DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Ciećkiewicz, Zofia: Liczba w koncepcji ideowej romańskich kolumn w Strzelnie: cztery żywioły, trzydzieści sześć dekanów =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0035
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LII. zeszyt 4 - 2004
ZOFIA CIEĆKIEWICZ
LICZBA W KONCEPCJI IDEOWEJ
ROMAŃSKICH KOLUMN W STRZELNIE
CZTERY ŻYWIOŁY, TRZYDZIEŚCI SZEŚĆ DEKANÓW
Przypatrz się niebu i ziemi, i morzu i temu wszystkiemu, co
w ich granicach jaśnieje w górze, pełza na dole, lata lub pływa.
To wszystko ma kształty, ponieważ ma liczbowe wymiary. [...] Od
kogo więc pochoclzci jak nie od Tego, który stworzył liczbę?
Sw. Augustyn, O wolnej woli, ks. II, XVI-42.
Niniejsza interpretacja zespołu rzeźb romańskich w kościele Świętej Trójcy
w Strzelnie przeprowadzona jest zgodnie z założeniami ikonografii astrolo-
gicznej. Metoda ta zajmuje się głównie rozpoznaniem tematów oraz odczyty-
waniem symboli, personifikacji i atrybutów. Polega na odczytaniu treści
dzieła sztuki w świetle traktatów astrologicznych. Współtwórcą sformułowa-
nej w łatach dwudziestych XX w. metody ikonografii astrologicznej był Aby
Warburg. Spośród badaczy zajmujących się tym zagadnieniem należy wymie-
nić Franza Bolla, Fritza Saxla, Wilhelma Gundla, a także Wolfganga Hub-
nera. Obecnie badania nad ikonografią astrologiczną prowadzone są przede
wszystkim w Instytucie Warburga w Londynie, a w Polsce w Zakładzie His-
torii Idei w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Ja-
giellońskiego.
Przedstawiona propozycja interpretacji kolumn została opracowana na pod-
stawie badań nad ideą ptolemejskiego Kosmosu z punktu widzenia historii
idei.
Według Clive’a S. Lewisa, badacza idei Kosmosu w literaturze średniowie-
cza i renesansu, średniowieczny model Kosmosu był ideą, z której czerpały
wszystkie dzieła powstałe w tej epoce. W książce Odrzucony obraz Lewis
przekonuje czytelnika, że teksty i dzieła sztuki powtarzają motywy kosmolo-
Tom LII. zeszyt 4 - 2004
ZOFIA CIEĆKIEWICZ
LICZBA W KONCEPCJI IDEOWEJ
ROMAŃSKICH KOLUMN W STRZELNIE
CZTERY ŻYWIOŁY, TRZYDZIEŚCI SZEŚĆ DEKANÓW
Przypatrz się niebu i ziemi, i morzu i temu wszystkiemu, co
w ich granicach jaśnieje w górze, pełza na dole, lata lub pływa.
To wszystko ma kształty, ponieważ ma liczbowe wymiary. [...] Od
kogo więc pochoclzci jak nie od Tego, który stworzył liczbę?
Sw. Augustyn, O wolnej woli, ks. II, XVI-42.
Niniejsza interpretacja zespołu rzeźb romańskich w kościele Świętej Trójcy
w Strzelnie przeprowadzona jest zgodnie z założeniami ikonografii astrolo-
gicznej. Metoda ta zajmuje się głównie rozpoznaniem tematów oraz odczyty-
waniem symboli, personifikacji i atrybutów. Polega na odczytaniu treści
dzieła sztuki w świetle traktatów astrologicznych. Współtwórcą sformułowa-
nej w łatach dwudziestych XX w. metody ikonografii astrologicznej był Aby
Warburg. Spośród badaczy zajmujących się tym zagadnieniem należy wymie-
nić Franza Bolla, Fritza Saxla, Wilhelma Gundla, a także Wolfganga Hub-
nera. Obecnie badania nad ikonografią astrologiczną prowadzone są przede
wszystkim w Instytucie Warburga w Londynie, a w Polsce w Zakładzie His-
torii Idei w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Ja-
giellońskiego.
Przedstawiona propozycja interpretacji kolumn została opracowana na pod-
stawie badań nad ideą ptolemejskiego Kosmosu z punktu widzenia historii
idei.
Według Clive’a S. Lewisa, badacza idei Kosmosu w literaturze średniowie-
cza i renesansu, średniowieczny model Kosmosu był ideą, z której czerpały
wszystkie dzieła powstałe w tej epoce. W książce Odrzucony obraz Lewis
przekonuje czytelnika, że teksty i dzieła sztuki powtarzają motywy kosmolo-