DOI Heft:
Komunikaty
DOI Artikel:Kuter, Seweryn: Rola wytycznych konserwatorskich w planach rewitalizacji miast
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0477
KOMUNIKATY
473
zastosowania, należy koniecznie zaznaczyć na jej powierzchni zarys, istniejącej nie-
gdyś w miejscu styku ulic Dominikańskiej i Jagiellońskiej, bramy Rzeszowskiej.
- Nowa zabudowa. Niewykluczone, iż wzdłuż ulicy powstaną kolejne budynki.
Ich projekty powinny uwzględniać jednorodny charakter zabudowy, poprzez odpo-
wiednie gabaryty budynków, właściwą liczbę kondygnacji, geometrię i rodzaj mate-
riału przekrywające dachy i zastosowanie charakterystycznych elementów dekoracyj-
nych (drewniane ganki, treliaże, okiennice, parapety, balustrady oraz ozdobne trałki,
belki i kraty łączące szczyty dachów). Proponuje się, aby nowe projekty architekto-
niczne były atrakcyjne wizualnie, a jednocześnie harmonizowały kompozycyjnie z
historyczną zabudową, niwelując w znacznym stopniu wspomniany efekt „nakładania
się” współczesnej i zabytkowej architektury.
- Pokrycia dachowe. Rodzaje materiałów używanych do przekrywania dachów
zgodne powinny być z materiałami historycznymi. W przypadku ulicy Dominikań-
skiej są nimi: dachówka ceramiczna i betonowa oraz blacha. Wobec nowych realiza-
cji preferowana jest czerwona dachówka ceramiczna. Takową należy zastąpić pokry-
cie dachowe budynków podominikańskich.
- Formy szyldów reklamowych. Regulacji prawnej wymaga kwestia rozmieszcza-
nia i kształtu szyldów reklamowych. Obecnie większość z nich szpeci zabudowę
ulicy. Należałoby ściśle określić ich formę i styl (najodpowiedniejsze byłyby szyldy
zawieszane na ozdobnych metalowych uchwytach lub ujednolicone - pod względem
wielkości i kolorystyki - tabliczki przytwierdzane do murów).
- Oznaczenie zabytków. Zaleca się oznaczenie najciekawszych zabytków i miejsc
ulicy Dominikańskiej (np. miejsce przebiegu dawnych murów miejskich) oraz zamon-
towanie tabliczek informacyjnych. Warty rozważenia jest pomysł utworzenie punktów
widokowych w obrębie działki podominikańskiej, skąd rozciąga się interesujący
widok na usiane willami przedmieścia Łańcuta i Płaskowyż Kolbuszowski.
- Oświetlenie zabytków. Możliwa jest również iluminacja co ciekawszych obiek-
tów, która w pełni wyeksponuje ich bryłę i detale architektoniczne oraz nietypową
topografię terenu, na której są rozlokowane.
- Szlak turystyczny. Wspomniane atuty ulicy należałoby odpowiednio wykorzystać
poprzez utworzenie szlaku turystycznego prowadzącego wzdłuż ulicy. Włączenie jej
do ruchu turystycznego pozwoliłoby zwiedzającym poznać historię miasta poprzez
analizowanie dziejów poszczególnych zabytków, a także pozornie mało istotnych
pojedynczych domostw. Dostarczyłoby to pełnego obrazu dziejów Łańcuta, uświada-
miając bezpośredni i pośredni wpływ mecenatu Potockich na architekturę poszczegól-
nych willi i domów, dając jednocześnie obraz życia zwykłych mieszkańców.
Aleksander Wallis, stwierdził, iż każdy z nas poznaje, wartościuje, kształtuje,
a w końcu użytkuje przestrzeń10. Proces ten powinien znaleźć odzwierciedlenie nie
tylko w sferze psychologiczno-socjologicznej, ale przekładać się także na działania
praktyczne - stąd potrzeba adekwatnej i racjonalnej polityki konserwatorskiej, skiero-
wanej na poprawę wizerunku miejsc zamieszkania i przywrócenie im wszelkich
walorów krajobrazowo-historycznych.
