Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 1) (Florenz, 1784)

ltO*J>*i

f7«i,i

M^.ÌlM^MS^^t£*^s»:'**Kle!Ì1l^»







^

vni. P R A E F A T ! O

*//i pretecipue , ^«tf? delineandi modani feti regulam edocet, @r pittarae, fculpturae, ne e non
fcalpendi rette facilitati quodammodo fundamenta ponit, diligentifììmam operaia navare mi-
nime detrettaverit. Etenim qui ficus fecerit, quomodo propria poterà ftatuere tempora ,
quibus praeclara qnaedam opera elaborata flint, fiuoque faeculo eadem affigliare ? Quomodo
praeceptorum pulcherrimarum Artiam ìgnarus atque expers inter tot (alfa monumenta ,
quae recentioribus temporibus renota Sculpturae , Scalpturae, ac 'Pidurae exercitatione
felicibus cufa funi, vera & genuina poterit a fuppofitis , aut fipuriis retto jadicio di/cer-
nere ? (3)

Hifce igitur ftndìis & pliires in patria mea impendi annos, ac deinde Romani, in e ani
feilieet urbem delatus, in qua,fipedem moveas-, excellentijjìma ubique antiquitatis monumenta
offiendas, per vigiliti annos operam (ledi. Equidem eo foto tempore quotidie magis intellexi,
bomines innumerabiles Antiquariorum appetere famam ; paucis tameu datum effe ftudiis hifce
revera clarefcere. Perfaepe autem dolui ampliffimis hominibus , qui dottrina tantum ex an-
tiquorum librorum lettione quaefita eminent, fucum quotidie fieri, cium iis prò veris atque
antiquis fipuria, <£r recenti a opera venditantur . Id videlicet praefertim in gemmis evenit,
quibus Scalptores noffri no meri prifici alicujus artificis addimi, ut illas n'unir um auttoris ma-
xime fama eommendent -. Itaque in eam fpem facile veni, ut faltem bis gratiffìmam rem a me
fattimi irì arbitrarer, fi gemmas hattenus repertas, £r antiqui alicujus artificis nomine non
fimulate fignatas colligerem atque illuflrarem ; confittas vero referrem , atque refpuerem.
Hoc enim auxilio quifiquìs facile fibi quafdam regulas ejfurmabit, quibus adverfus hafee va-
frorum homimnn infidias fé fé tuerì poffit (4.).

Ne-

(3) Ad dffeqttendam perfe3i Antiquari'! famam non fa-
tìs eft Jais in ftudiis ad libros dumtaxat recurrere : opor-
tet in monumentis antiquitatis maximum babere ìifum, &
delineandi artem caliere, ut tufo, & de pretìo, & de tempore
eorum dijudicetur, atque ita vetufta opera a recentioribus
diftinguuntiir. Hac in re parumper peccavit celeberrima!
Mariette, qui in opere de gemmis in Mufeo Cbrifii ani (fimi
Regis exìftentibus iticifas elegantijfime tabulas dedit, /ed
antiquum in illis minime fervavit ftylum ; quamvis, quod
pcrtinet ad caetera, res ad fcribendum fibi propofitas mi-
ri fue pertraclaverit. Multo magis bac in re peccavit Win-
kelmannus, qui plurima dedit in opere fuo de antiquis mo-
numentis infelicijjime delineata, atque non panca, quae ad
antiquam normam non funt expreffa, quod Jane fecit, quia
deline andi art cm , & antiquum, ut vacare [alenine, ebara-
Berem ignorabat. Ea videlicet vitia nan ofjinduntur in ope-
re praefiantiftimi Antiquarìi Cornitis de Caylus, quod feili-
eet de Antiquis monumentis evulgavit. Equidem negare non
audeo poffe multas eruditionis antiquae partes ab aliquìbus
hoc deftitntis prdefidio pertraffari ; feci rifu eos excipiendos
arbitrar, qui fine hujnfmodi auxiliis de veterani monumen-
torum praeflantia differerè audent, praefertim fi de Sta-
titi s , de Anaglyphis, de Gemmis inftituatur fermo.

(4) Oli'1 mìnime deci pi vult bis in rebus, quìn & in re-
iiquis omnibus ad antiqua monumenta fpeBantibus, non
Modo quid omnino laude dignum in veterani artificam ape-

Errata in ribas inveniri Joleat, fed etiam quid censoria virga notata-
qua antiqui , (aep-tus 0CCurrat, bene comprchenfum animo babeat,

necefje efi. Equidem hit frequentiord qnaedam ipforum
errata brevijfime notabo, ut cautiores in iis aejìimandis
meos leBores efficiam . Primo quidem folet generaliter
in iis notati monumentis femoris curvameli, praefer-
tim ab inguine ad latus, magis elevatimi ac mafculofum ,
quam iuvenilis palchritudo ferre videatur . Deprehen-
ditur hoc vitiam in Apollinis etiam ( qui di Belvedere
dici folet ) pereximia ftatua re li qui s omnibus artis numeri s
ab folata . Praeterea pedes ac digitos eorum, quos ftantes,
nimirum pedibus ac digitis innixos, exhibebant, velati
fufpenfos, ac nulla ratione depreffos efformabant : quod ta-
men vìtium in ftatuis Aegyptìis et fi rudìbus, & male fcul-
ptis minime notatar: in iis enim pedes lati, atque in filo
firmiter pofiti , digitique ut natura fert compre/fi depre-
henduntur . Vitiam hoc antiquorum animadvertit, ac pro-
pter artis peritiam ftigit immortalis Michael Angelus Buo-
narroti , qui tum in e a ftatua Servatoris humani generis,
quae Romae in Tempio S. Mari ae/apra Minervam coli tur,
tum in alia Davidis colojfea, quam Florentiae in Platea
Magni Ducis appellata miramur, pedes ut revera fileni
in hominibus effe Jìantibus dilatatos , atque comprejfos ex-
hibuit. Errarunt etiam fiaepe veteres Artifices in vejlibus
exprimendis. Sub illis enim voluerunt corpus fere nudimi
oflendere . Id efficit, ut qui in hujnfmodi fignis repraefen-
tantur velis aqua madentibus ami&i videantur . Hoc in
celebri ftatua Florae Farnefianae adnotatur, cui veftes
adeo carni bus adbaerent, ut genti fere nudum afpicientibus
ofìentet. Cantra veritatem ac rerum naturam id effe nemo

non





SS*'W
10-

•



,..

; :--■.

!