DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3576#0322
zoo COMMENTARI A DE ANTIQUIS SCALPT0R1BUS
infiulpebantur, marmorea pie Jigna ìllariim vultiim imìtantia publica aere collocabantur ; dein ab artis
exereitio declarabantur immunes, & publicis alebamur expenfis (21) quae quidem omnia a Clar.
Burette j'umma cimi eruditone explanantur {zi), Infuper Nicodorus Pugil (ut inquit Aelianus
Far. Bft, Hb- 2. cap. 23.) fa£ius efi legislator, & Mantinentibus leges circa tempus Art a-
xerxis Mnemonis condidit. Incredibile pene eft quod de Athletis narrai Lucianus (de Gymnafiis
cap. io. pag. 890.) inquiens. Et laudatos Athletas, & honore Diis aequatum, qui viceric
aliquos. Sed magis mirimi efi, quod de Euthymio profilili Plinius Uh. 7. cap, 47. Confecratus
eft vivus fentienfque, Oraculi ejufdem juffu, & Jovis Deorum furami adftipulatu, Eutymus
, , , femper Olimpia viftor, aut femel vicìus.
Si celeberrimos quofque Athletas heic referre vellem tempore prorfus abuterer; veruni Mik-
tiem praeterire nefas, de quo Solinus (23). Quod iftu nudae manus Taurum fecit victimam,
eumque folidum,qua maftaverat, die affumplit folus non gravatim. Tbeagenes vero adeo vir~
tute claurìt, ut quadringentas coronas retulijfe memorile prodhum fit (24). Diagoras, ut inquit
Aulus Gellius (25) Tres fiìios adolefcentes habuit, unum Pugilem , akerum Pancratiaften, ter-
tium Lu&atorem, eofque omnes vidit vincere coronarique eodem Olympiae die, & cura
ibi eum tres adolefcentes amplexi, coronis fuis in caput patris pofitis, fuaviarentur ; eum-
que populus gratulabundus flores undique in eum jaceret, ibi in ftadio, infpecl'ante populo,
in ofeulis atque in manibus filiorum animam eìflavit. Ea res ofculorum certamen mihi in men-
tem revocat. Apud Nifaeos Megarenfes (ut refert Scb rebelius in Bionem pag. 215.) fuit feitum,
in quo pueri ofcuSis de palma certabant, ita ut cui judex ad dijudicanda ofcula conftitutus,
eam tribuifi'et, js coronis exornatus domum rediret. Theocritus UH, 12. verf. 30, inquit.
Hofpites honoraftis Diocìem, amatorem puerorum,
Semper primo vere ad ipfms tumulum congregati
Pueri certaht ofculi vittoriani reportare:
Quique labra labris dulcius impretferit,
Is coronis oneratus ad fuam matrem revertitur.
Beatus ilJe quoque, qui puerilium iliorum ofculorum arbiter eft,
Liceat caput hoc Vitruvìi loco, qui maxime ai corrupti faeculi mores, tnaxìmeque ad rem noftram
declarandam conducit, abfolvere. Elegantijjìmus igitur ArchiteEhtrae praeceptor ah (26). Nobilibus
Athletis, qui Olympia, Pythia, Iflhmia, Nemaea viciffent, Graecorum majores ita magnos
honores conflituerunt, uti non modo in conventu ftantes eum palma, & corona ferant lau-
des, fed etiam eum revertuntur in fuas civitates eum vittoria triumphantes quadrigis in
moenia, & in patrias invehantur, e reque publica perpetua vita conftitutis veftigalibus fruan-
tur. Cum ergo jd animadvertam, admiror, quod non ita fcriptoribus iidem honores, etiam-
que majores, fint tributi, qui infinitas utilitates aevo perpetuo omnibus gentibus praeflant.
Id enim magis erat inftitui dignum, quod Athletae fua corpora exercitationibus emeiunt
fortiora, fcriptores non folum fuos fenfus perficiunt, fed etiam omnium, libris ad difeen-
dum, & animos exacuendos praeparantes praecepta. Quid enim Milo Crotoniates, quod mie
invictus, prodefl: hominibus? aut caeteri qui eo genere fuerunt victores? nifi quod dura vixe-
runt ipiì inter fuos cives habuerunt nobilitateci. Pythagorae vero praecepta, Democriti,
Platonis, Ariftotelis caeterorumque fapientium quotidiana perpetuis induftriis eulta, non
folum fuis civibus, fed etiam omnibus gentibus recentes & floridos edunt fru&us; E quibus
qui
(»0 Quamplurimi Statuarìi , atque P'tclorcs fecerunt Atble- (onìeyì Athleticas Infcriptiones , & Buonarroti Ojjerv.p, 357*
tas , B^tton, Ceiicbramis, Calchoflenes , Eucbir, Glaucides , & 3SS>- Dijìrtationes Agotì, Eduordi Corfiut ■
HUauus, Hetiodorus, Patfoclcs, Percclimenes, Polis, Poli- (23) Jul. Solini Polybìfl. cap. t. pag. 8- & Ci, Salma/il
dm-us , Poff.donius , Pntogenes , è- Zeuxis . Plin. lib. 34. e. 8, Exenitatìones Pliuìanas & Cic. de SetieBute cap, 9, & ">•
& IH- 35- cap. ;. o. & io. Vide etiam Paufaniam lib. 6. (24) Paufan. El. lib. 6. cap. io. & ir.
taf. 1. 2. io. n. ,,. ui; phlya notatu digaa, (25) Aul. Geli lib. 3. cap. 15, pag, I°8.
