyckiego spisany roku 1751", Bibl. Czart., rkps XVII/508.
30 „Inwentarz apartamentów J. O. Księżny Imci generałowej ziem podolskich w Pałacu Błękitnym dnia
3go czerwca roku 1768 spisany", Bibl. Czart., rkps XVII/493.
31 „Inwentarz pałacu puławskiego J. O-go Książęcia Imci Czartoryskiego generała ziem podolskich, die-
bus Januarii 1783 anno spisany", Bibl. Czart., rkps XVII/491 oraz rkps XVII/490, stanowiący kopię
poprzedniego.
32 „Inwentarz mobiliów i rzeczy różnych Jaśnie Oświeconego Księcia Imci Adama Czartoryskiego gene-
rała ziem podolskich, znajdujących się w pałacu sieniawskim pod dniem 3 lipca 1795 roku, z dyspozy-
cji wyraźnej JOKsięcia Pana wydanej spisany przez Michała Luniewskiego w obecności murgrabiego
Karola Draganowskiego" Bibl. Czart., rkps XVII/500. Część skarbu Sieniawskich pochodziła z Brze-
żan. M. Maciszewski, Brzeżany, Brody 1910, s. 31:. „[...] po r. 1798 przeniesiono najcenniejsze
rzeczy z brzeżańskiego zamku do Puław".
33 „Specyfikacja rzeczy z skarbcu górnego wysłanych, a w ośm pak pod następującymi numerami wpa-
kowanych do przesłania na statkach do Sieniawy na dniu 29 Julii 1795 roku w Warszawie", Bibl. Czart.,
rkps XVII/487.