DOI Artikel:
Jędrysik, Miłada: Dwór Bractwa św. Jerzego w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27007#0236
Miłada tym celom strzelnica na międzymurzu obwarowań Głównego Miasta, tuż
Jędrysik przy Bramie Długoulicznej (zastąpionej na początku XVII w. Złotą Bramą).
Podstawowe zadanie bractwa, jakim było aktywne uczestniczenie w obronie
miasta, miało swoją zrytualizowaną formę w postaci obrzędów obcho-
dzonych corocznie i sięgających korzeniami bardzo dawnej tradycji.
Najważniejszym z nich było tzw. Majowe Święto (niem. Mairitt). Bractwo św.
Jerzego odgrywało w nim ważne zadanie, przeprowadzając w formie
barwnej parady lustrację stanu uzbrojenia i przygotowania miejskich
oddziałów. Święto to bez wątpienia miało związek z tradycją arturiańską. Or-
ganizowano je w Zielone Świątki, dzień, w którym, według legendy, król
Artur zwoływał na naradę swoich wasali i w którym w wielu miastach
północnej Europy, przede wszystkim we Flandrii, odbywały się festyny,
zwane Dworem Artusa lub Okrągłym Stołem. Bractwo św. Jerzego związane
było także z organizowanym na zapusty turniejem, w czasie którego młodzi
mieszczanie sprawdzali w konnych potyczkach swoje umiejętności. Istnieje
hipoteza, że każdy młody członek bractwa musiał przynajmniej raz
uczestniczyć w takim turnieju, by zyskać sobie prawo zasiadania w Ławie4 5.
Jak widać, rola Bractwa św. Jerzego była w średniowiecznym Gdańsku
bardzo duża jeśli chodzi o upowszechnienie kultury rycerskiej.
Kontrowersje budzi jednak znaczenie bractwa dla rozwoju kultu króla Artu-
ra i rycerzy Okrągłego Stołu i jego ewentualny udział w powstaniu gdań-
skiego Dworu Artusa. Bractwo zostało wymienione w jego statucie z 1421 r.;
z tekstu wynika, że zajmowało tam uprzywilejowaną pozycję, mogąc
odbywać osobne zebrania! Paul Simson uważał, że Bractwo św. Jerzego było
fundatorem i pierwotnie jedynym użytkownikiem Dworu Arusa’, zaś Erich
Keyser upatrywał inicjatorów jego budowy w gildii kupieckiej (Gemaine
Kaufmann i w bractwie widział późniejszych gości Dworu'. Wydaje się, że
rozpatrując obie hipotezy należy wziąć pod uwagę związek kultów św.
Jerzego i króla Artura, ich silne zakorzenienie w tradycji rycerskiej, tak
ważnej właśnie dla Bractwa św. Jerzego".
O tym, jak silna była wśród jego członków świadomość przynależności
do wyższego stanu społecznego, mogą świadczyć wydarzenia z 1486 r., które
4 S. Ruhle Maispile und andere Vorfiihnmgen vor dem Artushof, "Ostdeutsche Monatshefte" 7: 1926/27,
H. 6, s. 606-607. O tym, że Bractwo św. Jerzego było stowarzyszeniem grupującym przede wszystkim synów
rodzin patrycjuszowskich, doskonalących się w jego szeregach w rzemiośle rycerskim, może świadczyć
powszechnie w XV w. używane określenie jego członków -jimkers lub junckern - (Caspar Weinreichs Danziger
Chronik. Ein Beitrag zur Geschichte Danzigs, der Lande Preussen und Polen, des Hansabundes und der Nordischen
Reiche. (dalej: Weinreich), bearb. von Th. Hirsch, F. A. Vossberg, Berlin 1855, s. 70).
5 SRP, t.W, s. 348.
P. Simson Der Artushof in Danzig und seine Briiderschaften, die Banken, Danzig 1900, s. 14-15.
' E. Keyser Der Artushof und der "Gemeine Kaufmann" in Danzig, "Mitteilungen des Westpreussischen Ges-
chichtsvereins" 31: 1932, s. 37 n. Keyser argumentował, że w XIV i XV-wiecznych źródłach dotyczących Dworu
Artusa jego użytkownicy są określani jako compagny lub Gemaine Kaufmann, a w statucie z 1421 r. Bractwo św.
Jerzego wymienione jest osobno.
Na temat zależności pomiędzy kultem św. Jerzego a tradycją arturiańską por. W. Stórmer Konig Artus ais
aristokratisches Leitbild wdhrend des spateren Mittelalters, gezeigt an Beispielelen der Ministerialitat und des Patriziats,
"Zeitschrift fur bayerische Landesgeschichte", 1972, Band 35, H.3, s. 958-965; - P. Paszkiewicz Arthurs Court and
its Social and Curtural Origin, "Biuletyn Historii Sztuki" XLVII: 1986, nr 2-4, s. 203 n.
