DOI Heft:
Komunikaty
DOI Artikel:Krauze, Aleksandra: Czy anioły zawsze miały skrzydła?: kilka uwag metodologicznych i merytorycznych o badaniach przeprowadzonych na potrzeby pracy magisterskiej z historii sztuki starożytnej i wczesnochrześcijańskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37085#0353
KOMUNIKATY
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
ALEKSANDRA KRAUZE
Instytut Historii Sztuki KUL
CZY ANIOŁY ZAWSZE MIAŁY SKRZYDŁA?
KILKA UWAG METODOLOGICZNYCH I MERYTORYCZNYCH O BADANIACH
PRZEPROWADZONYCH NA POTRZEBY PRACY MAGISTERSKIEJ
Z HISTORII SZTUKI STAROŻYTNEJ I WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKIEJ
Aniołami, według tradycji judeochrześcijańskiej, nazywane są byty, które w hie-
rarchii znajdują się między Bogiem a ludźmi1, a ich funkcją jest służenie pomocą
zarówno Stwórcy, jak i stworzeniu2. Ich nazwa pochodzi od greckiego avy£Zoę
(<angelos) oznaczającego „zwiastuna”, „posłańca”, „gońca”3. W języku hebrajskim
anioły określano jako mai’ach, malachim, co początkowo oznaczało czynność posy-
łania kogoś, a następnie konkretnego posłańca4.
Aniołowie po raz pierwszy pojawili się w sztuce w drugiej połowie III wieku
(il. 1), czyli już na początku kształtowania się ikonografii chrześcijańskiej5. Przed-
Zob. R. G i u 1 i a n i, Angelo, [w:] Tern i di iconografia paleocristiana, red. F. Bisconti,
Citta del Vaticano 2000, s. 106; E. Kirschbaum, Engel, [w:] LCIk, t. I, Rom-Frei-
burg-Basel-Wein 1990, kol. 626.
2 L. Stachowiak, Anioł. W Starym Testamencie i literaturze międzytestamentalnej,
[w:] Encyklopedia Katolicka, t. I, Lublin 1985, kol. 605-607; K. Romaniuk, Anioł.
W Nowym Testamencie, tamże, kol. 607. Boży wysłannicy pełnią także inne funkcje, m.in.
anioła stróża - obrońcy i przewodnika - zob. J. D e 1 u m e a u, Skrzydła anioła. Poczucie
bezpieczeństwa w duchowości człowieka Zachodu w dawnych czasach, tłum. A. Kuryś, Warsza-
wa 1998, s. 303-351.
3 Słownik grecko-polski, t. I, red. Z. Abramowiczówna, Warszawa 1958, s. 8.
4 P. B r i k s, Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu,
Warszawa 2000, s. 194.
5 W pierwszych dwóch wiekach po Chrystusie chrześcijanie nie tworzyli żadnych obrazów.
Wpłynął na to starotestamentowy zakaz sporządzania obrazów. O jego roli w kulturze wczesno-
chrześcijańskiej pisał w swoim artykule Theodor Klauser (.Rozważania nad powstaniem sztuki
wczesnochrześcijańskiej, [w:] Studia z początków ikonografii chrześcijańskiej, red. E. Jastrzę-
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
ALEKSANDRA KRAUZE
Instytut Historii Sztuki KUL
CZY ANIOŁY ZAWSZE MIAŁY SKRZYDŁA?
KILKA UWAG METODOLOGICZNYCH I MERYTORYCZNYCH O BADANIACH
PRZEPROWADZONYCH NA POTRZEBY PRACY MAGISTERSKIEJ
Z HISTORII SZTUKI STAROŻYTNEJ I WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKIEJ
Aniołami, według tradycji judeochrześcijańskiej, nazywane są byty, które w hie-
rarchii znajdują się między Bogiem a ludźmi1, a ich funkcją jest służenie pomocą
zarówno Stwórcy, jak i stworzeniu2. Ich nazwa pochodzi od greckiego avy£Zoę
(<angelos) oznaczającego „zwiastuna”, „posłańca”, „gońca”3. W języku hebrajskim
anioły określano jako mai’ach, malachim, co początkowo oznaczało czynność posy-
łania kogoś, a następnie konkretnego posłańca4.
Aniołowie po raz pierwszy pojawili się w sztuce w drugiej połowie III wieku
(il. 1), czyli już na początku kształtowania się ikonografii chrześcijańskiej5. Przed-
Zob. R. G i u 1 i a n i, Angelo, [w:] Tern i di iconografia paleocristiana, red. F. Bisconti,
Citta del Vaticano 2000, s. 106; E. Kirschbaum, Engel, [w:] LCIk, t. I, Rom-Frei-
burg-Basel-Wein 1990, kol. 626.
2 L. Stachowiak, Anioł. W Starym Testamencie i literaturze międzytestamentalnej,
[w:] Encyklopedia Katolicka, t. I, Lublin 1985, kol. 605-607; K. Romaniuk, Anioł.
W Nowym Testamencie, tamże, kol. 607. Boży wysłannicy pełnią także inne funkcje, m.in.
anioła stróża - obrońcy i przewodnika - zob. J. D e 1 u m e a u, Skrzydła anioła. Poczucie
bezpieczeństwa w duchowości człowieka Zachodu w dawnych czasach, tłum. A. Kuryś, Warsza-
wa 1998, s. 303-351.
3 Słownik grecko-polski, t. I, red. Z. Abramowiczówna, Warszawa 1958, s. 8.
4 P. B r i k s, Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu,
Warszawa 2000, s. 194.
5 W pierwszych dwóch wiekach po Chrystusie chrześcijanie nie tworzyli żadnych obrazów.
Wpłynął na to starotestamentowy zakaz sporządzania obrazów. O jego roli w kulturze wczesno-
chrześcijańskiej pisał w swoim artykule Theodor Klauser (.Rozważania nad powstaniem sztuki
wczesnochrześcijańskiej, [w:] Studia z początków ikonografii chrześcijańskiej, red. E. Jastrzę-