DOI Heft:
Recenzje
DOI Artikel:Bożena Iwaszkiewicz-Wronikowska: [Rezension zu: G. Zluwa, Unterschiede und gleiche Hautfarbe bei Mann und Frau in der frühchristlichen Kunst]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37085#0369
RECENZJE
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
G. Z 1 u w a, Unterschiedliche und gleiche Hautfarbe bei Mann und Frau
in der friihchristlichen Kunst, Franfurt a.M.-Berlin-Bern-Bmxelles-New
York- Wien 2010, s. 187.
W 2010 r. wydawnictwo "Peter Lang’ opublikowało niewielką książeczkę o intry-
gującym tytule: Unterschiedliche und gleiche Hautfarbe bei Mann und Frau in der
friihchristlichen Kunst (Odmienny i taki sam kolor skóry mężczyzn i kobiet w sztuce
wczesnochrześcijańskiej). Jest to skrócona, jak pisze autor „ze względów praktycz-
nych i finansowych”, wersja rozprawy doktorskiej, którą ks. Georg Zluwa napisał
pod kierunkiem prof. Renate Pilłinger w Institut fur Kłassische Archaologie Uniwer-
sytetu Wiedeńskiego. Uważam jej tytuł za intrygujący, ponieważ pojawia się w nim
problem, któremu badacze starożytnej ikonografii nie poświęcali dotychczas należytej
uwagi.
O tym, że w sztuce Egiptu, Grecji, Etrurii, Rzymu artyści wyraźnie akcentowali
różnicę w kolorze skóry kobiet (jasna) i mężczyzn (ciemna), świadczą niezliczone
przykłady, z których Autor przytacza najbardziej wymowne. Zagadnienie to zostało
przedstawione w artykułach na temat koloru skóry w malarstwie antycznym, które
przed około 50 łaty opublikowała Wilhelmina Lepik-Kopaczyńska (Die Inkarnatsfar-
be in der antiken Malerei, „Klio” 41(1963), s. 97-133; W. Lepik-Kopa-
czyńska, Farba karnacyjna w malarstwie antycznym, „Prace Komisji Historii
Sztuki” 3(1963), s. 5-49). Szkoda, że nie dotarł do nich Georg Zluwa, który w wielu
miejscach swojej książki wykazuje się znajomością polskiej literatury.
Lepik-Kopaczyńska uważała, że starożytni artyści zamierzali po prostu realistycz-
nie oddać występującą w naturze odmienność karnacji (Die Inkarnatsfarbe, s. 96:
„Dieser Umstand ist ubrigens aus einer Beobachtung der nattirlichen Zustande zu
erklaren”). Tak sądzi też Georg Zluwa („Man kann also sagen, dass die Darstellun-
gen der antiken Kunst von ihren Zeitgenossen meist im direkten oder indirekten
Bezug zur Natur gesehen werden. Also musste die in der Natur begegnende Hautfar-
be von Mann und Frau auch einen Einfluss auf dereń Darstellungen in Malerei und
Mosaik haben”, s. 42). Konwencja ta była na tyle silna i zakorzeniona w starożytnej
sztuce („Die ‘helle’ Frau und der ‘dunkle’ Mann gehóren zu den altesten kunstle-
rischen Konventionen des Mittelmeerraumes”, s. 154), że niekiedy nakazywała odej-
ście od realizmu - takim przykładem były, jak twierdzi Plutarch (Aleksander, 4),
portrety Aleksandra, którego Apelles malował zawsze ciemnym, mimo iż wódz miał
skórę bardzo białą. Zarówno publikacje Lepik-Kopaczyńskiej, jak i Mary Ann Eaver-
ly, która w ostatnich latach zajmuje się tą problematyką (Color and Gender in An-
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
G. Z 1 u w a, Unterschiedliche und gleiche Hautfarbe bei Mann und Frau
in der friihchristlichen Kunst, Franfurt a.M.-Berlin-Bern-Bmxelles-New
York- Wien 2010, s. 187.
W 2010 r. wydawnictwo "Peter Lang’ opublikowało niewielką książeczkę o intry-
gującym tytule: Unterschiedliche und gleiche Hautfarbe bei Mann und Frau in der
friihchristlichen Kunst (Odmienny i taki sam kolor skóry mężczyzn i kobiet w sztuce
wczesnochrześcijańskiej). Jest to skrócona, jak pisze autor „ze względów praktycz-
nych i finansowych”, wersja rozprawy doktorskiej, którą ks. Georg Zluwa napisał
pod kierunkiem prof. Renate Pilłinger w Institut fur Kłassische Archaologie Uniwer-
sytetu Wiedeńskiego. Uważam jej tytuł za intrygujący, ponieważ pojawia się w nim
problem, któremu badacze starożytnej ikonografii nie poświęcali dotychczas należytej
uwagi.
O tym, że w sztuce Egiptu, Grecji, Etrurii, Rzymu artyści wyraźnie akcentowali
różnicę w kolorze skóry kobiet (jasna) i mężczyzn (ciemna), świadczą niezliczone
przykłady, z których Autor przytacza najbardziej wymowne. Zagadnienie to zostało
przedstawione w artykułach na temat koloru skóry w malarstwie antycznym, które
przed około 50 łaty opublikowała Wilhelmina Lepik-Kopaczyńska (Die Inkarnatsfar-
be in der antiken Malerei, „Klio” 41(1963), s. 97-133; W. Lepik-Kopa-
czyńska, Farba karnacyjna w malarstwie antycznym, „Prace Komisji Historii
Sztuki” 3(1963), s. 5-49). Szkoda, że nie dotarł do nich Georg Zluwa, który w wielu
miejscach swojej książki wykazuje się znajomością polskiej literatury.
Lepik-Kopaczyńska uważała, że starożytni artyści zamierzali po prostu realistycz-
nie oddać występującą w naturze odmienność karnacji (Die Inkarnatsfarbe, s. 96:
„Dieser Umstand ist ubrigens aus einer Beobachtung der nattirlichen Zustande zu
erklaren”). Tak sądzi też Georg Zluwa („Man kann also sagen, dass die Darstellun-
gen der antiken Kunst von ihren Zeitgenossen meist im direkten oder indirekten
Bezug zur Natur gesehen werden. Also musste die in der Natur begegnende Hautfar-
be von Mann und Frau auch einen Einfluss auf dereń Darstellungen in Malerei und
Mosaik haben”, s. 42). Konwencja ta była na tyle silna i zakorzeniona w starożytnej
sztuce („Die ‘helle’ Frau und der ‘dunkle’ Mann gehóren zu den altesten kunstle-
rischen Konventionen des Mittelmeerraumes”, s. 154), że niekiedy nakazywała odej-
ście od realizmu - takim przykładem były, jak twierdzi Plutarch (Aleksander, 4),
portrety Aleksandra, którego Apelles malował zawsze ciemnym, mimo iż wódz miał
skórę bardzo białą. Zarówno publikacje Lepik-Kopaczyńskiej, jak i Mary Ann Eaver-
ly, która w ostatnich latach zajmuje się tą problematyką (Color and Gender in An-