234
Jędrysik przy Bramie Długoulicznej (zastąpionej na początku XVII w. Złotą Bramą).
Podstawowe zadanie bractwa, jakim było aktywne uczestniczenie w obronie
miasta, miało swoją zrytualizowaną formę w postaci obrzędów obcho-
dzonych corocznie i sięgających korzeniami bardzo dawnej tradycji.
Najważniejszym z nich było tzw. Majowe Święto (niem. Mairitt). Bractwo św.
Jerzego odgrywało w nim ważne zadanie, przeprowadzając w formie
barwnej parady lustrację stanu uzbrojenia i przygotowania miejskich
oddziałów. Święto to bez wątpienia miało związek z tradycją arturiańską. Or-
ganizowano je w Zielone Świątki, dzień, w którym, według legendy, król
Artur zwoływał na naradę swoich wasali i w którym w wielu miastach
północnej Europy, przede wszystkim we Flandrii, odbywały się festyny,
zwane Dworem Artusa lub Okrągłym Stołem. Bractwo św. Jerzego związane
było także z organizowanym na zapusty turniejem, w czasie którego młodzi
mieszczanie sprawdzali w konnych potyczkach swoje umiejętności. Istnieje
hipoteza, że każdy młody członek bractwa musiał przynajmniej raz
uczestniczyć w takim turnieju, by zyskać sobie prawo zasiadania w Ławie4 5.
Jak widać, rola Bractwa św. Jerzego była w średniowiecznym Gdańsku
bardzo duża jeśli chodzi o upowszechnienie kultury rycerskiej.
Kontrowersje budzi jednak znaczenie bractwa dla rozwoju kultu króla Artu-
ra i rycerzy Okrągłego Stołu i jego ewentualny udział w powstaniu gdań-
skiego Dworu Artusa. Bractwo zostało wymienione w jego statucie z 1421 r.;
z tekstu wynika, że zajmowało tam uprzywilejowaną pozycję, mogąc
odbywać osobne zebrania! Paul Simson uważał, że Bractwo św. Jerzego było
fundatorem i pierwotnie jedynym użytkownikiem Dworu Arusa’, zaś Erich
Keyser upatrywał inicjatorów jego budowy w gildii kupieckiej (Gemaine
Kaufmann i w bractwie widział późniejszych gości Dworu'. Wydaje się, że
rozpatrując obie hipotezy należy wziąć pod uwagę związek kultów św.
Jerzego i króla Artura, ich silne zakorzenienie w tradycji rycerskiej, tak
ważnej właśnie dla Bractwa św. Jerzego".
O tym, jak silna była wśród jego członków świadomość przynależności
do wyższego stanu społecznego, mogą świadczyć wydarzenia z 1486 r., które
4 S. Ruhle Maispile und andere Vorfiihnmgen vor dem Artushof, "Ostdeutsche Monatshefte" 7: 1926/27,
H. 6, s. 606-607. O tym, że Bractwo św. Jerzego było stowarzyszeniem grupującym przede wszystkim synów
rodzin patrycjuszowskich, doskonalących się w jego szeregach w rzemiośle rycerskim, może świadczyć
powszechnie w XV w. używane określenie jego członków -jimkers lub junckern - (Caspar Weinreichs Danziger
Chronik. Ein Beitrag zur Geschichte Danzigs, der Lande Preussen und Polen, des Hansabundes und der Nordischen
Reiche. (dalej: Weinreich), bearb. von Th. Hirsch, F. A. Vossberg, Berlin 1855, s. 70).
5 SRP, t.W, s. 348.
P. Simson Der Artushof in Danzig und seine Briiderschaften, die Banken, Danzig 1900, s. 14-15.
' E. Keyser Der Artushof und der "Gemeine Kaufmann" in Danzig, "Mitteilungen des Westpreussischen Ges-
chichtsvereins" 31: 1932, s. 37 n. Keyser argumentował, że w XIV i XV-wiecznych źródłach dotyczących Dworu
Artusa jego użytkownicy są określani jako compagny lub Gemaine Kaufmann, a w statucie z 1421 r. Bractwo św.
Jerzego wymienione jest osobno.
Na temat zależności pomiędzy kultem św. Jerzego a tradycją arturiańską por. W. Stórmer Konig Artus ais
aristokratisches Leitbild wdhrend des spateren Mittelalters, gezeigt an Beispielelen der Ministerialitat und des Patriziats,
"Zeitschrift fur bayerische Landesgeschichte", 1972, Band 35, H.3, s. 958-965; - P. Paszkiewicz Arthurs Court and
its Social and Curtural Origin, "Biuletyn Historii Sztuki" XLVII: 1986, nr 2-4, s. 203 n.
234