DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Rudenko, Ołeh: W poszukiwaniu sztuki rodzimej: dyskusja wokół recepcji ruskiego malarstwa sakralnego końca XIX i początku XX wieku w Galicji Wschodniej =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0423
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LIT zeszyt 4 - 2004
OŁEH RUDENKO
W POSZUKIWANIU SZTUKI RODZIMEJ
DYSKUSJA
WOKÓŁ RECEPCJI RUSKIEGO MALARSTWA SAKRALNEGO
KOŃCA XIX I POCZĄTKU XX WIEKU W GALICJI WSCHODNIEJ
W 1913 r. wybitny ukraiński historyk Iwan Krypiakiewicz, odpowiadając
na postawione przez siebie pytanie: „Czy była kiedyś kultura ukraińska?”,
odpowiedział: „Teraz każdy z nas bez namysłu powie: t a k [...]. Ale trzy-
dzieści-dwadzieścia lat temu takie stwierdzenie napotkałoby na wątpliwości
i protesty. Nasi ludzie długo nie wierzyli w swoją kulturę, nie wierzyli nawet
w możliwość ukraińskiej kultury. I naprawdę, jeśliby zaszła potrzeba dać
dowód istnienia naszej kultury, to w tych czasach ciężko byłoby znaleźć
pewne fakty i argumenty”1. Słowa historyka są cennym świadectwem, jak
dalece ten okres był ważny dla kształtowania ukraińskiej kultury. Te trzy-
dzieści lat z przełomu XIX i XX w., o które chodzi Krypialciewiczowi, przy-
gotowały grunt, na którym będzie rozwijać się ruska sztuka sakralna-. Poszu-
kiwania stylu rodzimego w malarstwie cerkiewnym i religijnym, rozpoczęte
przez Kornelia Ustyjanowicza, Juliana Pańkiewicza, Modesta Sosenkę, My-
chajła Bojczuka na przełomie wieków, zaowocują w łatach dwudziestych
i trzydziestych wieloma wybitnymi dziełami stworzonymi przez Piotra Hołocl-
nego, Juliana Bucmaniuka, Wasyla Diadyniuka, Szkołę Studytów i innych.
Żeby stworzyć własną sztukę, trzeba było korzystać z wzorów epok minio-
nych, odwoływać się do historii. Sztuka rodzima potrzebowała nie tylko
treściowego uzasadnienia, ale i formalnego naśladowania typów i motywów
I. K p h nYi k e b w h, lipo yKpai'HCbi<y tcym/rypy, .JjuocTpoBaHa YicpaiHa”
(JlbBiB), 1913, nr 1, s. 2.
~ Pojęcie „ruski” używam w znaczeniu „ukraiński”. Sztuka sakralna - sztuka, która doty-
czy kultu religijnego, przeznaczona do wnętrz kościelnych lub cerkiewnych.
Tom LIT zeszyt 4 - 2004
OŁEH RUDENKO
W POSZUKIWANIU SZTUKI RODZIMEJ
DYSKUSJA
WOKÓŁ RECEPCJI RUSKIEGO MALARSTWA SAKRALNEGO
KOŃCA XIX I POCZĄTKU XX WIEKU W GALICJI WSCHODNIEJ
W 1913 r. wybitny ukraiński historyk Iwan Krypiakiewicz, odpowiadając
na postawione przez siebie pytanie: „Czy była kiedyś kultura ukraińska?”,
odpowiedział: „Teraz każdy z nas bez namysłu powie: t a k [...]. Ale trzy-
dzieści-dwadzieścia lat temu takie stwierdzenie napotkałoby na wątpliwości
i protesty. Nasi ludzie długo nie wierzyli w swoją kulturę, nie wierzyli nawet
w możliwość ukraińskiej kultury. I naprawdę, jeśliby zaszła potrzeba dać
dowód istnienia naszej kultury, to w tych czasach ciężko byłoby znaleźć
pewne fakty i argumenty”1. Słowa historyka są cennym świadectwem, jak
dalece ten okres był ważny dla kształtowania ukraińskiej kultury. Te trzy-
dzieści lat z przełomu XIX i XX w., o które chodzi Krypialciewiczowi, przy-
gotowały grunt, na którym będzie rozwijać się ruska sztuka sakralna-. Poszu-
kiwania stylu rodzimego w malarstwie cerkiewnym i religijnym, rozpoczęte
przez Kornelia Ustyjanowicza, Juliana Pańkiewicza, Modesta Sosenkę, My-
chajła Bojczuka na przełomie wieków, zaowocują w łatach dwudziestych
i trzydziestych wieloma wybitnymi dziełami stworzonymi przez Piotra Hołocl-
nego, Juliana Bucmaniuka, Wasyla Diadyniuka, Szkołę Studytów i innych.
Żeby stworzyć własną sztukę, trzeba było korzystać z wzorów epok minio-
nych, odwoływać się do historii. Sztuka rodzima potrzebowała nie tylko
treściowego uzasadnienia, ale i formalnego naśladowania typów i motywów
I. K p h nYi k e b w h, lipo yKpai'HCbi<y tcym/rypy, .JjuocTpoBaHa YicpaiHa”
(JlbBiB), 1913, nr 1, s. 2.
~ Pojęcie „ruski” używam w znaczeniu „ukraiński”. Sztuka sakralna - sztuka, która doty-
czy kultu religijnego, przeznaczona do wnętrz kościelnych lub cerkiewnych.