DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.26589#0186
182
Maria Kałamajska-Saeed
Lecz gdy Twojey opiece zdrowie poleciłem,
Na Twoją jeszcze chwałę wpółmartwy ożyłem”9.
Ta sama informacja, tyle że z łacińską wersją tekstu, zamieszczona jest
też w innym druku okolicznościowym, wydanym z okazji koronacji10. Wo-
tum umieszczone było wówczas w głównym ołtarzu, bezpośrednio pod ob-
razem. Wizytacje z w. XIX już go nie wzmiankowały, chociaż pamięć o tym
szczególnym wotum przetrwała w literaturze. Okoliczności jego ofiarowania
i tekst napisu przypomniano jeszcze w r. 1874, choć ze znamienną zmianą
treści, gdyż skutkiem ingerencji rosyjskiego cenzora znikły słowa „szturmy
moskiewskie i szwedzkie”, zastąpione przez „napady groźne i szturmy”* 11.
Kościół w Białyniczach został w r. 1876 odebrany na cerkiew, a jego wypo-
sażenie uległo rozproszeniu. O znajdującym się tam niegdyś wotum Judyc-
kiego wspomniał w r. 1899 autor historii cudownego obrazu Matki Boskiej12,
ale o samym przedmiocie słuch już wówczas zaginął. Z tym większą satys-
fakcjąmogę dziś przedstawić jego fotografię (ił. 3), a także przerys wygra-
werowanego na nim widoku twierdzy (ił. 4), wykonane w r. 1927 przez
Ryszarda Biskego13. Inwentaryzator niestety nie odnotował wymiarów od-
nalezionej tablicy wotywnej, toteż jej wielkość można określić tylko w przy-
bliżeniu na ok. 52 X 47 cm. Udokumentowany fotografią stan zachowania
świadczy, że blacha musiała być mocno przytwierdzona do ołtarza i zapew-
9 Biblioteka Narodowa w Warszawie, sygn. XVIII.2.46, Informacya krótka de
orygine obrazu Matki Nayświętszey Białynickiey wielkiemi cudami słynącego, któ-
ry za wyszłą bullą y dekretem naywyższey Stolicy Apostolskiey koronowany jest
przez Jaśnie Wielmożnego Imci Xiędza Jerzego z Eklów Hylzena biskupa smoleń-
skiego roku 1761 miesiąca septembra dnia 20, k. 2-2v.
10 Biblioteka Narodowa w Warszawie, sygn. XVIII.3.520, Panegirycus in hono-
rem neo-coronatae Reginae Divae Virginis Białynicensis, Vilnae 1761, к. Nv.
11 W. Boberski, Maryjne sanktuarium karmelitów w Białyniczach. Architektura
i sztuka „Białoruskiej Częstochowy”, [w:] Sztuka kresów wschodnich, t. 6, red.
A. Betlej i P. Krasny, Kraków 2006, s. 100, przyp. 22, gdzie przytoczył tekst zamieszczo-
ny w anonimowym artykule o kopii obrazu bialynickiego, znajdującej się w warszaw-
skim kościele Karmelitów na Lesznie: Wiadomość o obrazie Matki Boskiej Łaskawej
w kościele parafialnym Narodzenia N.P.M., Kalendarz parafialny na rok zwyczajny
1874 dla użytku parafii Narodzenia N.P. Maryi, Warszawa 1874, s. 8.
12 E. Nowakowski, O cudownym obrazie Matki Bożej w kościele oo. karmelitów
w Białyniczach wiadomość historyczna przez X. Wacława kapucyna, Kraków 1899, s. 13.
13 Muzeum Narodowe w Warszawie, Dział Ikonografii, inw. 16847 (fotografia)
oraz inw. 18758 (rysunek), ten ostatni opatrzony później określeniem „XVI w. Twierdza
w Lachowiczach w pow. słuckim z tablicy pamiątkowej w kościele parafialnym (patrz
nr. 16847)”; fotograficzna reprodukcja rysunku w zbiorach IS PAN w Warszawie, neg.