(22) Memoiret des l,,fcript. voi. 1. Confulcjis Oclavii FaU (%6) Vitruv. lib, 9. Pive/.
infiulpebantur, marmorea pie Jigna ìllariim vultiim imìtantia publica aere collocabantur ; dein ab artis
exereitio declarabantur immunes, & publicis alebamur expenfis (21) quae quidem omnia a Clar.
Burette j'umma cimi eruditone explanantur {zi), Infuper Nicodorus Pugil (ut inquit Aelianus
Far. Bft, Hb- 2. cap. 23.) fa£ius efi legislator, & Mantinentibus leges circa tempus Art a-
xerxis Mnemonis condidit. Incredibile pene eft quod de Athletis narrai Lucianus (de Gymnafiis
cap. io. pag. 890.) inquiens. Et laudatos Athletas, & honore Diis aequatum, qui viceric
aliquos. Sed magis mirimi efi, quod de Euthymio profilili Plinius Uh. 7. cap, 47. Confecratus
eft vivus fentienfque, Oraculi ejufdem juffu, & Jovis Deorum furami adftipulatu, Eutymus
, , , femper Olimpia viftor, aut femel vicìus.
Si celeberrimos quofque Athletas heic referre vellem tempore prorfus abuterer; veruni Mik-
tiem praeterire nefas, de quo Solinus (23). Quod iftu nudae manus Taurum fecit victimam,
eumque folidum,qua maftaverat, die affumplit folus non gravatim. Tbeagenes vero adeo vir~
tute claurìt, ut quadringentas coronas retulijfe memorile prodhum fit (24). Diagoras, ut inquit
Aulus Gellius (25) Tres fiìios adolefcentes habuit, unum Pugilem , akerum Pancratiaften, ter-
tium Lu&atorem, eofque omnes vidit vincere coronarique eodem Olympiae die, & cura
ibi eum tres adolefcentes amplexi, coronis fuis in caput patris pofitis, fuaviarentur ; eum-
que populus gratulabundus flores undique in eum jaceret, ibi in ftadio, infpecl'ante populo,
in ofeulis atque in manibus filiorum animam eìflavit. Ea res ofculorum certamen mihi in men-
tem revocat. Apud Nifaeos Megarenfes (ut refert Scb rebelius in Bionem pag. 215.) fuit feitum,
in quo pueri ofcuSis de palma certabant, ita ut cui judex ad dijudicanda ofcula conftitutus,
eam tribuifi'et, js coronis exornatus domum rediret. Theocritus UH, 12. verf. 30, inquit.
Hofpites honoraftis Diocìem, amatorem puerorum,
Semper primo vere ad ipfms tumulum congregati
Pueri certaht ofculi vittoriani reportare:
Quique labra labris dulcius impretferit,
Is coronis oneratus ad fuam matrem revertitur.
Beatus ilJe quoque, qui puerilium iliorum ofculorum arbiter eft,
Liceat caput hoc Vitruvìi loco, qui maxime ai corrupti faeculi mores, tnaxìmeque ad rem noftram
declarandam conducit, abfolvere. Elegantijjìmus igitur ArchiteEhtrae praeceptor ah (26). Nobilibus
Athletis, qui Olympia, Pythia, Iflhmia, Nemaea viciffent, Graecorum majores ita magnos
honores conflituerunt, uti non modo in conventu ftantes eum palma, & corona ferant lau-
des, fed etiam eum revertuntur in fuas civitates eum vittoria triumphantes quadrigis in
moenia, & in patrias invehantur, e reque publica perpetua vita conftitutis veftigalibus fruan-
tur. Cum ergo jd animadvertam, admiror, quod non ita fcriptoribus iidem honores, etiam-
que majores, fint tributi, qui infinitas utilitates aevo perpetuo omnibus gentibus praeflant.
Id enim magis erat inftitui dignum, quod Athletae fua corpora exercitationibus emeiunt
fortiora, fcriptores non folum fuos fenfus perficiunt, fed etiam omnium, libris ad difeen-
dum, & animos exacuendos praeparantes praecepta. Quid enim Milo Crotoniates, quod mie
invictus, prodefl: hominibus? aut caeteri qui eo genere fuerunt victores? nifi quod dura vixe-
runt ipiì inter fuos cives habuerunt nobilitateci. Pythagorae vero praecepta, Democriti,
Platonis, Ariftotelis caeterorumque fapientium quotidiana perpetuis induftriis eulta, non
folum fuis civibus, fed etiam omnibus gentibus recentes & floridos edunt fru&us; E quibus
qui
(»0 Quamplurimi Statuarìi , atque P'tclorcs fecerunt Atble- (onìeyì Athleticas Infcriptiones , & Buonarroti Ojjerv.p, 357*
tas , B^tton, Ceiicbramis, Calchoflenes , Eucbir, Glaucides , & 3SS>- Dijìrtationes Agotì, Eduordi Corfiut ■
HUauus, Hetiodorus, Patfoclcs, Percclimenes, Polis, Poli- (23) Jul. Solini Polybìfl. cap. t. pag. 8- & Ci, Salma/il
dm-us , Poff.donius , Pntogenes , è- Zeuxis . Plin. lib. 34. e. 8, Exenitatìones Pliuìanas & Cic. de SetieBute cap, 9, & ">•
& IH- 35- cap. ;. o. & io. Vide etiam Paufaniam lib. 6. (24) Paufan. El. lib. 6. cap. io. & ir.
taf. 1. 2. io. n. ,,. ui; phlya notatu digaa, (25) Aul. Geli lib. 3. cap. 15, pag, I°8.
(22) Memoiret des l,,fcript. voi. 1. Confulcjis Oclavii FaU (%6) Vitruv. lib, 9. Pive/.