DOI article:
Piwocka, Magdalena: Polski strój Medyceusza
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20617#0244
7. Justus Sustermans (warsztat), Ferdinando II de’Medici,
po 1622. USA (?), zbiory prywatne (fot. RKD w Hadze)
seum w Wiedniu ujawnia niekorzystną zmianę w twarzy
młodzieńca, oszpeconej wielkim, niekształtnym nosem
(ryc. 9)28.
W konnym portrecie księcia spotkały się najlepsze
cechy indywidualności artystycznej i warsztatu Sustermansa
- świetny rysunek, podobieństwo modela i uchwycona w
nim mieszanina dworskiej ostentacji z dziecięcą nadmier-
ną powagą, wspaniałe studium konia i wirtuozowskie od-
tworzenie detali stroju, uprzęży i oporządzenia jeździec-
kiego29. Dzięki kilku syntezom, monografiom pojedyn-
czych dzieł, a zwłaszcza w świetle korpusu portretów
Medyceuszy, ze szczególną wyrazistością rysuje się pozy-
8. Justus Sustermans (warsztat), Ferdinando II de’Medici,
po 1622. Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art,
Beąuest of Helen Hay Whitney, 1944 (fot. Muzeum)
cja Justusa Sustermansa jako mistrza, którego współcześni
porównywali z van Dyckiem. Wyniósł on z paryskiej pra-
cowni Fransa Pourbusa młodszego (1569-1622) umiejęt-
ność odczytywania psychiki modela i charakteryzowania
jej poprzez dobór akcesoriów, ubiór, gest, światło, kolory-
stykę, słowem - bardziej przez środki malarskie niż ruty-
nową biegłość w naśladowczym powtórzeniu rysów twa-
rzy. Dar ten podziwiali jego arystokratyczni zleceniodaw-
cy - władcy Florencji, a także Genui, Modeny i Mantui
oraz członkowie rodziny cesarskiej w Innsbrucku i Wie-
dniu, którzy zabiegali o „wypożyczenie” artysty na swój
dwór.
Czym wytłumaczyć fenomen polskiego kostiumu w
stolicy Toskanii? W ikonografii portretowej dwóch braci
Medicich- Leopolda i Ferdinanda- odnajdujemy trzy pol-
letin des Musees Royaux des Arts Decoratifs et Industriels, 10,
1911, nr 12), s. 89-90; Langedijk, The Portraiłs..., t. 2, s. 789,
poz. 38, 41. Derywacjami z tego ujęcia są liczne popiersia Ferdi-
nanda w Uffiziach (nr inw. 1890, n 2501, 1890, n 5123 - tamże,
s. 789, poz. 38, 41 a-b), a także portret w wersji do kolan w
Metropolitan Museum of Art, olej, płótno, 131,8 * 102,9 cm, nr
inw. 45.128.13 - K. Baetjer, European Paintings in the Metro-
politan Museum of Art... A Summary Catalogue, New York 1980, t.
I, s. 181, t. III, s. 378; Langedijk, The Portraits..., t. 2, s. 790,
poz. 38, 41 d.
28 Valore Casini (przypisywany), ok. 1630-1632, olej, płótno,
200 x 110 cm, Wiedeń, Kunsthistorisches Museum, nr inw. 8132 -
Heinz, o. c., s. 145, 219, poz. 231; Portratgalerie zmr Geschichte
Ósterreichs von 1400 bis 1800. Kunsthistorisches Museum, Wien
1976, s. 283-284, poz. 254, ił. 192; Langedijk, The Portraits...,
2, s. 773, poz. 38, 16.
29 Sustermans słynął także jako animalista, często malował zwie-
rzęta w obrazach innych mistrzów - G. Ewald, Hitherto Un-
known Works by Cecco Brauo (The Burlington Magazine, 102, 1960,
nr 689), s. 351, il. 15; R. Kult zen, Justus Sustermans as an
Animal Painter (The Burlington Magazine, 119, 1977, nr 886), s.
