DOI issue:
Część I. Museum / Part I. The Museum
DOI article:Dolińska, Monika; Górecki, Tomasz; Reiche, Andrzej; Twardecki, Alfred: Zbiory Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej a wykopaliska archaeologiczne Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45361#0049
Monika Dolińska, Tomasz Górecki, Andrzej Reiche, Alfred Twardecki Zbiory Sztuki Starożytnej...
45
prowadzone, na prośbę strony ukraińskiej, prace na terenie wczesnochrześcijańskiej bazyliki
z V-VI w. n.e. Na podstawie planów polskich archeologów strona ukraińska stworzyła projekt
częściowej rekonstrukcji bazyliki.
W trakcie kampanii w latach 2010-2011 udało się uchwycić narożnik domu wybudowanego
w okolicy muru i należącego do najstarszej fazy istnienia miasta (2. poł. VI w. p.n.e.) oraz defi-
nitywnie określić czas wybudowania muru obronnego odsłoniętego w 2009 na rok480 p.n.e.
Wyniki prac prowadzonych w 2010, 2011 i 2012 roku pozwoliły także ustalić, że konstrukcja
budowli nie odbiega od założeń typowego domu w najbliższej okolicy, co do tej pory było
przedmiotem dyskusji wśród badaczy (il. 11).
Istotnego znaleziska dokonano w 2012 roku w jamie 19 (il. 12), gdzie odnaleziono fragmenty
szkieletów czterech koni oraz doskonale zachowane attyckie czary datowane na lata 500-450
p.n.e. Zarówno to znalezisko, jak i kontekst topograficzny oraz wyraźne różnice między fun-
damentami domu A oraz pozostałych konstrukcji z tego samego okresu pozwalają postawić
tezę, że na tym obszarze znajdował się w okresie archaicznym akropol Pantikapajon, a dom
A jest pozostałością świątyni. Jeśli uda się potwierdzić prawdziwość tej hipotezy, to będziemy
mieli do czynienia z odkryciem w zasadniczy sposób zmieniającym wiedzę o architekturze
tego obszaru w okresie archaicznym.
We wschodniej części wykopu odsłonięto latach 2010-2012 kamienne konstrukcje wczes-
nobizantyjskie oraz późnorzymskie, a także pozostałości po kompleksie kuchennym z okresu
rzymskiego, składającym się z dwóch pomieszczeń. W pierwszym znaleziono m.in. kamienny
moździerz, żarna a także blat, w drugim - kamienny blat z pozostałościami ceramiki użytkowej,
gliniany piec oraz pitos z graffitto w języku greckim (il. 13). Odkrycie to, w kontekście stra-
tygraficznym pozwalającym na stosunkowo precyzyjne datowanie obiektu, jest na obszarze
Królestwa Bosporańskiego znaleziskiem wyjątkowym. Jego szczegółowa analiza już przynosi
interesujące wyniki, zaś pełna publikacja będzie stanowiła istotny wkład w poszerzenie stanu
wiedzy na temat życia codziennego mieszkańców tego obszaru w starożytności.
Istotnym elementem działań misji „Tyritake” są prace konserwatorskie prowadzone
na podstawie umowy o współpracy zawartej pomiędzy Muzeum Narodowym w Warszawie
a Wydziałem Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Sposób zakonserwowania odsło-
niętych zabytków pozwala na rozbudowę parku archeologicznego oraz udostępnienie wyni-
ków pracy polskich archeologów turystom, a także odpowiednie zabezpieczenie pozostałych
znalezisk na okres zimowy.
Poza wynikami czysto naukowymi, prace misji archeologicznej w Tyritake wpisały się na
trwałe w krajobraz Krymu i są życzliwie obserwowane zarówno przez mieszkańców, jak i miej-
scowe władze. Widomym tego dowodem są częste wizyty na wykopie turystów i mieszkańców
Ukrainy i Rosji, jak również przedstawicieli władz z prezydentem Ukrainy na czele.
AT
45
prowadzone, na prośbę strony ukraińskiej, prace na terenie wczesnochrześcijańskiej bazyliki
z V-VI w. n.e. Na podstawie planów polskich archeologów strona ukraińska stworzyła projekt
częściowej rekonstrukcji bazyliki.
W trakcie kampanii w latach 2010-2011 udało się uchwycić narożnik domu wybudowanego
w okolicy muru i należącego do najstarszej fazy istnienia miasta (2. poł. VI w. p.n.e.) oraz defi-
nitywnie określić czas wybudowania muru obronnego odsłoniętego w 2009 na rok480 p.n.e.
Wyniki prac prowadzonych w 2010, 2011 i 2012 roku pozwoliły także ustalić, że konstrukcja
budowli nie odbiega od założeń typowego domu w najbliższej okolicy, co do tej pory było
przedmiotem dyskusji wśród badaczy (il. 11).
Istotnego znaleziska dokonano w 2012 roku w jamie 19 (il. 12), gdzie odnaleziono fragmenty
szkieletów czterech koni oraz doskonale zachowane attyckie czary datowane na lata 500-450
p.n.e. Zarówno to znalezisko, jak i kontekst topograficzny oraz wyraźne różnice między fun-
damentami domu A oraz pozostałych konstrukcji z tego samego okresu pozwalają postawić
tezę, że na tym obszarze znajdował się w okresie archaicznym akropol Pantikapajon, a dom
A jest pozostałością świątyni. Jeśli uda się potwierdzić prawdziwość tej hipotezy, to będziemy
mieli do czynienia z odkryciem w zasadniczy sposób zmieniającym wiedzę o architekturze
tego obszaru w okresie archaicznym.
We wschodniej części wykopu odsłonięto latach 2010-2012 kamienne konstrukcje wczes-
nobizantyjskie oraz późnorzymskie, a także pozostałości po kompleksie kuchennym z okresu
rzymskiego, składającym się z dwóch pomieszczeń. W pierwszym znaleziono m.in. kamienny
moździerz, żarna a także blat, w drugim - kamienny blat z pozostałościami ceramiki użytkowej,
gliniany piec oraz pitos z graffitto w języku greckim (il. 13). Odkrycie to, w kontekście stra-
tygraficznym pozwalającym na stosunkowo precyzyjne datowanie obiektu, jest na obszarze
Królestwa Bosporańskiego znaleziskiem wyjątkowym. Jego szczegółowa analiza już przynosi
interesujące wyniki, zaś pełna publikacja będzie stanowiła istotny wkład w poszerzenie stanu
wiedzy na temat życia codziennego mieszkańców tego obszaru w starożytności.
Istotnym elementem działań misji „Tyritake” są prace konserwatorskie prowadzone
na podstawie umowy o współpracy zawartej pomiędzy Muzeum Narodowym w Warszawie
a Wydziałem Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Sposób zakonserwowania odsło-
niętych zabytków pozwala na rozbudowę parku archeologicznego oraz udostępnienie wyni-
ków pracy polskich archeologów turystom, a także odpowiednie zabezpieczenie pozostałych
znalezisk na okres zimowy.
Poza wynikami czysto naukowymi, prace misji archeologicznej w Tyritake wpisały się na
trwałe w krajobraz Krymu i są życzliwie obserwowane zarówno przez mieszkańców, jak i miej-
scowe władze. Widomym tego dowodem są częste wizyty na wykopie turystów i mieszkańców
Ukrainy i Rosji, jak również przedstawicieli władz z prezydentem Ukrainy na czele.
AT