DOI Heft:
Recenzje / Reviews
DOI Artikel:Grzęda, Mateusz: Wystawa "Europa Jagellonica 1386-1572. Sztuka i kultura w Europie Środkowej za panowania Jagiellonów" z polskiej perspektywy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.31060#0391
389
Wystawa „Europa Jagellonica 1386-1572. Sztuka i kultura w Europie Środkowej za panowania Jagiellonów”...
zamku w Karlśtejnie4) oraz monumentalną wystawę „Karl IV. Kaiser von Gottes Gnaden.
Kunst und Reprasentation des Hauses Luxemburg 1310-1437”, zorganizowaną w 2005 r.
w nowojorskim Metropolitan Museum oraz w roku następnym na praskim zamku, która
pod wieloma względami może być uznana za model dla omawianej tu inicjatywy5.
W tym miejscu wypada zaznaczyć, że omawiana wystawa została już Polsce zauważo-
na, o czym świadczą nie tylko liczne artykuły prasowe, lecz także głos Zoltana Gyalókya
oraz obszerna recenzja naukowa Krzysztofa Czyżewskiego, Wojciecha Walanusa i Mar-
ka Walczaka, podsumowująca wszystkie odsłony wystawy6. Dlatego w niniejszej recenzji
chciałbym skupić się na polskiej części tego wielkiego projektu i zastanowić się nad jego
znaczeniem dla polskiego środowiska naukowego.
Żałować należy, że wystawa „Europa Jagellonica” nie odbyła się w pierwotnie plano-
wanych miejscach. O ile Kutną Horę jako miasto pod koniec średniowiecza konkurujące
z Pragą i odgrywające istotną rolę w polityce gospodarczej Władysława Jagiellończyka
można uznać za miejsce ważne i ciekawe z punktu widzenia spuścizny kulturowej Jagiel-
lonów, o tyle trudno odżałować, że polska odsłona wystawy nie odbyła się w Krakowie.
Jak zauważył we wstępie do przewodnika warszawskiej wystawy Przemysław Mrozow-
ski, pełne ukazanie zakresu działalności artystycznej Jagiellonów w przestrzeni muzealnej
jest niemożliwe, ponieważ najwybitniejsze dzieła sztuki ukazujące skalę ich patronatu są
na stałe związane z miejscami reprezentacji jagiellońskiej memorii (np. katedra krakow-
ska) i władzy (np. renesansowa rezydencja na Wawelu)7. Gdyby wystawa została zreali-
zowana w Krakowie, dużo łatwiej byłoby nakreślić kontekst dla zgromadzonych na niej
ruchomych dziel sztuki, jak również powiązać je z konkretnymi miejscami w topografii
miasta. Biorąc pod uwagę pierwotną koncepcję wystawy, jeszcze trudniej merytorycznie
uzasadnić miejsce jej ostatniej odsłony - Poczdam, niemający zgoła nic wspólnego z tra-
dycją Jagiellońską. Innym niedociągnięciem jest odczuwalny brak naukowego katalogu
towarzyszącego wystawie, który mimo że ostatnia odsłona wystawy dobiegła już końca,
wciąż się nie ukazał.
Warszawska część wystawy, jak już wspomniano, została rozdzielona między dwie in-
stytucje. We wnętrzach Zamku Królewskiego zgromadzono dzieła sztuki, które - pogru-
powane w osobnych pomieszczeniach i opatrzone długimi opisami - miały wyjaśnić, kim
byli Jagiellonowie. Właściwy początek wystawy poprzedzono prologiem, w którym - obok
4 Magister Theodoricus - dvorni maltf dsafe Karla IV - umeleckd yyzdoba posyatnych prostor hradu
Karlśtejna, red. J. Fajt (katalog wystawy. Klasztor św. Agnieszki, Praga, listopad 1997 - kwiecień 1998),
Praha 1997.
Zob. Prague: The Crown of Bohemia, ed. B. Drake-Boehm, J. Fajt (katalog wystawy, wrzesień 2005 -
styczeń 2006, Metropolitan Museum, Nowy York), New York 2005; Karl IV. Kaiser von Gottes Gnaden.
Kunst und Reprasentation des Hauses Luxemburg 1310-1437, hrsg. B. Drake-Boehm, J. Fajt, M. Hórsch
(katalog wystawy, Sprava Prażskeho hradu, luty-maj 2006), Miinchen 2006.
6 Z. Gylókay, Europa Jagiellonów w Warszawie, „Herito”, 2013, nr 10, s. 205-209; K. Czyżewski,
W. Walanus,M. Walczak, Na marginesie wystawy „Sztuka i kultura w Europie Środkowej za panowania
Jagiellonów” (Kutna Hora - Warszawa - Poczdam, maj 2012 - czerwiec 2013)”, „Biuletyn Historii Sztuki”
(w druku).
