DOI article:
Bernatowicz, Tadeusz: Snycerz Stefan Müller i jego działalność
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27413#0397
SNYCERZ STEFAN MÜLLER I JEGO DZIAŁALNOŚĆ
393
Ambonę, jeszcze gdy znajdowała się w Nieświeżu, opisano w XIX-wiecz~
nym inwentarzu:
Ambona z drzewa, doskonałej, snycerskiej roboty, po rogach 4ch apostołów, na wierzchu
4ch aniołków i najwyżej archanioła w figurze większej z księgą w jednym, trąbą w dru-
gim mająca. Wniście na oną z zakrystyi przez drzwi [...] dobrze ozdobione. Cała takowa
ambona pod fajngold złocona i srybrzona”9.
Właśnie tę ambonę, wykonaną w 1745 r. przez Miillera, odnalazłem przed
laty w Nowej Myszy (il. 1).
Na wybrzuszonym gzymsie, między strefą centralną, a strefą cokołową
korpusu o gruszkowatej formie i płynnie uformowanymi krawędziami, umie-
szczone zostały pełnopłastyczne rzeźby apostołów z atrybutami: św. Jana
z orłem (ił. 6), św. Marka z lwem (ił. 4), św. Mateusza z popiersiem czło-
wieka (ił. 3) oraz św. Łukasza z głową wołu (il. 5)10. Na środkowej ściance
widnieje płaskorzeźbiona dekoracja przedstawiająca wiosło, torbę oraz dwie
trąby. Znajdujący się niżej kartusz zawiera napisy związane z dziejami
powstania i konserwacji ambony: ,,A[nno] D[omi]ni/ 1745/ Renovat[um]/
A[nn]o 1895/ Renovat[um]/ A[nno] D[omini] 1959” Na samym dole dopisane
,,RENOVAT[UM] 1979”. Na drugiej ściance, od strony nawy, w dekoracyj-
nym kartuszu namalowano scenę Ofiarowania w świątyni (ił. 2), a niżej
umieszczono podpis: „Ecce positus/ est hic in ruinam/ et in resurrec/tionem
multorum/ Luc 2”, będący fragmentem Ewangelii św. Łukasza: „et benedixit
illis Symeon et dixit ad Mariam matrem eius ecce positus est hic in ruinam
et resurrectionem multorum in Israhel et in signum cui contradicetur (Lc 2,
34)”* 11. („Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki jego: „Oto
Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak,
któremu sprzeciwiać się będą” (Łk 2, 34)12. Na drugim, mocno zniszczonym
obrazie, znajdującym się na ściance od strony prezbiterium, rozpoznać można
słońce i księżyc oraz nocny pejzaż ze spadającymi gwiazdami i przebłyskami
ognia. Towarzyszy mu również cytat z Pisma św.: „Sol obsecura/bitur/ stellae
9 AGAD AR, dz.VIII, s. 14(6).
10 Po ostatnim pożarze w kościele (1999) ambonę nieprofesjonalnie odnowiono. Przemiesz-
czone zostały również atrybuty Ewangelistów. W opisie uwględniam stan istniejący obecnie.
11 Wszystkie cytaty łacińskie wg: Biblia Sacra iuxta Vulgata versionem, adiuvantibus
Bonifatio Fischer OSB, Iohanne Gribomont OSB, H.F.D. Sparks, W. Thiele, Stuttgart 1983.
Cytaty polskie wg: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, (Biblia Tysiąclecia),
Poznań-Warszawa 1980.
393
Ambonę, jeszcze gdy znajdowała się w Nieświeżu, opisano w XIX-wiecz~
nym inwentarzu:
Ambona z drzewa, doskonałej, snycerskiej roboty, po rogach 4ch apostołów, na wierzchu
4ch aniołków i najwyżej archanioła w figurze większej z księgą w jednym, trąbą w dru-
gim mająca. Wniście na oną z zakrystyi przez drzwi [...] dobrze ozdobione. Cała takowa
ambona pod fajngold złocona i srybrzona”9.
Właśnie tę ambonę, wykonaną w 1745 r. przez Miillera, odnalazłem przed
laty w Nowej Myszy (il. 1).
Na wybrzuszonym gzymsie, między strefą centralną, a strefą cokołową
korpusu o gruszkowatej formie i płynnie uformowanymi krawędziami, umie-
szczone zostały pełnopłastyczne rzeźby apostołów z atrybutami: św. Jana
z orłem (ił. 6), św. Marka z lwem (ił. 4), św. Mateusza z popiersiem czło-
wieka (ił. 3) oraz św. Łukasza z głową wołu (il. 5)10. Na środkowej ściance
widnieje płaskorzeźbiona dekoracja przedstawiająca wiosło, torbę oraz dwie
trąby. Znajdujący się niżej kartusz zawiera napisy związane z dziejami
powstania i konserwacji ambony: ,,A[nno] D[omi]ni/ 1745/ Renovat[um]/
A[nn]o 1895/ Renovat[um]/ A[nno] D[omini] 1959” Na samym dole dopisane
,,RENOVAT[UM] 1979”. Na drugiej ściance, od strony nawy, w dekoracyj-
nym kartuszu namalowano scenę Ofiarowania w świątyni (ił. 2), a niżej
umieszczono podpis: „Ecce positus/ est hic in ruinam/ et in resurrec/tionem
multorum/ Luc 2”, będący fragmentem Ewangelii św. Łukasza: „et benedixit
illis Symeon et dixit ad Mariam matrem eius ecce positus est hic in ruinam
et resurrectionem multorum in Israhel et in signum cui contradicetur (Lc 2,
34)”* 11. („Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki jego: „Oto
Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak,
któremu sprzeciwiać się będą” (Łk 2, 34)12. Na drugim, mocno zniszczonym
obrazie, znajdującym się na ściance od strony prezbiterium, rozpoznać można
słońce i księżyc oraz nocny pejzaż ze spadającymi gwiazdami i przebłyskami
ognia. Towarzyszy mu również cytat z Pisma św.: „Sol obsecura/bitur/ stellae
9 AGAD AR, dz.VIII, s. 14(6).
10 Po ostatnim pożarze w kościele (1999) ambonę nieprofesjonalnie odnowiono. Przemiesz-
czone zostały również atrybuty Ewangelistów. W opisie uwględniam stan istniejący obecnie.
11 Wszystkie cytaty łacińskie wg: Biblia Sacra iuxta Vulgata versionem, adiuvantibus
Bonifatio Fischer OSB, Iohanne Gribomont OSB, H.F.D. Sparks, W. Thiele, Stuttgart 1983.
Cytaty polskie wg: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, (Biblia Tysiąclecia),
Poznań-Warszawa 1980.