DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.26589#0166
162
Beata Frey-Stecowa
analizując sztukaterie w apsydzie zauważył, że „Tu [...] mało jest jeszcze przeja-
wów baroku. Artysta ujmuje wszystko w ramę geometrycznąi komponuje tek-
tonicznie. Stiuki trzymają się stosunkowo blisko lica muru, widocznie artyście
nie zależało na typowej dla później szego zwłaszcza baroku malowniczości [...].
Stiukator nasz -jak to widać po jego dziele - wychowany był jeszcze w trady-
cjach renesansu”3. Badacz ten zwrócił ponadto uwagę na nierówny poziom
artystyczny sztukaterii zdobiących apsydę. Krytycznej ocenie poddał przedsta-
wione tam sceny, które w jego opinii „są najsłabszą stroną całej dekoracji.
Rysunek figur wadliwy, akcja toczy się flegmatycznie, bez temperamentu i życia.
Rzeźba figuralna nie była widocznie specjalnością twórcy tych stiuków”, ale za-
uważył też, że sztukator dobrze wywiązał się z zadania „wszędzie tam, gdzie
figur nie trzeba było modelować. Szczególnie wytworne sązawieszone na wstę-
gach wiązanki owocowe, traktowane z dużem poczuciem sztuki dekoracyjnej,
a wykonane z prawdziwem zamiłowaniem, nadzwyczaj starannie”4. Na podsta-
wie wyników analizy porównawczej Adam Bochnak uznał, że twórcą stiuków
w apsydzie jest Giovanni Battista Falconi5, a ich wykonanie umieścił w szerokim
przedziale czasowym pomiędzy zakończeniem budowy kopuły w r. 1619
a r. 1633, w którym to roku trwały jeszcze prace nad urządzeniem wnętrza
i wykończeniem strony zewnętrznej kościoła6. W opublikowanym w r. 1948
biogramie Falconiego ten sam badacz zawęził czas powstania dekoracji, poda-
jąc, że pochodzi ona z lat 1630-16407.
Uściślenie datowania stiuków w apsydzie stało się możliwe w r. 1962,
dzięki opublikowaniu przez Jerzego Kowalczyka treści listu, przesłanego
ordynatowi Tomaszowi Zamoyskimu z Krakowa. Autor listu, rektor kole-
gium krakowskiego, ks. Przemysław Rudnicki poleca Zamoyskiemu sztuka-
tora J. K. M. Giovanniego, który otrzymał wynagrodzenie w kwocie 1200 zł
za stiuki nad ołtarzem głównym8. Wprawdzie list ma tylko datę dzienną
(27 stycznia), ale wiadomo, że Rudnicki przebywał w Krakowie w latach
1629-1634; można więc przyjąć, że dekoracja sztukatorska apsydy wyko-
nana została nie później niż w r. 16339. Według Jerzego Kowalczyka, ów
3 A. Bochnak, Giovanni Battista Falconi, Kraków 1925, s. 6, il. 1, 2.
4 Ibidem.
5 Ibidem, s. 16.
6Ibidem, s. 5.
7 A. Bochnak, Falconi Giovanni Battista, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 6,
Kraków 1948, s. 347.
8 J. Kowalczyk, Płyta nagrobna i stiuki w kaplicy hetmana Jana Zamoyskiego
przy kolegiacie w Zamościu, „Biuletyn Historii Sztuki”, 24, 1962, s. 233.
9 J. Paszenda, Datowanie stiuków sklepiennych w kościele śś. Piotra i Pawła
w Krakowie, [w:] Sztuka baroku. Materiały sesji naukowej, Kraków 1991, s. 93.
Beata Frey-Stecowa
analizując sztukaterie w apsydzie zauważył, że „Tu [...] mało jest jeszcze przeja-
wów baroku. Artysta ujmuje wszystko w ramę geometrycznąi komponuje tek-
tonicznie. Stiuki trzymają się stosunkowo blisko lica muru, widocznie artyście
nie zależało na typowej dla później szego zwłaszcza baroku malowniczości [...].
Stiukator nasz -jak to widać po jego dziele - wychowany był jeszcze w trady-
cjach renesansu”3. Badacz ten zwrócił ponadto uwagę na nierówny poziom
artystyczny sztukaterii zdobiących apsydę. Krytycznej ocenie poddał przedsta-
wione tam sceny, które w jego opinii „są najsłabszą stroną całej dekoracji.
Rysunek figur wadliwy, akcja toczy się flegmatycznie, bez temperamentu i życia.
Rzeźba figuralna nie była widocznie specjalnością twórcy tych stiuków”, ale za-
uważył też, że sztukator dobrze wywiązał się z zadania „wszędzie tam, gdzie
figur nie trzeba było modelować. Szczególnie wytworne sązawieszone na wstę-
gach wiązanki owocowe, traktowane z dużem poczuciem sztuki dekoracyjnej,
a wykonane z prawdziwem zamiłowaniem, nadzwyczaj starannie”4. Na podsta-
wie wyników analizy porównawczej Adam Bochnak uznał, że twórcą stiuków
w apsydzie jest Giovanni Battista Falconi5, a ich wykonanie umieścił w szerokim
przedziale czasowym pomiędzy zakończeniem budowy kopuły w r. 1619
a r. 1633, w którym to roku trwały jeszcze prace nad urządzeniem wnętrza
i wykończeniem strony zewnętrznej kościoła6. W opublikowanym w r. 1948
biogramie Falconiego ten sam badacz zawęził czas powstania dekoracji, poda-
jąc, że pochodzi ona z lat 1630-16407.
Uściślenie datowania stiuków w apsydzie stało się możliwe w r. 1962,
dzięki opublikowaniu przez Jerzego Kowalczyka treści listu, przesłanego
ordynatowi Tomaszowi Zamoyskimu z Krakowa. Autor listu, rektor kole-
gium krakowskiego, ks. Przemysław Rudnicki poleca Zamoyskiemu sztuka-
tora J. K. M. Giovanniego, który otrzymał wynagrodzenie w kwocie 1200 zł
za stiuki nad ołtarzem głównym8. Wprawdzie list ma tylko datę dzienną
(27 stycznia), ale wiadomo, że Rudnicki przebywał w Krakowie w latach
1629-1634; można więc przyjąć, że dekoracja sztukatorska apsydy wyko-
nana została nie później niż w r. 16339. Według Jerzego Kowalczyka, ów
3 A. Bochnak, Giovanni Battista Falconi, Kraków 1925, s. 6, il. 1, 2.
4 Ibidem.
5 Ibidem, s. 16.
6Ibidem, s. 5.
7 A. Bochnak, Falconi Giovanni Battista, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 6,
Kraków 1948, s. 347.
8 J. Kowalczyk, Płyta nagrobna i stiuki w kaplicy hetmana Jana Zamoyskiego
przy kolegiacie w Zamościu, „Biuletyn Historii Sztuki”, 24, 1962, s. 233.
9 J. Paszenda, Datowanie stiuków sklepiennych w kościele śś. Piotra i Pawła
w Krakowie, [w:] Sztuka baroku. Materiały sesji naukowej, Kraków 1991, s. 93.