240
po 1622. USA (?), zbiory prywatne (fot. RKD w Hadze)
seum w Wiedniu ujawnia niekorzystną zmianę w twarzy
młodzieńca, oszpeconej wielkim, niekształtnym nosem
(ryc. 9)28.
W konnym portrecie księcia spotkały się najlepsze
cechy indywidualności artystycznej i warsztatu Sustermansa
- świetny rysunek, podobieństwo modela i uchwycona w
nim mieszanina dworskiej ostentacji z dziecięcą nadmier-
ną powagą, wspaniałe studium konia i wirtuozowskie od-
tworzenie detali stroju, uprzęży i oporządzenia jeździec-
kiego29. Dzięki kilku syntezom, monografiom pojedyn-
czych dzieł, a zwłaszcza w świetle korpusu portretów
Medyceuszy, ze szczególną wyrazistością rysuje się pozy-
8. Justus Sustermans (warsztat), Ferdinando II de’Medici,
po 1622. Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art,
Beąuest of Helen Hay Whitney, 1944 (fot. Muzeum)
cja Justusa Sustermansa jako mistrza, którego współcześni
porównywali z van Dyckiem. Wyniósł on z paryskiej pra-
cowni Fransa Pourbusa młodszego (1569-1622) umiejęt-
ność odczytywania psychiki modela i charakteryzowania
jej poprzez dobór akcesoriów, ubiór, gest, światło, kolory-
stykę, słowem - bardziej przez środki malarskie niż ruty-
nową biegłość w naśladowczym powtórzeniu rysów twa-
rzy. Dar ten podziwiali jego arystokratyczni zleceniodaw-
cy - władcy Florencji, a także Genui, Modeny i Mantui
oraz członkowie rodziny cesarskiej w Innsbrucku i Wie-
dniu, którzy zabiegali o „wypożyczenie” artysty na swój
dwór.
Czym wytłumaczyć fenomen polskiego kostiumu w
stolicy Toskanii? W ikonografii portretowej dwóch braci
Medicich- Leopolda i Ferdinanda- odnajdujemy trzy pol-
letin des Musees Royaux des Arts Decoratifs et Industriels, 10,
1911, nr 12), s. 89-90; Langedijk, The Portraiłs..., t. 2, s. 789,
poz. 38, 41. Derywacjami z tego ujęcia są liczne popiersia Ferdi-
nanda w Uffiziach (nr inw. 1890, n 2501, 1890, n 5123 - tamże,
s. 789, poz. 38, 41 a-b), a także portret w wersji do kolan w
Metropolitan Museum of Art, olej, płótno, 131,8 * 102,9 cm, nr
inw. 45.128.13 - K. Baetjer, European Paintings in the Metro-
politan Museum of Art... A Summary Catalogue, New York 1980, t.
I, s. 181, t. III, s. 378; Langedijk, The Portraits..., t. 2, s. 790,
poz. 38, 41 d.
28 Valore Casini (przypisywany), ok. 1630-1632, olej, płótno,
200 x 110 cm, Wiedeń, Kunsthistorisches Museum, nr inw. 8132 -
Heinz, o. c., s. 145, 219, poz. 231; Portratgalerie zmr Geschichte
Ósterreichs von 1400 bis 1800. Kunsthistorisches Museum, Wien
1976, s. 283-284, poz. 254, ił. 192; Langedijk, The Portraits...,
2, s. 773, poz. 38, 16.
29 Sustermans słynął także jako animalista, często malował zwie-
rzęta w obrazach innych mistrzów - G. Ewald, Hitherto Un-
known Works by Cecco Brauo (The Burlington Magazine, 102, 1960,
nr 689), s. 351, il. 15; R. Kult zen, Justus Sustermans as an
Animal Painter (The Burlington Magazine, 119, 1977, nr 886), s.
240