Towarzystwo Naukowe <Lublin> [Hrsg.]: Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki = History of art = Histoire de l'art (52.2004)

492

KOMUNIKATY

sieneńczykowi bez podstaw źródłowych1 *. O zabytku pisał także Józef Dutkiewicz.
Wyraził przypuszczenie, że nagrobek wykonany został w latach 1530-1535, zaś je-
go twórcą mógł być Padovanoó Za przypisaniem pomnika „trzech Janów” Padova-
nowi opowiedzieli się także Stefan Komornicki3 oraz JJelena Kozakiewiczowa w ar-
tykule dotyczącym nagrobków piętrowych4. Przeciw tej atrybucji wystąpiła Joanna
Eckhardtówna w pracy o nagrobku biskupa Jana Lubrańskiego z 1933 r.5 Odmienne
stanowisko przyjął również Zbigniew Hornung w rozdziale o rzeźbie w Sztuce pol-
skiej czasów nowożytnych. Autor uznał pomnik za dzieło Ciniego i przesunął czas
jego powstania na lata pięćdziesiąte XVI w.6 Kozakiewiczowa omówiła we wspom-
nianej wyżej publikacji również nagrobek Kościeleckich7. Ustaliła na podstawie
inskrypcji nagrobnej dokładną datę powstania zabytku (1559 r.). Wskazała także zna-
czące podobieństwa nagrobków Kościeleckich i Tarnowskich: pozy leżących rycerzy
są identyczne (ułożenie nóg). Dzieła łączy technika wykonania, modelunek twarzy
figur oraz niestaranne rzeźbienie włosów i charakterystyczne zwieńczenia, zamknięte
ornamentem roślinnym w kształcie dwu esownics. W świetle tych podobieństw Ko-
zakiewiczowa uznała, że oba dzieła wykonał ten sam artysta i przychyliła się do
zdania Hornunga, który czas powstania nagrobka „trzech Janów” ustalił na lata
pięćdziesiąte XVI w.4 9 Ponadto badaczka krytycznie ustosunkowała się do tezy Ta-
deusza Mańkowskiego10, który związał nagrobek Kościeleckich z Hutte-Czapką,
i także ten uznała za dzieło PadovanaM. W sprawie monumentu „trzech Janów”
wypowiedział się również Andrzej Fischinger'u Doszedł on do wniosku, że obecna

1 S. C e r c h a, F. K o p e r a, Nadworny rzeźbiarz Zygmunta Starego Giovanni Cini
ze Sieny i jego dzieła w Polsce, Kraków [1916],
* J. Dutkiewicz, Grobowce rodziny Tarnowskich w kościele katedralnym w Tar-
nowie, Tarnów 1932, s. 22.
3 S. K o m o r n i c k i, Kultura artystyczna w Polsce czasów Odrodzenia, [w:] Kultura
staropolska. Kraków 1932, s. 564.
4 H. Kozakiewiczowa, Renesansowe nagrobki piętrowe w Polsce, „Biuletyn
Historii Sztuki”, 17(1955), nr 1, s. 14.
5 J. E c k h a r d t ó w n a, Nagrobek ,,biskupa Czarnkówskiego" w katedrze poznań-
skiej. Przyczynek do historii rzeźby nagrobnej XVI w. w Polsce, „Prace Komisji Historji Sztuki.
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk”, 1(1933), z. 3, s. 54.
6 Z. H o r n u n g, Rzeźba, [w:] Sztuka polska czasów nowożytnych, t. 1: 1450-1650,
Warszawa 1952, s. 127.
7 K o z a k i e w i c z o w a, dz. cyt., s. 9-11.
8 Tamże, s. 10.
9 Tamże, s. 11.
10 T. Mańkowski, Od renesansu włoskiego do północnego, „Biuletyn Historii
Sztuki i Kultury”, 10(1948), nr 3/4, s. 271.
"Kozakiewiczowa, dz. cyt., s. 9.
I_A. F i s c h i n g e r, Ze studiów nad twórczością Bartłomieja Berrecciego i jego
warsztatem. Nagrobki Szydłowieckicli i Tarnowskich, „Folia Historiae Artium”, 10(1974).
(Tematykę tę poruszył już wcześniej, por. „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych
PAN Oddział w Krakowie”, XVI/1(1972), s. 154-157).