Towarzystwo Naukowe <Lublin> [Hrsg.]: Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki = History of art = Histoire de l'art (58.2010)

ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LVIII, zeszyt 4 - 2010

MAGDALENA HOWORUS-CZAJKA

UWIKŁANIE SZTUKI W HISTORIĘ
PROBLEMY INTERPRETACJI, POZNANIA I WARTOŚCIOWANIA
NA PRZYKŁADZIE TWÓRCZOŚCI WIKTORA TOŁKINA

Historia sztuki rozwija się w tempie dyktowanym przez przemiany w sztu-
ce. Artyści podejmują nowe wyzwania oraz proponują adekwatne do nich
rozwiązania i w ten naturalny sposób wytyczają wciąż nową problematykę
badawczą w historii sztuki. Potrzeba ciągłego weryfikowania istniejącego
stanu wiedzy dotyczy nie tylko sztuki aktualnej, lecz także dawnej, niezależ-
nie od okresu jej powstania. Naukowcy starają się zanalizować i zinterpreto-
wać dzieła sztuki, by móc przypisać badanym poczynaniom artystycznym
należną rangę. Podejmując wyzwanie interpretowania dzieła, historia sztuki
popada w problematykę jego wartościowania. Stosowany przez twórcę język,
symbol czy metafora, służą jako narzędzia poznania.
W niniejszej pracy chciałabym omówić zagadnienie wpływu historii na
interpretację i wartościowanie dzieła sztuki na wybranych przykładach z twór-
czości Wiktora Tołkina. Związany z Gdańskiem rzeźbiarz należy do odcho-
dzącego już „pokolenia Kolumbów”. Jego życie jest uwikłane w historię
i może być reprezentatywne dla jego generacji. Te zmieniające się, często
bardzo dramatyczne koleje losu odzwierciedlane są w jego pracy. Dla opisu
nie tylko swoich indywidualnych przeżyć, ale również ogólnospołecznych
artysta buduje własny język wypowiedzi artystycznej. W niniejszym tekście
zwrócę szczególną uwagę na proces kreacji artystycznej w aspekcie poszuki-
wania przez Tołkina odpowiedniej symboliki, czy metafory dla oddania zało-
żonej wcześniej treści dzieła. Przedmiotem moich badań będzie także analiza

Dr Magdalena Howorus-Czajka - adiunkt Katedry Kulturoznawstwa Uniwersytetu
Gdańskiego; adres do korespondencji: Katedra Kulturoznawstwa UG, 80-266 Gdańsk, ul.
Grunwaldzka 238 a; e-mail: [e-mail]