DOI Artikel:
Jędrysik, Miłada: Dwór Bractwa św. Jerzego w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27007#0235
Miłada jędrysik
Dwór Bractwa
św. Jerzego w Gdańsku*
Dwór Bractwa św. Jerzego jest jednym z tych, w których przypadku
osoba fundatora i okoliczności powstania są szczególnie ważne dla
zrozumienia związanych z nim problemów artystycznych.
Bractwo św. Jerzego było prawdopodobnie najstarszym związkiem
kupieckim Gdańska. Pierwszy zachowany dokument dotyczący bractwa,
jego statut z 1411 r., skodyfikował na nowo obowiązujące od dawna już
przepisy'. Nie dziwi więc, że zajmowało ono wyróżnioną pozycję, skupiając
przedstawicieli najznaczniejszych rodów we władzach miejskich. Te
kilkadziesiąt rodów tworzących patrycjat uzyskało w ciągu XV w. tak
wysoki status, że dzięki zgromadzonym zasobom finansowym mogło
ograniczyć działalność kupiecką na rzecz operacji kredytowych, spekulacji
nieruchomościami i kupna posiadłości za miastem, co pozwoliło im
przeistoczyć się we właścicieli ziemskich2. Według statutu członkami
gdańskiego bractwa mogli być tylko "kupcy wywodzący się ze stanu
rycerskiego albo do niego wybrani" (przez otrzymanie najwyższych
miejskich godności)3. Było to więc stowarzyszenie ekskluzywne, aspirujące
do odgrywania roli miejskiej arystokracji.
Zgodnie z powszechną w średniowieczu tendencją, jego członkowie
dążyli do podkreślenia swojej' pozycji społecznej poprzez kultywowanie
form kultury rycerskiej, głównie przez spełnianie rycerskich zadań. Służyła
Artykuł jest skrótem pracy magisterskiej pisanej pod kierunkiem prof. A. Grzybkowskiego w 1991 r.
na UW.
1 Scriptores Rerum Prussicarum (dalej: SRP), t.rv, hrsg von Th. Hirsch, M. Toeppen, E. Strehlke, Leipzig
1870, s. 350. W dokumencie wymieniona jest data 1414, Hirsch przesuwa datowanie statutu na rok 1411,
w którym wymieniony w dokumencie jako ławnik Albrecht Dodorf otrzymuje jako ławnik Albrecht Dodorf
otrzymuje tę funkcję.
J. Stankiewicz Rozwój przestrzenny i demograficzny Gdańska pod berłem Jagiellonów, [w:] Historia Gdańska,
pod red. E. Cieślaka, t. II, Gdańsk 1982, s. 166.
SRP, t.IV, s. 350. Potwierdza to kolejny statut z 1655 r. - "Członkami bractwa mogą być tylko szlachetnie
urodzeni, ważne osobistości i kupcy. Wszyscy oni powinni należeć do władz miejskich lub być uważani za zdat-
nych do tego; - P. Gehrke Danzig 1895, s. 381.
233
Dwór Bractwa
św. Jerzego w Gdańsku*
Dwór Bractwa św. Jerzego jest jednym z tych, w których przypadku
osoba fundatora i okoliczności powstania są szczególnie ważne dla
zrozumienia związanych z nim problemów artystycznych.
Bractwo św. Jerzego było prawdopodobnie najstarszym związkiem
kupieckim Gdańska. Pierwszy zachowany dokument dotyczący bractwa,
jego statut z 1411 r., skodyfikował na nowo obowiązujące od dawna już
przepisy'. Nie dziwi więc, że zajmowało ono wyróżnioną pozycję, skupiając
przedstawicieli najznaczniejszych rodów we władzach miejskich. Te
kilkadziesiąt rodów tworzących patrycjat uzyskało w ciągu XV w. tak
wysoki status, że dzięki zgromadzonym zasobom finansowym mogło
ograniczyć działalność kupiecką na rzecz operacji kredytowych, spekulacji
nieruchomościami i kupna posiadłości za miastem, co pozwoliło im
przeistoczyć się we właścicieli ziemskich2. Według statutu członkami
gdańskiego bractwa mogli być tylko "kupcy wywodzący się ze stanu
rycerskiego albo do niego wybrani" (przez otrzymanie najwyższych
miejskich godności)3. Było to więc stowarzyszenie ekskluzywne, aspirujące
do odgrywania roli miejskiej arystokracji.
Zgodnie z powszechną w średniowieczu tendencją, jego członkowie
dążyli do podkreślenia swojej' pozycji społecznej poprzez kultywowanie
form kultury rycerskiej, głównie przez spełnianie rycerskich zadań. Służyła
Artykuł jest skrótem pracy magisterskiej pisanej pod kierunkiem prof. A. Grzybkowskiego w 1991 r.
na UW.
1 Scriptores Rerum Prussicarum (dalej: SRP), t.rv, hrsg von Th. Hirsch, M. Toeppen, E. Strehlke, Leipzig
1870, s. 350. W dokumencie wymieniona jest data 1414, Hirsch przesuwa datowanie statutu na rok 1411,
w którym wymieniony w dokumencie jako ławnik Albrecht Dodorf otrzymuje jako ławnik Albrecht Dodorf
otrzymuje tę funkcję.
J. Stankiewicz Rozwój przestrzenny i demograficzny Gdańska pod berłem Jagiellonów, [w:] Historia Gdańska,
pod red. E. Cieślaka, t. II, Gdańsk 1982, s. 166.
SRP, t.IV, s. 350. Potwierdza to kolejny statut z 1655 r. - "Członkami bractwa mogą być tylko szlachetnie
urodzeni, ważne osobistości i kupcy. Wszyscy oni powinni należeć do władz miejskich lub być uważani za zdat-
nych do tego; - P. Gehrke Danzig 1895, s. 381.
233