DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Dubrowska, Małgorzata: Obraz przyrody w średniowiecznej niemieckiej liryce dworskiej oraz w Księdze natury Konrada von Megenberga: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0063
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LII, zeszyt 4 - 2004
MAŁGORZATA DUBROWSKA
OBRAZ PRZYRODY
W ŚREDNIOWIECZNEJ NIEMIECKIEJ LIRYCE DWORSKIEJ
ORAZ W KSIĘDZE NATURY! KONRADA VON MEGENBERGA
1. NATURA W ŚREDNIOWIECZNEJ LIRYCE DWORSKIEJ
Helmut de Boor, wybitny badacz literatury niemieckiej, pisał, że fenomen
średniowiecznej literatury dworskiej, tworzonej za czasów panowania dynastii
Staufów, może być uznany za moment przełomowy1 w historii literatury
niemieckiego obszaru językowego. Owej przełomowości upatrywał on przede
wszystkim w otwartości tej literatury na świat oraz w powstaniu autonomicz-
nego obrazu człowieka, ideału mogącego zaistnieć wyłącznie w otoczeniu
dworskim. Podczas gdy w epice dworskiej, tzn. w eposach rycerskich bazują-
cych na legendach arturiańskich, najważniejsze wydaje się dochowanie cnót
rycerskich - honoru, wierności i odwagi - średniowieczna liryka dworska,
Minnesang, jawi się jako poezja miłosna.
Starowysokoniemieckie określenie minna, oznaczające miłość, radość,
życzliwość, wspomnienie, oraz starowysokoniemieckie słowo sang - śpiew
posłużyły do utworzenia nazwy dla tej jedynej w swoim rodzaju odmiany
poezji tworzonej i śpiewanej, rzadziej recytowanej (XIII w. - Leselyrik) na
* Pierwotny tytuł brzmiał Księga o rzeczach naturalnych. Niemieckie sformułowanie
Natitrhuch można przetłumaczyć jako „księga natury”, „księga przyrody”. Walter Bucki wska-
zuje na fakt, że to pierwszy nowożytny wydawca dzieła von Megenberga, Franz Pfeiffer,
zmienił w roku 1861 pierwotny tytuł, brzmiący Księga o rzeczach naturalnych, na Księga
natury. Por. W. Bucki, Dannoch woer da zweivel. Das „Buch von den natiirlichen Dingen"
des Konrad \>on Megenberg, [w:] Das 14. Jahrhundert: Krisenzeit, hrsg. von W. Bucki, Re-
gensburg 1995, s. 109-132; tu s. 113.
1 Por. H. de B o o r, Dichter des Minnesangs, [w:] Die deutsche Lyrik. Form utul Ge-
schichte, hrsg. von Benno von Wiese, Dusseldorf 1959, s. 225-229; tu s. 25.
Tom LII, zeszyt 4 - 2004
MAŁGORZATA DUBROWSKA
OBRAZ PRZYRODY
W ŚREDNIOWIECZNEJ NIEMIECKIEJ LIRYCE DWORSKIEJ
ORAZ W KSIĘDZE NATURY! KONRADA VON MEGENBERGA
1. NATURA W ŚREDNIOWIECZNEJ LIRYCE DWORSKIEJ
Helmut de Boor, wybitny badacz literatury niemieckiej, pisał, że fenomen
średniowiecznej literatury dworskiej, tworzonej za czasów panowania dynastii
Staufów, może być uznany za moment przełomowy1 w historii literatury
niemieckiego obszaru językowego. Owej przełomowości upatrywał on przede
wszystkim w otwartości tej literatury na świat oraz w powstaniu autonomicz-
nego obrazu człowieka, ideału mogącego zaistnieć wyłącznie w otoczeniu
dworskim. Podczas gdy w epice dworskiej, tzn. w eposach rycerskich bazują-
cych na legendach arturiańskich, najważniejsze wydaje się dochowanie cnót
rycerskich - honoru, wierności i odwagi - średniowieczna liryka dworska,
Minnesang, jawi się jako poezja miłosna.
Starowysokoniemieckie określenie minna, oznaczające miłość, radość,
życzliwość, wspomnienie, oraz starowysokoniemieckie słowo sang - śpiew
posłużyły do utworzenia nazwy dla tej jedynej w swoim rodzaju odmiany
poezji tworzonej i śpiewanej, rzadziej recytowanej (XIII w. - Leselyrik) na
* Pierwotny tytuł brzmiał Księga o rzeczach naturalnych. Niemieckie sformułowanie
Natitrhuch można przetłumaczyć jako „księga natury”, „księga przyrody”. Walter Bucki wska-
zuje na fakt, że to pierwszy nowożytny wydawca dzieła von Megenberga, Franz Pfeiffer,
zmienił w roku 1861 pierwotny tytuł, brzmiący Księga o rzeczach naturalnych, na Księga
natury. Por. W. Bucki, Dannoch woer da zweivel. Das „Buch von den natiirlichen Dingen"
des Konrad \>on Megenberg, [w:] Das 14. Jahrhundert: Krisenzeit, hrsg. von W. Bucki, Re-
gensburg 1995, s. 109-132; tu s. 113.
1 Por. H. de B o o r, Dichter des Minnesangs, [w:] Die deutsche Lyrik. Form utul Ge-
schichte, hrsg. von Benno von Wiese, Dusseldorf 1959, s. 225-229; tu s. 25.