DOI Heft:
Artikuly
DOI Artikel:Knapiński, Ryszard: Ikonografia hagiograficzna w kontekście wojen tureckich w grafice europejskiej XVI-XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37085#0089
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
RYSZARD KNAPIŃSKI
IKONOGRAFIA HAGIOGRAFICZNA
W KONTEKŚCIE WOJEN TURECKICH
W GRAFICE EUROPEJSKIEJ XVI-XVIII WIEKU*
Rytownicy okresu potrydenckiego utrwalali przebieg najważniejszych wy-
darzeń swoich czasów w grafikach służących ich upamiętnieniu i propagan-
dzie* 1 2. W różnorodnej tematyce ich twórczości poczesne miejsce zajmowała
ikonografia hagiograficzna. Związane to było z duchem reformy trydenckiej,
która doceniła znaczenie propagandowe sztuki jako medium przekazu treści .
Wieki XVI-XVIII były okresem konfrontacji wyznaniowej, wojen religijnych
o
i agresji tureckiej na kraje chrześcijańskie . Dlatego w spuściźnie graficznej
Ks. prof. dr hab. RYSZARD KNAPIŃSKI - kierownik Katedry Historii Sztuki Kościelnej
KUL; adres do korespondencji: Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.
* Artykuł jest polską wersją referatu wygłoszonego w Rzymie po niemiecku podczas kon-
ferencji: Das Bild des Feindes. Die Konstruktion von Antagonismen und der Kultur transfer
zwischen Ost (mittel) Europa, Italien und dem Osmanischen Reich im Zeitalter der Turken-
krieg, Bibliotheca Herziana, Max-Planck-Institut fur Konstgeschichte, Rzym 26-27.11.2009.
1 Przykładowo wymieniam: Antonio Tempestę, Jacopa Lauro oraz rodzinę de Rossi. Jed-
nym z przykładów wykorzystania grafiki do sporów polemicznych z protestantami była twór-
czość warmińskiego kanonika, sekretarza kardynała Stanisława Hozjusza - Tomasza Tretera
(1547-1610). Sztandarowym przykładem są trzy jego rzymskie grafiki z lat 1574-1575 - Typus
Ecclesiae Catholicae, Roma Santa oraz tzw. Krzyż Tretera, zob. T. Chrzanowski,
Działalność artystyczna Tomasza Tretera, Warszawa 1984, s. 14, il. 1, 2, 3; Ch. H e c h t,
Katholische Bildertheologie im Zeitalter von Gegenreformation und Barock. Studien zu Trakta-
ten von Johannes Molanus, G. Paleotti und anderen Autoren, Berlin 1997.
2 O funkcjach obrazów jako swoistego oręża, którym posługiwano się w celach propagan-
dowych i w ścieraniu się rozmaitych kontrowersji religijnych i politycznych, pisał: L. Lippold
(.Macht des Bildes - Bild der Macht. Kunst zwischen Verehrung und Zerstórung bis zum aus-
gehenden Mittelalter, Leipzig 1983); zob. też: S. F. O s t r o w, L’arte dei papi. La politica
delle immagini nella Roma della Controriforma, Roma 2002; D. S p e n g 1 e r, Spiritualia
et pictura: die Graphische Sammlung des ehemaligen Jesuitenkollegs in Koln, Koln 2003.
2 J. K n i p p i n g, Iconography of the Counter Reformation in the Netherlands. Heaven
on earth, vol. 2, Nieuwkoop-Leiden 1974.
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
RYSZARD KNAPIŃSKI
IKONOGRAFIA HAGIOGRAFICZNA
W KONTEKŚCIE WOJEN TURECKICH
W GRAFICE EUROPEJSKIEJ XVI-XVIII WIEKU*
Rytownicy okresu potrydenckiego utrwalali przebieg najważniejszych wy-
darzeń swoich czasów w grafikach służących ich upamiętnieniu i propagan-
dzie* 1 2. W różnorodnej tematyce ich twórczości poczesne miejsce zajmowała
ikonografia hagiograficzna. Związane to było z duchem reformy trydenckiej,
która doceniła znaczenie propagandowe sztuki jako medium przekazu treści .
Wieki XVI-XVIII były okresem konfrontacji wyznaniowej, wojen religijnych
o
i agresji tureckiej na kraje chrześcijańskie . Dlatego w spuściźnie graficznej
Ks. prof. dr hab. RYSZARD KNAPIŃSKI - kierownik Katedry Historii Sztuki Kościelnej
KUL; adres do korespondencji: Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.
* Artykuł jest polską wersją referatu wygłoszonego w Rzymie po niemiecku podczas kon-
ferencji: Das Bild des Feindes. Die Konstruktion von Antagonismen und der Kultur transfer
zwischen Ost (mittel) Europa, Italien und dem Osmanischen Reich im Zeitalter der Turken-
krieg, Bibliotheca Herziana, Max-Planck-Institut fur Konstgeschichte, Rzym 26-27.11.2009.
1 Przykładowo wymieniam: Antonio Tempestę, Jacopa Lauro oraz rodzinę de Rossi. Jed-
nym z przykładów wykorzystania grafiki do sporów polemicznych z protestantami była twór-
czość warmińskiego kanonika, sekretarza kardynała Stanisława Hozjusza - Tomasza Tretera
(1547-1610). Sztandarowym przykładem są trzy jego rzymskie grafiki z lat 1574-1575 - Typus
Ecclesiae Catholicae, Roma Santa oraz tzw. Krzyż Tretera, zob. T. Chrzanowski,
Działalność artystyczna Tomasza Tretera, Warszawa 1984, s. 14, il. 1, 2, 3; Ch. H e c h t,
Katholische Bildertheologie im Zeitalter von Gegenreformation und Barock. Studien zu Trakta-
ten von Johannes Molanus, G. Paleotti und anderen Autoren, Berlin 1997.
2 O funkcjach obrazów jako swoistego oręża, którym posługiwano się w celach propagan-
dowych i w ścieraniu się rozmaitych kontrowersji religijnych i politycznych, pisał: L. Lippold
(.Macht des Bildes - Bild der Macht. Kunst zwischen Verehrung und Zerstórung bis zum aus-
gehenden Mittelalter, Leipzig 1983); zob. też: S. F. O s t r o w, L’arte dei papi. La politica
delle immagini nella Roma della Controriforma, Roma 2002; D. S p e n g 1 e r, Spiritualia
et pictura: die Graphische Sammlung des ehemaligen Jesuitenkollegs in Koln, Koln 2003.
2 J. K n i p p i n g, Iconography of the Counter Reformation in the Netherlands. Heaven
on earth, vol. 2, Nieuwkoop-Leiden 1974.