DOI Heft:
Artikuly
DOI Artikel:Rolska-Boruch, Irena: Panegiryk pogrzebowy Marianny z Lubomirskich Sanguszkowej jako źródło do dziejów fundacji artystycznych w XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37085#0163
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
IRENA ROLSKA-BORUCH
PANEGIRYK POGRZEBOWY
MARIANNY Z LUBOMIRSKICH SANGUSZKOWEJ
JAKO ŹRÓDŁO DO DZIEJÓW FUNDACJI ARTYSTYCZNYCH
W XVIII WIEKU*
W kształtowaniu polskiej kultury okresu oświecenia ogromną rolę odegrała
Barbara z Duninów Sanguszkowa (1718-1791), wielka dama, wspaniała fun-
datorka i animatorka życia kulturalnego. Jej ponad czterdziestoletnia działal-
ność fundatorska nie miałaby miejsca, gdyby w roku 1735 nie poślubiła,
mając lat siedemnaście, księcia Pawła Karola Sanguszki (1680-1750), mar-
szałka wielkiego litewskiego. Sanguszko był właścicielem jednej z najwięk-
szych fortun w Rzeczypospolitej, które odziedziczył po drugiej żonie, zmarłej
w roku 1729, Mariannie z książąt Lubomirskich (1693-1729)* 1 2.
Postać Marianny Lubomirskiej (zwanej też Anną Marią), córki Teofili
z Zasławskich-Ostrogskich i Józefa Karola Lubomirskiego , pozostaje właś-
Dr hab. Irena Rolska-Boruch, prof. KUL - Instytut Historii Sztuki KUL, kierownik
Katedry Historii Sztuki Nowożytnej; adres do korespondencji - e-mail: rolska@kul.pl
*
Referat wygłoszony na sesji naukowej zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo
Badań nad Wiekiem Osiemnastym i Pracownię Literatury Oświecenia PAN w Warszawie,
w dniach 1-2 IV 2008.
1 Pierwszą żoną Sanguszki była Bronisława z Pieniążków Odrowąż. Por.: R. Marci-
nek, Sanguszko Paweł Karol (1680-1750), [w:] Polski Słownik Biograficzny (dalej cyt.: PSB),
t. XXXIV, Kraków 1992-1993, s. 496-497.
2 Teofila z Zasławskich-Ostrogskich była córką Władysława Dominika Zasławskiego-Os-
trogskiego, wojewody krakowskiego i Katarzyny Sobieskiej, siostry króla Jana III Sobieskiego.
Jej pierwszym mężem był Dymitr Wiśniowiecki, kasztelan krakowski, któremu w posagu wnio-
sła 150 000 zł, zabezpieczonych na Łokaczu i Murzysku oraz 10 000 zł w klejnotach. Po
śmierci brata, Aleksandra Zasławskiego, odziedziczyła większość ordynacji ostrogskiej, którą
po śmierci Wiśniowieckiego wniosła w wianie drugiemu mężowi Józefowi Karolowi Lubomir-
skiemu. Z drugim mężem miała syna Aleksandra Dominika Lubomirskiego (f 1720), ordynata
Tom LYIII, zeszyt 4 - 2010
IRENA ROLSKA-BORUCH
PANEGIRYK POGRZEBOWY
MARIANNY Z LUBOMIRSKICH SANGUSZKOWEJ
JAKO ŹRÓDŁO DO DZIEJÓW FUNDACJI ARTYSTYCZNYCH
W XVIII WIEKU*
W kształtowaniu polskiej kultury okresu oświecenia ogromną rolę odegrała
Barbara z Duninów Sanguszkowa (1718-1791), wielka dama, wspaniała fun-
datorka i animatorka życia kulturalnego. Jej ponad czterdziestoletnia działal-
ność fundatorska nie miałaby miejsca, gdyby w roku 1735 nie poślubiła,
mając lat siedemnaście, księcia Pawła Karola Sanguszki (1680-1750), mar-
szałka wielkiego litewskiego. Sanguszko był właścicielem jednej z najwięk-
szych fortun w Rzeczypospolitej, które odziedziczył po drugiej żonie, zmarłej
w roku 1729, Mariannie z książąt Lubomirskich (1693-1729)* 1 2.
Postać Marianny Lubomirskiej (zwanej też Anną Marią), córki Teofili
z Zasławskich-Ostrogskich i Józefa Karola Lubomirskiego , pozostaje właś-
Dr hab. Irena Rolska-Boruch, prof. KUL - Instytut Historii Sztuki KUL, kierownik
Katedry Historii Sztuki Nowożytnej; adres do korespondencji - e-mail: rolska@kul.pl
*
Referat wygłoszony na sesji naukowej zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo
Badań nad Wiekiem Osiemnastym i Pracownię Literatury Oświecenia PAN w Warszawie,
w dniach 1-2 IV 2008.
1 Pierwszą żoną Sanguszki była Bronisława z Pieniążków Odrowąż. Por.: R. Marci-
nek, Sanguszko Paweł Karol (1680-1750), [w:] Polski Słownik Biograficzny (dalej cyt.: PSB),
t. XXXIV, Kraków 1992-1993, s. 496-497.
2 Teofila z Zasławskich-Ostrogskich była córką Władysława Dominika Zasławskiego-Os-
trogskiego, wojewody krakowskiego i Katarzyny Sobieskiej, siostry króla Jana III Sobieskiego.
Jej pierwszym mężem był Dymitr Wiśniowiecki, kasztelan krakowski, któremu w posagu wnio-
sła 150 000 zł, zabezpieczonych na Łokaczu i Murzysku oraz 10 000 zł w klejnotach. Po
śmierci brata, Aleksandra Zasławskiego, odziedziczyła większość ordynacji ostrogskiej, którą
po śmierci Wiśniowieckiego wniosła w wianie drugiemu mężowi Józefowi Karolowi Lubomir-
skiemu. Z drugim mężem miała syna Aleksandra Dominika Lubomirskiego (f 1720), ordynata