10 A. Wallis, Przestrzeli jako wartość, [w:] Naród-kultura-osobowość, red. A.
Kłosowska, Wrocław 1983, s. 629.
473
zastosowania, należy koniecznie zaznaczyć na jej powierzchni zarys, istniejącej nie-
gdyś w miejscu styku ulic Dominikańskiej i Jagiellońskiej, bramy Rzeszowskiej.
- Nowa zabudowa. Niewykluczone, iż wzdłuż ulicy powstaną kolejne budynki.
Ich projekty powinny uwzględniać jednorodny charakter zabudowy, poprzez odpo-
wiednie gabaryty budynków, właściwą liczbę kondygnacji, geometrię i rodzaj mate-
riału przekrywające dachy i zastosowanie charakterystycznych elementów dekoracyj-
nych (drewniane ganki, treliaże, okiennice, parapety, balustrady oraz ozdobne trałki,
belki i kraty łączące szczyty dachów). Proponuje się, aby nowe projekty architekto-
niczne były atrakcyjne wizualnie, a jednocześnie harmonizowały kompozycyjnie z
historyczną zabudową, niwelując w znacznym stopniu wspomniany efekt „nakładania
się” współczesnej i zabytkowej architektury.
- Pokrycia dachowe. Rodzaje materiałów używanych do przekrywania dachów
zgodne powinny być z materiałami historycznymi. W przypadku ulicy Dominikań-
skiej są nimi: dachówka ceramiczna i betonowa oraz blacha. Wobec nowych realiza-
cji preferowana jest czerwona dachówka ceramiczna. Takową należy zastąpić pokry-
cie dachowe budynków podominikańskich.
- Formy szyldów reklamowych. Regulacji prawnej wymaga kwestia rozmieszcza-
nia i kształtu szyldów reklamowych. Obecnie większość z nich szpeci zabudowę
ulicy. Należałoby ściśle określić ich formę i styl (najodpowiedniejsze byłyby szyldy
zawieszane na ozdobnych metalowych uchwytach lub ujednolicone - pod względem
wielkości i kolorystyki - tabliczki przytwierdzane do murów).
- Oznaczenie zabytków. Zaleca się oznaczenie najciekawszych zabytków i miejsc
ulicy Dominikańskiej (np. miejsce przebiegu dawnych murów miejskich) oraz zamon-
towanie tabliczek informacyjnych. Warty rozważenia jest pomysł utworzenie punktów
widokowych w obrębie działki podominikańskiej, skąd rozciąga się interesujący
widok na usiane willami przedmieścia Łańcuta i Płaskowyż Kolbuszowski.
- Oświetlenie zabytków. Możliwa jest również iluminacja co ciekawszych obiek-
tów, która w pełni wyeksponuje ich bryłę i detale architektoniczne oraz nietypową
topografię terenu, na której są rozlokowane.
- Szlak turystyczny. Wspomniane atuty ulicy należałoby odpowiednio wykorzystać
poprzez utworzenie szlaku turystycznego prowadzącego wzdłuż ulicy. Włączenie jej
do ruchu turystycznego pozwoliłoby zwiedzającym poznać historię miasta poprzez
analizowanie dziejów poszczególnych zabytków, a także pozornie mało istotnych
pojedynczych domostw. Dostarczyłoby to pełnego obrazu dziejów Łańcuta, uświada-
miając bezpośredni i pośredni wpływ mecenatu Potockich na architekturę poszczegól-
nych willi i domów, dając jednocześnie obraz życia zwykłych mieszkańców.
Aleksander Wallis, stwierdził, iż każdy z nas poznaje, wartościuje, kształtuje,
a w końcu użytkuje przestrzeń10. Proces ten powinien znaleźć odzwierciedlenie nie
tylko w sferze psychologiczno-socjologicznej, ale przekładać się także na działania
praktyczne - stąd potrzeba adekwatnej i racjonalnej polityki konserwatorskiej, skiero-
wanej na poprawę wizerunku miejsc zamieszkania i przywrócenie im wszelkich
walorów krajobrazowo-historycznych.
10 A. Wallis, Przestrzeli jako wartość, [w:] Naród-kultura-osobowość, red. A.
Kłosowska, Wrocław 1983, s. 629.