142717.
Maria Kałamajska-Saeed
Lecz gdy Twojey opiece zdrowie poleciłem,
Na Twoją jeszcze chwałę wpółmartwy ożyłem”9.
Ta sama informacja, tyle że z łacińską wersją tekstu, zamieszczona jest
też w innym druku okolicznościowym, wydanym z okazji koronacji10. Wo-
tum umieszczone było wówczas w głównym ołtarzu, bezpośrednio pod ob-
razem. Wizytacje z w. XIX już go nie wzmiankowały, chociaż pamięć o tym
szczególnym wotum przetrwała w literaturze. Okoliczności jego ofiarowania
i tekst napisu przypomniano jeszcze w r. 1874, choć ze znamienną zmianą
treści, gdyż skutkiem ingerencji rosyjskiego cenzora znikły słowa „szturmy
moskiewskie i szwedzkie”, zastąpione przez „napady groźne i szturmy”* 11.
Kościół w Białyniczach został w r. 1876 odebrany na cerkiew, a jego wypo-
sażenie uległo rozproszeniu. O znajdującym się tam niegdyś wotum Judyc-
kiego wspomniał w r. 1899 autor historii cudownego obrazu Matki Boskiej12,
ale o samym przedmiocie słuch już wówczas zaginął. Z tym większą satys-
fakcjąmogę dziś przedstawić jego fotografię (ił. 3), a także przerys wygra-
werowanego na nim widoku twierdzy (ił. 4), wykonane w r. 1927 przez
Ryszarda Biskego13. Inwentaryzator niestety nie odnotował wymiarów od-
nalezionej tablicy wotywnej, toteż jej wielkość można określić tylko w przy-
bliżeniu na ok. 52 X 47 cm. Udokumentowany fotografią stan zachowania
świadczy, że blacha musiała być mocno przytwierdzona do ołtarza i zapew-
9 Biblioteka Narodowa w Warszawie, sygn. XVIII.2.46, Informacya krótka de
orygine obrazu Matki Nayświętszey Białynickiey wielkiemi cudami słynącego, któ-
ry za wyszłą bullą y dekretem naywyższey Stolicy Apostolskiey koronowany jest
przez Jaśnie Wielmożnego Imci Xiędza Jerzego z Eklów Hylzena biskupa smoleń-
skiego roku 1761 miesiąca septembra dnia 20, k. 2-2v.
10 Biblioteka Narodowa w Warszawie, sygn. XVIII.3.520, Panegirycus in hono-
rem neo-coronatae Reginae Divae Virginis Białynicensis, Vilnae 1761, к. Nv.
11 W. Boberski, Maryjne sanktuarium karmelitów w Białyniczach. Architektura
i sztuka „Białoruskiej Częstochowy”, [w:] Sztuka kresów wschodnich, t. 6, red.
A. Betlej i P. Krasny, Kraków 2006, s. 100, przyp. 22, gdzie przytoczył tekst zamieszczo-
ny w anonimowym artykule o kopii obrazu bialynickiego, znajdującej się w warszaw-
skim kościele Karmelitów na Lesznie: Wiadomość o obrazie Matki Boskiej Łaskawej
w kościele parafialnym Narodzenia N.P.M., Kalendarz parafialny na rok zwyczajny
1874 dla użytku parafii Narodzenia N.P. Maryi, Warszawa 1874, s. 8.
12 E. Nowakowski, O cudownym obrazie Matki Bożej w kościele oo. karmelitów
w Białyniczach wiadomość historyczna przez X. Wacława kapucyna, Kraków 1899, s. 13.
13 Muzeum Narodowe w Warszawie, Dział Ikonografii, inw. 16847 (fotografia)
oraz inw. 18758 (rysunek), ten ostatni opatrzony później określeniem „XVI w. Twierdza
w Lachowiczach w pow. słuckim z tablicy pamiątkowej w kościele parafialnym (patrz
nr. 16847)”; fotograficzna reprodukcja rysunku w zbiorach IS PAN w Warszawie, neg.
142717.