DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Głodzik, Gabriela: Historyczne i artystyczne znaczenie krucyfiksu Unii Lubelskiej: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0267
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LII. zeszyt 4 - 2004
GABRIELA GŁODZIK
HISTORYCZNE I ARTYSTYCZNE ZNACZENIE
KRUCYFIKSU UNII LUBELSKIEJ"
Krucyfiks Unii Lubelskiej znajduje się w wyposażeniu klasztoru oo. Domi-
nikanów w Lublinie. Jest to drewniany krzyż ołtarzowy z figurką żywego
Chrystusa wykonaną z kości słoniowej. Z podobnymi krucyfiksami włoskiego
pochodzenia można się zetknąć w kościołach i klasztorach na terenie całego
kraju. Stanowią one zespół niewielkich krucyfiksów ołtarzowych, popularnych
szczególnie w okresie baroku, masowo produkowanych w katolickich krajach
Europy, zwłaszcza we Francji i Włoszech. Ich wyróżniającą cechą jest rzadki
i kosztowny materiał (kość słoniowa), z którego rzeźbiono figurkę Zbawicie-
la, oraz drewniany krzyż, powlekany czarną emalią. Niestety, zjawisko to nie
zostało dotąd dostrzeżone w polskiej historii sztuki i nie doczekało się żad-
nych naukowych opracowań. Lubelski krucyfiks zasługuje na szczególną
uwagę badaczy nie tylko jako przykład rzeźby z kości słoniowej na terenie
Polski, ale również ze względu na związaną z nim tradycję. Obiekt ukazła się
dopiero w najnowszych przewodnikach po Lublinie* 1 orazw opracowaniach
dotyczących unii lubelskiej2 w formie kolorowej fotografii autorstwa Piotra
Maciuka. Figuruje tam jako Krzyż Unii Lubelskiej (1569 r.) ze zbiorów bazy-
liki oo. Dominikanów (ii. 5). Jest to jedyne przedstawienie stanu krzyża
sprzed konserwacji, jaką przeprowadzono w 1995 r. w klasztorze na zlecenie
Artykuł jest częścią pracy magisterskiej pt. Historyczne i artystyczne znaczenie Krucy-
fiksu Unii Lubelskiej, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Urszuli Mazurczak w Instytucie
Historii Sztuki KUL.
1 M. D e n y s, M. Wyszkowski, Lublin i okolice. Lublin 2000. s. 28, 48.
A. E. Wójcikowscy, Przewodnik turystyczny. Lublin, Lublin 2002, s. 23.
“ J. Kłoczowski, Unia Lubelska: Lublin - miasto Unii, Lublin 1999. s. 78.
Tom LII. zeszyt 4 - 2004
GABRIELA GŁODZIK
HISTORYCZNE I ARTYSTYCZNE ZNACZENIE
KRUCYFIKSU UNII LUBELSKIEJ"
Krucyfiks Unii Lubelskiej znajduje się w wyposażeniu klasztoru oo. Domi-
nikanów w Lublinie. Jest to drewniany krzyż ołtarzowy z figurką żywego
Chrystusa wykonaną z kości słoniowej. Z podobnymi krucyfiksami włoskiego
pochodzenia można się zetknąć w kościołach i klasztorach na terenie całego
kraju. Stanowią one zespół niewielkich krucyfiksów ołtarzowych, popularnych
szczególnie w okresie baroku, masowo produkowanych w katolickich krajach
Europy, zwłaszcza we Francji i Włoszech. Ich wyróżniającą cechą jest rzadki
i kosztowny materiał (kość słoniowa), z którego rzeźbiono figurkę Zbawicie-
la, oraz drewniany krzyż, powlekany czarną emalią. Niestety, zjawisko to nie
zostało dotąd dostrzeżone w polskiej historii sztuki i nie doczekało się żad-
nych naukowych opracowań. Lubelski krucyfiks zasługuje na szczególną
uwagę badaczy nie tylko jako przykład rzeźby z kości słoniowej na terenie
Polski, ale również ze względu na związaną z nim tradycję. Obiekt ukazła się
dopiero w najnowszych przewodnikach po Lublinie* 1 orazw opracowaniach
dotyczących unii lubelskiej2 w formie kolorowej fotografii autorstwa Piotra
Maciuka. Figuruje tam jako Krzyż Unii Lubelskiej (1569 r.) ze zbiorów bazy-
liki oo. Dominikanów (ii. 5). Jest to jedyne przedstawienie stanu krzyża
sprzed konserwacji, jaką przeprowadzono w 1995 r. w klasztorze na zlecenie
Artykuł jest częścią pracy magisterskiej pt. Historyczne i artystyczne znaczenie Krucy-
fiksu Unii Lubelskiej, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Urszuli Mazurczak w Instytucie
Historii Sztuki KUL.
1 M. D e n y s, M. Wyszkowski, Lublin i okolice. Lublin 2000. s. 28, 48.
A. E. Wójcikowscy, Przewodnik turystyczny. Lublin, Lublin 2002, s. 23.
“ J. Kłoczowski, Unia Lubelska: Lublin - miasto Unii, Lublin 1999. s. 78.