DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Lameński, Lechosław: Rzymskie ślady Władysława Oleszczyńskiego, czyli o kilku źródłach do poznania życia artysty: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0372
368
LECHOSŁAW LAMEŃSKI
wrażenie robi hasło w Słowniku artystów polskich') trudno znaleźć teksty
o charakterze źródłowym, na podstawie których można prześledzić całe życie
i twórczość tego interesującego twórcy. Za podstawową, a zarazem najobszer-
niejszą, wykorzystującą nie tylko efekty solidnej kwerendy prasy z epoki, ale
i dobrą znajomość materiałów archiwalnych zgromadzonych w Bibliotece
Polskiej w Paryżu, należy uznać publikację Dariusza Kaczmarzyka2 3. Ta mi-
mo wszystko skromna książka (zaledwie 70 stron tekstu z przypisami oraz 64
ilustracje), o wyraźnie monograficznym charakterze, ciągle jeszcze jest jedyną
- choć opublikowaną ponad 40 lat temu - jaką napisano o artyście. Ale
zarówno Kaczmarzyk, jak i autorzy haseł zamieszczonych w najbardziej
poczytnych słownikach ograniczyli swoje kwerendy do Paryża czy też do
Francji jako takiej. A przecież był w życiu Władysława Oleszczyńskiego
również epizod włoski, po którym pozostał grób artysty'1, jeden medalion
i kilka starannie zapisanych kartek papieru.
W pobliżu Schodów Hiszpańskich, przy skromnej, krótkiej i cichej Via
San Sebastianello znajduje się kościół i klasztor Księży Zmartwychwstańców,
mieszczący archiwum generalne tego zgromadzenia. Wśród przechowywanych
w nim źródeł rękopiśmiennych (przede wszystkim korespondencji) można na-
trafić na ciekawe i dotychczas w znacznym stopniu niewykorzystane przez
badaczy dokumenty, związane z życiem i twórczością niektórych malarzy
i rzeźbiarzy, reprezentantów XIX-wiecznej kolonii polskiej w Rzymie. W
przypadku Władysława Oleszczyńskiego jest to rodzaj spisu z natury, obej-
mujący wykaz rzeczy, jakie zostały zdeponowane u zmartwychwstańców po
jego śmierci4 - chyba jedyny tego typu przekaz w dziejach sztuki polskiej
1 M.I.Kwiatkowska, U. Leszczyńska, Oleszczyński Władysław Tomasz
Kazimierz, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. VI. red. K. Mi-
kocka-Rachubowa, M. Biernacka. Warszawa 1998, s. 252-259.
: D. K a c z m a r z y k, Władysław Oleszczyński, Warszawa [1962].
3 Według M. I. Kwiatkowskiej (Groby polskie na cmentarzach Rzymu, Warszawa 1999,
s. 15) grób Władysława Oleszczyńskiego, do którego Andrzej Prószyński wykonał medalion
z portretem zmarłego, już nie istnieje. Do wyjaśnienia pozostaje natomiast kwestia, na którym
rzymskim cmentarzu znajdował się ten grób. Autor niniejszego tekstu, cytując dokument
spisany w 1866 r. oraz opierając się na publikacji Kaczmarzyka (dz. cyt., s. 58). podaje, że
na cmentarzu San Lorenzo. podczas gdy autorki hasła w Słowniku artystów polskich (dz. cyt.,
s. 252), iż na Campo Verano. Rację mają obie strony, chodzi bowiem o jeden i ten sam
cmentarz, powstały na początku XIX w. przy kościele San Lorenzo fuori le Mura, różnie
nazywany w swoich dziejach. Początkowo używano w tytule wezwania kościoła, później
przyjęła się nazwa Campo Verano.
4 Rzym. Archiwum C. R.. sygn. Laici, nr 49834.
LECHOSŁAW LAMEŃSKI
wrażenie robi hasło w Słowniku artystów polskich') trudno znaleźć teksty
o charakterze źródłowym, na podstawie których można prześledzić całe życie
i twórczość tego interesującego twórcy. Za podstawową, a zarazem najobszer-
niejszą, wykorzystującą nie tylko efekty solidnej kwerendy prasy z epoki, ale
i dobrą znajomość materiałów archiwalnych zgromadzonych w Bibliotece
Polskiej w Paryżu, należy uznać publikację Dariusza Kaczmarzyka2 3. Ta mi-
mo wszystko skromna książka (zaledwie 70 stron tekstu z przypisami oraz 64
ilustracje), o wyraźnie monograficznym charakterze, ciągle jeszcze jest jedyną
- choć opublikowaną ponad 40 lat temu - jaką napisano o artyście. Ale
zarówno Kaczmarzyk, jak i autorzy haseł zamieszczonych w najbardziej
poczytnych słownikach ograniczyli swoje kwerendy do Paryża czy też do
Francji jako takiej. A przecież był w życiu Władysława Oleszczyńskiego
również epizod włoski, po którym pozostał grób artysty'1, jeden medalion
i kilka starannie zapisanych kartek papieru.
W pobliżu Schodów Hiszpańskich, przy skromnej, krótkiej i cichej Via
San Sebastianello znajduje się kościół i klasztor Księży Zmartwychwstańców,
mieszczący archiwum generalne tego zgromadzenia. Wśród przechowywanych
w nim źródeł rękopiśmiennych (przede wszystkim korespondencji) można na-
trafić na ciekawe i dotychczas w znacznym stopniu niewykorzystane przez
badaczy dokumenty, związane z życiem i twórczością niektórych malarzy
i rzeźbiarzy, reprezentantów XIX-wiecznej kolonii polskiej w Rzymie. W
przypadku Władysława Oleszczyńskiego jest to rodzaj spisu z natury, obej-
mujący wykaz rzeczy, jakie zostały zdeponowane u zmartwychwstańców po
jego śmierci4 - chyba jedyny tego typu przekaz w dziejach sztuki polskiej
1 M.I.Kwiatkowska, U. Leszczyńska, Oleszczyński Władysław Tomasz
Kazimierz, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. VI. red. K. Mi-
kocka-Rachubowa, M. Biernacka. Warszawa 1998, s. 252-259.
: D. K a c z m a r z y k, Władysław Oleszczyński, Warszawa [1962].
3 Według M. I. Kwiatkowskiej (Groby polskie na cmentarzach Rzymu, Warszawa 1999,
s. 15) grób Władysława Oleszczyńskiego, do którego Andrzej Prószyński wykonał medalion
z portretem zmarłego, już nie istnieje. Do wyjaśnienia pozostaje natomiast kwestia, na którym
rzymskim cmentarzu znajdował się ten grób. Autor niniejszego tekstu, cytując dokument
spisany w 1866 r. oraz opierając się na publikacji Kaczmarzyka (dz. cyt., s. 58). podaje, że
na cmentarzu San Lorenzo. podczas gdy autorki hasła w Słowniku artystów polskich (dz. cyt.,
s. 252), iż na Campo Verano. Rację mają obie strony, chodzi bowiem o jeden i ten sam
cmentarz, powstały na początku XIX w. przy kościele San Lorenzo fuori le Mura, różnie
nazywany w swoich dziejach. Początkowo używano w tytule wezwania kościoła, później
przyjęła się nazwa Campo Verano.
4 Rzym. Archiwum C. R.. sygn. Laici, nr 49834.