P. Mrozowski, Europa Jagellonica - z warszawskiej perspektywy [w:] Europa Jagellonica 1386-1572...,
op. cit., s. 14.
Wystawa „Europa Jagellonica 1386-1572. Sztuka i kultura w Europie Środkowej za panowania Jagiellonów”...
zamku w Karlśtejnie4) oraz monumentalną wystawę „Karl IV. Kaiser von Gottes Gnaden.
Kunst und Reprasentation des Hauses Luxemburg 1310-1437”, zorganizowaną w 2005 r.
w nowojorskim Metropolitan Museum oraz w roku następnym na praskim zamku, która
pod wieloma względami może być uznana za model dla omawianej tu inicjatywy5.
W tym miejscu wypada zaznaczyć, że omawiana wystawa została już Polsce zauważo-
na, o czym świadczą nie tylko liczne artykuły prasowe, lecz także głos Zoltana Gyalókya
oraz obszerna recenzja naukowa Krzysztofa Czyżewskiego, Wojciecha Walanusa i Mar-
ka Walczaka, podsumowująca wszystkie odsłony wystawy6. Dlatego w niniejszej recenzji
chciałbym skupić się na polskiej części tego wielkiego projektu i zastanowić się nad jego
znaczeniem dla polskiego środowiska naukowego.
Żałować należy, że wystawa „Europa Jagellonica” nie odbyła się w pierwotnie plano-
wanych miejscach. O ile Kutną Horę jako miasto pod koniec średniowiecza konkurujące
z Pragą i odgrywające istotną rolę w polityce gospodarczej Władysława Jagiellończyka
można uznać za miejsce ważne i ciekawe z punktu widzenia spuścizny kulturowej Jagiel-
lonów, o tyle trudno odżałować, że polska odsłona wystawy nie odbyła się w Krakowie.
Jak zauważył we wstępie do przewodnika warszawskiej wystawy Przemysław Mrozow-
ski, pełne ukazanie zakresu działalności artystycznej Jagiellonów w przestrzeni muzealnej
jest niemożliwe, ponieważ najwybitniejsze dzieła sztuki ukazujące skalę ich patronatu są
na stałe związane z miejscami reprezentacji jagiellońskiej memorii (np. katedra krakow-
ska) i władzy (np. renesansowa rezydencja na Wawelu)7. Gdyby wystawa została zreali-
zowana w Krakowie, dużo łatwiej byłoby nakreślić kontekst dla zgromadzonych na niej
ruchomych dziel sztuki, jak również powiązać je z konkretnymi miejscami w topografii
miasta. Biorąc pod uwagę pierwotną koncepcję wystawy, jeszcze trudniej merytorycznie
uzasadnić miejsce jej ostatniej odsłony - Poczdam, niemający zgoła nic wspólnego z tra-
dycją Jagiellońską. Innym niedociągnięciem jest odczuwalny brak naukowego katalogu
towarzyszącego wystawie, który mimo że ostatnia odsłona wystawy dobiegła już końca,
wciąż się nie ukazał.
Warszawska część wystawy, jak już wspomniano, została rozdzielona między dwie in-
stytucje. We wnętrzach Zamku Królewskiego zgromadzono dzieła sztuki, które - pogru-
powane w osobnych pomieszczeniach i opatrzone długimi opisami - miały wyjaśnić, kim
byli Jagiellonowie. Właściwy początek wystawy poprzedzono prologiem, w którym - obok
4 Magister Theodoricus - dvorni maltf dsafe Karla IV - umeleckd yyzdoba posyatnych prostor hradu
Karlśtejna, red. J. Fajt (katalog wystawy. Klasztor św. Agnieszki, Praga, listopad 1997 - kwiecień 1998),
Praha 1997.
Zob. Prague: The Crown of Bohemia, ed. B. Drake-Boehm, J. Fajt (katalog wystawy, wrzesień 2005 -
styczeń 2006, Metropolitan Museum, Nowy York), New York 2005; Karl IV. Kaiser von Gottes Gnaden.
Kunst und Reprasentation des Hauses Luxemburg 1310-1437, hrsg. B. Drake-Boehm, J. Fajt, M. Hórsch
(katalog wystawy, Sprava Prażskeho hradu, luty-maj 2006), Miinchen 2006.
6 Z. Gylókay, Europa Jagiellonów w Warszawie, „Herito”, 2013, nr 10, s. 205-209; K. Czyżewski,
W. Walanus,M. Walczak, Na marginesie wystawy „Sztuka i kultura w Europie Środkowej za panowania
Jagiellonów” (Kutna Hora - Warszawa - Poczdam, maj 2012 - czerwiec 2013)”, „Biuletyn Historii Sztuki”
(w druku).
P. Mrozowski, Europa Jagellonica - z warszawskiej perspektywy [w:] Europa Jagellonica 1386-1572...,
op. cit., s. 14.