DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.26589#0029
Zbigniew Bania
Instytut Historii Sztuki
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Warszawa
KRAKÓW RZYM KM RZECZYPOSPOLITEJ
W PIERWSZEJ POŁOWIE XVII WIEKU
„Se Roma non fusse Roma, Cracovia saria Roma”— tym przysłowiem
prof. Adam Małkiewicz rozpoczyna swe studium poświęcone barokowej
architekturze Krakowa, podkreślając jej szczególne związki artystyczne ze
stolicą świata katolickiego1. Przekonanie, że jest Cracovia altera Roma
coraz częściej formułująpolscy humaniści od końca XV w.2 Religijne związki
tego miasta z Rzymem uzyskały w XVII. dodatkowe niezwykłe potwier-
dzenie.
Wyjątkowy charakter przywilejów odpustowych Lat Jubileuszowych
sprawił, że miasta z kościołami nimi obdarowanymi na krótki okres równały
się stolicy katolickiego świata-Rzymowi. W XVII w. w Rzeczypospolitej
tę funkcję pełniła jej stolica - Kraków. Do tego miasta odnosi się również
wyjątkowy w swej treści dokument, opublikowany na początku r. 1621,
którego długi tytuł zaczynał się słowami: Instructio ad visitandas septem
ecclesias Cracoviae, a ogłoszony również po polsku tekst głosił: Siedm
kościołów krakowskich od Stolice Apostolskiey [...] uprzywilejowanych3.
Jego odrębną pozycję ocenimy, gdy rozpatrzymy go na tle odpustowych
przywilejów Roku Świętego, przyznawanych Krakowowi w pierwszej po-
łowie w. XVII.
0 rodzajach uroczystości Roku Świętego i sposobach uzyskania po-
zwolenia na ich organizowanie dowiadujemy się z Instrukcji opublikowanej
1 A. Małkiewicz, Rzym a barokowa architektura Krakowa, „Rocznik Krakow-
ski”, 59, 2003, s. 47-75.
2 T. Węcławowicz, Krakowski kościół katedralny w wiekach średnich. Funkcje
i możliwości interpretacji, Kraków 2005, s. 113-115.
3 Instructio ad visitandas septem ecclesias Cracoviae, Kraków 1621. Tekst ten
został opublikowany również w języku polskim.1 Siedm kościołów krakowskich od
Stolice Apostolskiey, [...] uprzywilejowanych pozwoleniem odpustów siedrni ko-
ściołów tak w Rzymie iako y w Krakowie [b.m.r.]. O przywilejach tych w swych
pracach wspominają: B. Krasnowolski, Zapomniane sanktuarium maryjne i latera-
neńskie z 1. połowy XVII wieku w Suchej: wielka treść w skromnej formie, [w:] Festi-
na lente. Prace ofiarowane Andrzejowi Fischingerowi w siedemdziesiątą rocznicą
urodzin, Kraków 1998, s. 131-132; A. Niewiński, Przestrzeń kościelna w topografii
średniowiecznego Krakowa. Próba syntezy. Lublin 2004, s. 52.
Instytut Historii Sztuki
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Warszawa
KRAKÓW RZYM KM RZECZYPOSPOLITEJ
W PIERWSZEJ POŁOWIE XVII WIEKU
„Se Roma non fusse Roma, Cracovia saria Roma”— tym przysłowiem
prof. Adam Małkiewicz rozpoczyna swe studium poświęcone barokowej
architekturze Krakowa, podkreślając jej szczególne związki artystyczne ze
stolicą świata katolickiego1. Przekonanie, że jest Cracovia altera Roma
coraz częściej formułująpolscy humaniści od końca XV w.2 Religijne związki
tego miasta z Rzymem uzyskały w XVII. dodatkowe niezwykłe potwier-
dzenie.
Wyjątkowy charakter przywilejów odpustowych Lat Jubileuszowych
sprawił, że miasta z kościołami nimi obdarowanymi na krótki okres równały
się stolicy katolickiego świata-Rzymowi. W XVII w. w Rzeczypospolitej
tę funkcję pełniła jej stolica - Kraków. Do tego miasta odnosi się również
wyjątkowy w swej treści dokument, opublikowany na początku r. 1621,
którego długi tytuł zaczynał się słowami: Instructio ad visitandas septem
ecclesias Cracoviae, a ogłoszony również po polsku tekst głosił: Siedm
kościołów krakowskich od Stolice Apostolskiey [...] uprzywilejowanych3.
Jego odrębną pozycję ocenimy, gdy rozpatrzymy go na tle odpustowych
przywilejów Roku Świętego, przyznawanych Krakowowi w pierwszej po-
łowie w. XVII.
0 rodzajach uroczystości Roku Świętego i sposobach uzyskania po-
zwolenia na ich organizowanie dowiadujemy się z Instrukcji opublikowanej
1 A. Małkiewicz, Rzym a barokowa architektura Krakowa, „Rocznik Krakow-
ski”, 59, 2003, s. 47-75.
2 T. Węcławowicz, Krakowski kościół katedralny w wiekach średnich. Funkcje
i możliwości interpretacji, Kraków 2005, s. 113-115.
3 Instructio ad visitandas septem ecclesias Cracoviae, Kraków 1621. Tekst ten
został opublikowany również w języku polskim.1 Siedm kościołów krakowskich od
Stolice Apostolskiey, [...] uprzywilejowanych pozwoleniem odpustów siedrni ko-
ściołów tak w Rzymie iako y w Krakowie [b.m.r.]. O przywilejach tych w swych
pracach wspominają: B. Krasnowolski, Zapomniane sanktuarium maryjne i latera-
neńskie z 1. połowy XVII wieku w Suchej: wielka treść w skromnej formie, [w:] Festi-
na lente. Prace ofiarowane Andrzejowi Fischingerowi w siedemdziesiątą rocznicą
urodzin, Kraków 1998, s. 131-132; A. Niewiński, Przestrzeń kościelna w topografii
średniowiecznego Krakowa. Próba syntezy. Lublin 2004, s. 52.