DOI Heft:
Artikuly
DOI Artikel:Czerzniewska, Jolanta: "Poczucie malarskie graniczy tutaj z wizyjnością; kształt tonami znaczony przypomina senne obrazy": Le peintre-graveur oczami Franciszka Siedleckiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37085#0209
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
JOLANTA CZERZNIEWSKA
„POCZUCIE MALARSKIE GRANICZY TUTAJ Z WIZYJNOŚCIĄ;
KSZTAŁT TONAMI ZNACZONY PRZYPOMINA SENNE OBRAZY”
LE PEINTRE-GRAYEUR OCZAMI FRANCISZKA SIEDLECKIEGO
W 1927 r. Franciszek Siedlecki* 1 2 w broszurze Grafika polska w świetle
krytyki zagranicznej sformułował koncepcję grafiki jako metafory ścieżki
filozoficznej ku światłu, której ucieleśnieniem jest małarz-akwaforcista Rem-
. o
brandt w roli romantycznego geniusza sztuki . W 1938 r. w ramach publi-
Mgr JOLANTA CZERZNIEWSKA - Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie,
e-mail: j.czerzniewska@uw.edu.pl
1 Franciszek Siedlecki (1867-1934), malarz, grafik, scenograf, teatrolog, krytyk sztu-
ki. Debiutował na Salonie Paryskim w 1900 r. akwafortami Psyche, Syreny, Le sexe, zob.:
K. Czarnecki, Grafika Franciszka Siedleckiego. Katalog prac, Płock: Muzeum Mazo-
wieckie w Płocku 1991, s. 7-29; K. Czarnecki, Franciszek Grzymała-Siedlecki (1867-
1934), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXVI/4, z. 151, Warszawa-Kraków 1996, s. 539-
542.
2 Akwaforta, podstawowa technika wklęsła trawiona, znana od końca XV wieku (Niemcy,
Włochy, Niderlandy) odrodziła się około połowy XIX stulecia na fali protestu wobec po-
wszechnego panowania mechanicznej reprodukcji graficznej. Była synonimem batalii mala-
rzy i krytyków o grafikę autorską prowadzoną przez skupionych wokół paryskiego wydawcy
A. Cadarta i drukarza A. Delatra. W 1859 r. do Paryża przybył J.A.M. Whistler. W 1862 r.
w Paryżu z inicjatywy F. Bracąuemonda i A. Legrosa powstało Societe des aąuafortistes. Este-
tyczne walory odbitek i warsztat najlepiej oddawały filozofię „estetyki czerni i bieli” sformu-
łowanej i kultywowanej w tych kręgach (Ch. Baudelaire, T. Thore, T. Gautier, O. Redon i in-
ni). Wzorem stał się Rembrandt w podwójnej roli, romantycznego geniusza i mistrza akwa-
forty. „Specyficzny naturalizm Rembrandta, wydobywający ekspresję i brzydotę postaci, będący
wynikiem odrzucenia klasycznych i włoskich wzorów, określających uniwersalny kanon piękna,
stawał się więc antytezą akademickiego modelu sztuki, opartego na wyborze z natury i uogól-
nieniu jej najpiękniejszych elementów” - Rosales Rodriguez wyjaśnia przyczyny popularności
Holendra w środowiskach antyakademicko nastawionych artystów, wskazując na cały szereg
przyczyn znakomicie odpowiadających postulatowi stworzenia sztuki na miarę własnych cza-
sów (wśród nich aspekty polityczne, realizm, powszechność i prosty odbiór), zob.: F. S i e d-
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
JOLANTA CZERZNIEWSKA
„POCZUCIE MALARSKIE GRANICZY TUTAJ Z WIZYJNOŚCIĄ;
KSZTAŁT TONAMI ZNACZONY PRZYPOMINA SENNE OBRAZY”
LE PEINTRE-GRAYEUR OCZAMI FRANCISZKA SIEDLECKIEGO
W 1927 r. Franciszek Siedlecki* 1 2 w broszurze Grafika polska w świetle
krytyki zagranicznej sformułował koncepcję grafiki jako metafory ścieżki
filozoficznej ku światłu, której ucieleśnieniem jest małarz-akwaforcista Rem-
. o
brandt w roli romantycznego geniusza sztuki . W 1938 r. w ramach publi-
Mgr JOLANTA CZERZNIEWSKA - Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie,
e-mail: j.czerzniewska@uw.edu.pl
1 Franciszek Siedlecki (1867-1934), malarz, grafik, scenograf, teatrolog, krytyk sztu-
ki. Debiutował na Salonie Paryskim w 1900 r. akwafortami Psyche, Syreny, Le sexe, zob.:
K. Czarnecki, Grafika Franciszka Siedleckiego. Katalog prac, Płock: Muzeum Mazo-
wieckie w Płocku 1991, s. 7-29; K. Czarnecki, Franciszek Grzymała-Siedlecki (1867-
1934), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXVI/4, z. 151, Warszawa-Kraków 1996, s. 539-
542.
2 Akwaforta, podstawowa technika wklęsła trawiona, znana od końca XV wieku (Niemcy,
Włochy, Niderlandy) odrodziła się około połowy XIX stulecia na fali protestu wobec po-
wszechnego panowania mechanicznej reprodukcji graficznej. Była synonimem batalii mala-
rzy i krytyków o grafikę autorską prowadzoną przez skupionych wokół paryskiego wydawcy
A. Cadarta i drukarza A. Delatra. W 1859 r. do Paryża przybył J.A.M. Whistler. W 1862 r.
w Paryżu z inicjatywy F. Bracąuemonda i A. Legrosa powstało Societe des aąuafortistes. Este-
tyczne walory odbitek i warsztat najlepiej oddawały filozofię „estetyki czerni i bieli” sformu-
łowanej i kultywowanej w tych kręgach (Ch. Baudelaire, T. Thore, T. Gautier, O. Redon i in-
ni). Wzorem stał się Rembrandt w podwójnej roli, romantycznego geniusza i mistrza akwa-
forty. „Specyficzny naturalizm Rembrandta, wydobywający ekspresję i brzydotę postaci, będący
wynikiem odrzucenia klasycznych i włoskich wzorów, określających uniwersalny kanon piękna,
stawał się więc antytezą akademickiego modelu sztuki, opartego na wyborze z natury i uogól-
nieniu jej najpiękniejszych elementów” - Rosales Rodriguez wyjaśnia przyczyny popularności
Holendra w środowiskach antyakademicko nastawionych artystów, wskazując na cały szereg
przyczyn znakomicie odpowiadających postulatowi stworzenia sztuki na miarę własnych cza-
sów (wśród nich aspekty polityczne, realizm, powszechność i prosty odbiór), zob.: F. S i e d-